Không phải mọi xe hybrid đều giống nhau

[Nguyễn Tiến Đạt]

Xe hybrid đang dần trở thành xu hướng tại thị trường ô tô toàn cầu, và ngay cả ở Việt Nam, ngày càng có nhiều người quan tâm đến dòng xe này nhờ khả năng tiết kiệm nhiên liệu và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, không phải tất cả xe hybrid đều hoạt động giống nhau. Mỗi nhà sản xuất lại có cách thiết kế hệ truyền động riêng, từ đó tạo ra hiệu suất và cảm giác lái khác biệt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu hai hệ thống phổ biến nhất hiện nay: Hybrid song song (Parallel Hybrid) và Hybrid chia công suất (Power-Split Hybrid hoặc Series-Parallel Hybrid).

Hybrid song song – ví dụ: Hyundai Santa Fe Hybrid
Trong hệ thống hybrid song song, động cơ xăng và động cơ điện hoạt động cùng nhau hoặc độc lập để truyền lực đến bánh xe.

Ví dụ điển hình là Hyundai Santa Fe Hybrid, sử dụng:

• Động cơ tăng áp 1.6L 4 xi-lanh
• Động cơ điện 44,2 kW (~60 mã lực)
• Pin lithium-ion 1,5 kWh
• Tổng công suất kết hợp: 231 mã lực và mô-men xoắn 367 Nm

Động cơ điện nằm giữa động cơ và hộp số 6 cấp truyền thống, kèm một bộ ly hợp giúp đồng bộ hoặc tách rời hai động cơ. Điều này mang lại một số lợi thế:

• Giảm độ trễ khi tăng tốc
• Tiết kiệm nhiên liệu
• Tái tạo năng lượng qua phanh để sạc pin

Theo kỹ sư Paul Turnbull, động cơ điện trong Santa Fe được thiết kế dạng "bánh donut", tích hợp rất gọn gàng giữa động cơ và hộp số, chỉ chiếm khoảng 40mm không gian.

Pin được đặt phía sau xe, không chiếm diện tích khoang hành khách.

Hybrid chia công suất – ví dụ: Toyota Prius, RAV4 Hybrid
Hệ thống này phức tạp hơn nhưng cũng hiệu quả hơn về nhiên liệu. Trong hệ thống chia công suất, năng lượng từ động cơ xăng và động cơ điện được kết hợp thông qua một bộ truyền hành tinh gồm:

• Bánh răng mặt trời (sun gear): là bánh răng nằm ở giữa, trục của nó thường nối với một trong các nguồn năng lượng (ví dụ: động cơ điện hoặc động cơ xăng).
• Bánh răng hành tinh (planet gears): các bánh răng nhỏ quay quanh bánh răng mặt trời và ăn khớp với cả bánh răng mặt trời lẫn bánh răng vành.
• Bánh răng vành (ring gear): hay còn gọi là "vòng răng", là bánh răng lớn có răng phía trong, bao quanh cụm bánh răng hành tinh.

Động cơ xăng truyền lực đến một phần của hệ thống, động cơ điện truyền đến phần khác, và toàn bộ được "phối hợp thông minh" để tối ưu hóa hiệu suất.

Điểm đặc biệt là hệ thống sử dụng e-CVT (hộp số biến thiên điện tử), cho phép:

• Động cơ luôn hoạt động ở vòng tua tối ưu
• Chuyển số mượt mà không bị "giật"
• Tối ưu hiệu suất nhiên liệu trong điều kiện thành phố

Ví dụ: Toyota RAV4 Hybrid 2025 có thể đạt mức tiêu hao chỉ khoảng 5,7 lít/100km trong đô thị (41 mpg)
Trong khi đó, Hyundai Tucson Hybrid tiêu thụ khoảng 6,7 lít/100km (35 mpg)

Ngoài ra, Toyota còn trang bị động cơ điện thứ ba ở cầu sau, giúp xe có dẫn động 4 bánh điện tử (e-AWD) mà không cần trục truyền động, tiết kiệm không gian và nhiên liệu.

Lời kết: Xe hybrid sẽ còn phát triển mạnh mẽ
Dù hiện tại thị trường vẫn đang chờ đợi xe điện phổ cập rộng rãi, thì xe hybrid vẫn là lựa chọn thông minh và thực tế cho nhiều người. Các nhà sản xuất đang tiếp tục cải tiến:

• Pin dung lượng cao hơn
• Động cơ hiệu suất tốt hơn
• Tối ưu hệ truyền động điện-xăng (insideevs)