Làm loạn lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Microsoft và cái kết

[Hail the Judge]

Ngày 4/4/2025, lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Microsoft tại trụ sở Redmond, Washington, đã bị gián đoạn bởi hai nhân viên phản đối việc công ty cung cấp công nghệ AI cho quân đội Israel. Hai kỹ sư phần mềm Ibtihal Aboussad và Vaniya Agrawal đã công khai lên tiếng trong các sự kiện quan trọng, dẫn đến việc Microsoft lập tức chấm dứt hợp đồng lao động với cả hai vào ngày 7/4/2025. Vụ việc không chỉ làm dấy lên tranh cãi nội bộ mà còn phản ánh làn sóng phản đối ngày càng tăng trong ngành công nghệ về các hợp đồng quân sự.

Kỹ sư Ibtihal Aboussad trong bộ phận AI đã ngắt lời bài phát biểu của Mustafa Suleyman – Giám đốc AI của Microsoft – khi ông giới thiệu cập nhật cho trợ lý AI Copilot. “Mustafa, xấu hổ cho anh! Microsoft bán vũ khí AI cho quân đội Israel. 50.000 người đã chết và Microsoft đang hỗ trợ cuộc diệt chủng này,” cô hét lên, ném khăn keffiyeh – biểu tượng ủng hộ Palestine – lên sân khấu trước khi bị bảo vệ đưa ra ngoài. Sau đó, Aboussad gửi email đến hàng trăm hàng nghìn nhân viên, bao gồm CEO Satya Nadella, CFO Amy Hood và Chủ tịch Brad Smith, tuyên bố: “Tôi không đăng ký viết mã vi phạm nhân quyền,” đồng thời kêu gọi đồng nghiệp ký vào bản kiến nghị “No Azure for Apartheid” nhằm cắt đứt quan hệ với Israel.

Cùng ngày, Vaniya Agrawal làm gián đoạn bài phát biểu của Nadella trong một sự kiện khác có sự tham gia của Bill Gates và Steve Ballmer. “Các người là kẻ đạo đức giả! 50.000 người Palestine bị giết bằng công nghệ Microsoft. Hãy cắt đứt quan hệ với Israel,” cô hét lên. Agrawal cũng gửi email nội bộ, gọi Microsoft là “nhà sản xuất vũ khí số hỗ trợ giám sát, apartheid và diệt chủng,” trước khi dự định từ chức vào ngày 11/4. Tuy nhiên, Microsoft đã chấm dứt hợp đồng của cô ngay lập tức vào thứ Hai, 7/4.

Microsoft nhanh chóng hành động, coi hành vi của cả hai là “cố ý gây rối” và “nhằm thu hút sự chú ý, làm gián đoạn tối đa” các sự kiện quan trọng. Trong thông báo nội bộ gửi Aboussad, công ty nhấn mạnh cô có thể nêu ý kiến qua kênh thích hợp như quản lý trực tiếp hoặc Quan hệ Nhân viên Toàn cầu, thay vì phá hoại buổi lễ được livestream trước sự chứng kiến của Gates và Ballmer. “Hành vi thù địch, không được khiêu khích và cực kỳ không phù hợp của cô ấy đòi hỏi phải chấm dứt hợp đồng ngay lập tức,” trích thông báo. Với Agrawal, dù đã nộp đơn từ chức, Microsoft vẫn đẩy nhanh quá trình chấm dứt hợp đồng, viện dẫn cùng lý do.

Công ty cũng tuyên bố: “Chúng tôi tạo nhiều kênh để lắng nghe mọi ý kiến, nhưng yêu cầu điều này không gây gián đoạn hoạt động kinh doanh. Chúng tôi cam kết duy trì tiêu chuẩn cao nhất trong thực hành kinh doanh”. Đây không phải lần đầu nhân viên phản đối: tháng 2/2025, năm người khác bị đuổi khỏi cuộc họp với Nadella vì vấn đề tương tự.

Việc sa thải Aboussad và Agrawal đã làm dấy lên phản ứng trái chiều. “No Azure for Apartheid” gọi đây là “hành động đe dọa,” khẳng định tinh thần nhân viên Trung Đông cũng tham gia đình công toàn cầu. CAIR-Washington ca ngợi hai nhân viên, kêu gọi chấm dứt hợp đồng với Israel vì “18 tháng tàn phá Gaza”. Ngược lại, một số ý kiến ủng hộ Microsoft, cho rằng nhân viên nên tuân thủ quy trình nội bộ thay vì gây rối công khai.

Dù vậy, vụ việc làm nổi bật căng thẳng trong ngành công nghệ. Google cũng sa thải hàng chục nhân viên năm 2024 vì phản đối Project Nimbus – hợp đồng 1,2 tỷ USD với Israel. Khi AI ngày càng được dùng trong quân sự, câu hỏi đạo đức đặt ra cho các “ông lớn” như Microsoft không dễ giải đáp.