From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Lâu nay, chúng ta thường nghĩ rằng một bộ não lớn hơn so với cơ thể sẽ phản ánh sự thông minh vượt trội của một loài. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đã khiến quan niệm này lung lay khi phát hiện ra rằng ở loài chó, kích thước não không phải lúc nào cũng đi đôi với trí khôn.
TS Ana Balcarcel, nhà sinh học tiến hóa từ Viện Khoa học Tiến hóa Montpellier (Pháp), chia sẻ: “Ở nhiều loài khác, kích thước não lớn thường gắn với khả năng nhận thức tốt hơn. Nhưng với chó, điều này dường như không đúng.” Nghiên cứu của bà đã phân tích 1.682 hộp sọ từ 172 giống chó trưởng thành, dựa trên dữ liệu từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Bern (Thụy Sĩ), để đo lường tỉ lệ giữa kích thước não và cơ thể, hay còn gọi là “thể tích nội sọ tương đối”.
Kết quả bất ngờ cho thấy những giống chó được coi là thông minh, như Husky Siberia – vốn được huấn luyện để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hỗ trợ con người – lại sở hữu bộ não nhỏ nhất so với kích thước cơ thể. Ngược lại, các giống chó cảnh như Chihuahua, chủ yếu được nuôi làm thú cưng, lại có bộ não lớn hơn hẳn so với tỉ lệ cơ thể.
TS Balcarcel giải thích rằng khác với các loài trong tự nhiên, sự tiến hóa của chó chịu ảnh hưởng lớn từ con người. “Chó không sống trong môi trường hoang dã, mà được định hình qua quá trình chọn lọc nhân tạo,” bà nói. Điều này lý giải tại sao kích thước não của chúng không phản ánh đúng khả năng nhận thức như ở các loài khác.
So với chó sói xám hoang dã – tổ tiên của chó nhà – kích thước não của chó thuần hóa nhỏ hơn khoảng 20% so với cơ thể. Tuy nhiên, chó nhà lại phát triển vượt trội ở các kỹ năng xã hội, như khả năng hiểu ánh mắt hay cử chỉ tay của con người – những đặc điểm giúp chúng hợp tác tốt hơn với chủ nhân.
Nghiên cứu còn chỉ ra rằng các giống chó có bộ não lớn tương đối, như Chihuahua, Pomeranian hay Yorkshire Terrier, thường biểu hiện hành vi đặc trưng: dễ sợ hãi, hung dữ, lo lắng khi bị xa cách hoặc thích tìm kiếm sự chú ý. Đây là những giống chó được lai tạo để làm bạn đồng hành, với các đặc điểm cảm xúc được ưu tiên qua hàng thế kỷ chọn lọc.
Trong khi đó, các giống chó thông minh với não nhỏ hơn lại được huấn luyện cho những công việc đòi hỏi kỹ năng cao, như kéo xe hay hỗ trợ săn bắn. Điều này cho thấy sự chuyên biệt trong khả năng nhận thức của từng giống chó không hẳn phụ thuộc vào kích thước não mà liên quan nhiều đến mục đích nuôi dưỡng của con người.
Ở các loài khác, kích thước não lớn thường liên quan đến tuổi thọ dài hơn và khả năng ra quyết định tốt hơn. Nhưng với chó, nghiên cứu này đã chỉ ra một ngoại lệ thú vị. TS Balcarcel nhấn mạnh: “Chó được lai tạo để phục vụ nhiều mục đích khác nhau, từ làm việc đến làm bạn. Vì vậy, mỗi giống đều có sự đặc biệt riêng, bất kể kích thước não của chúng thế nào.”
Dù chú chó của bạn thuộc giống nào – một Husky thông minh với não nhỏ hay một Chihuahua tình cảm với não lớn – chúng đều mang những phẩm chất độc đáo được hình thành qua quá trình tiến hóa đặc biệt. Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu thêm về loài chó mà còn nhắc nhở rằng trí thông minh của chúng không thể đo lường đơn thuần bằng kích thước não.
TS Ana Balcarcel, nhà sinh học tiến hóa từ Viện Khoa học Tiến hóa Montpellier (Pháp), chia sẻ: “Ở nhiều loài khác, kích thước não lớn thường gắn với khả năng nhận thức tốt hơn. Nhưng với chó, điều này dường như không đúng.” Nghiên cứu của bà đã phân tích 1.682 hộp sọ từ 172 giống chó trưởng thành, dựa trên dữ liệu từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Bern (Thụy Sĩ), để đo lường tỉ lệ giữa kích thước não và cơ thể, hay còn gọi là “thể tích nội sọ tương đối”.
Kết quả bất ngờ cho thấy những giống chó được coi là thông minh, như Husky Siberia – vốn được huấn luyện để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hỗ trợ con người – lại sở hữu bộ não nhỏ nhất so với kích thước cơ thể. Ngược lại, các giống chó cảnh như Chihuahua, chủ yếu được nuôi làm thú cưng, lại có bộ não lớn hơn hẳn so với tỉ lệ cơ thể.
TS Balcarcel giải thích rằng khác với các loài trong tự nhiên, sự tiến hóa của chó chịu ảnh hưởng lớn từ con người. “Chó không sống trong môi trường hoang dã, mà được định hình qua quá trình chọn lọc nhân tạo,” bà nói. Điều này lý giải tại sao kích thước não của chúng không phản ánh đúng khả năng nhận thức như ở các loài khác.
So với chó sói xám hoang dã – tổ tiên của chó nhà – kích thước não của chó thuần hóa nhỏ hơn khoảng 20% so với cơ thể. Tuy nhiên, chó nhà lại phát triển vượt trội ở các kỹ năng xã hội, như khả năng hiểu ánh mắt hay cử chỉ tay của con người – những đặc điểm giúp chúng hợp tác tốt hơn với chủ nhân.
Nghiên cứu còn chỉ ra rằng các giống chó có bộ não lớn tương đối, như Chihuahua, Pomeranian hay Yorkshire Terrier, thường biểu hiện hành vi đặc trưng: dễ sợ hãi, hung dữ, lo lắng khi bị xa cách hoặc thích tìm kiếm sự chú ý. Đây là những giống chó được lai tạo để làm bạn đồng hành, với các đặc điểm cảm xúc được ưu tiên qua hàng thế kỷ chọn lọc.
Trong khi đó, các giống chó thông minh với não nhỏ hơn lại được huấn luyện cho những công việc đòi hỏi kỹ năng cao, như kéo xe hay hỗ trợ săn bắn. Điều này cho thấy sự chuyên biệt trong khả năng nhận thức của từng giống chó không hẳn phụ thuộc vào kích thước não mà liên quan nhiều đến mục đích nuôi dưỡng của con người.
Ở các loài khác, kích thước não lớn thường liên quan đến tuổi thọ dài hơn và khả năng ra quyết định tốt hơn. Nhưng với chó, nghiên cứu này đã chỉ ra một ngoại lệ thú vị. TS Balcarcel nhấn mạnh: “Chó được lai tạo để phục vụ nhiều mục đích khác nhau, từ làm việc đến làm bạn. Vì vậy, mỗi giống đều có sự đặc biệt riêng, bất kể kích thước não của chúng thế nào.”
Dù chú chó của bạn thuộc giống nào – một Husky thông minh với não nhỏ hay một Chihuahua tình cảm với não lớn – chúng đều mang những phẩm chất độc đáo được hình thành qua quá trình tiến hóa đặc biệt. Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu thêm về loài chó mà còn nhắc nhở rằng trí thông minh của chúng không thể đo lường đơn thuần bằng kích thước não.
