The Kings
Writer
Tạp chí Time của Mỹ ngày 8/1/2025 đặt câu hỏi: "Với các hạn chế về chip từ Mỹ, làm thế nào Trung Quốc vẫn đạt tiến bộ trong AI?"
Tạp chí nhận định, hàng loạt mô hình AI Trung Quốc gần đây cho thấy khoảng cách dẫn đầu của Mỹ đã thu hẹp. Tháng 11/2024, Tencent ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn Hunyuan-Large, được đánh giá vượt trội so với một số mô hình nguồn mở hàng đầu từ Mỹ. Cùng tháng, DeepSeek phát hành phiên bản xem trước DeepSeek-R1, được so sánh với mô hình o1 của OpenAI. Ngày 26/12, DeepSeek tung ra DeepSeek-V3, đứng đầu các mô hình nguồn mở và xếp thứ 7 trong tất cả các mô hình AI trên Chatbot Arena.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đến thăm nhà máy Intel
Các tiến bộ này khiến cựu CEO Google Eric Schmidt, từng khẳng định Mỹ sẽ dẫn đầu AI thêm 2-3 năm, phải thay đổi quan điểm. Ông thừa nhận tại diễn đàn Viện Khoa học Chính trị Harvard rằng Mỹ đang tụt hậu so với Trung Quốc trong phát triển AI mạnh mẽ hơn.
Schmidt nhận định: "Một số dự án của Trung Quốc dường như đã bắt kịp Mỹ, dù các biện pháp hạn chế chip hiệu suất cao từ chính quyền Trump và Biden." Ông nhấn mạnh, AI mới có thể ảnh hưởng lớn tới công nghiệp, quân sự và giám sát quốc gia.
Tạp chí Time phân tích: quốc gia dẫn đầu AI sẽ tác động mạnh tới cán cân quyền lực toàn cầu. AI tự động hóa lao động, thúc đẩy kinh tế, hoặc hỗ trợ vũ khí, tin tặc có thể trở thành lợi thế quân sự quyết định.
Ba yếu tố cốt lõi của AI: Dữ liệu, thuật toán, sức mạnh tính toán
Dữ liệu đào tạo mô hình thường nguồn mở, cho phép các nhà phát triển toàn cầu tiếp cận dễ dàng. Tương tự, thuật toán mới thường được công bố trong các bài nghiên cứu, giúp Trung Quốc tận dụng hiệu quả. Ngoài ra, Trung Quốc đã đào tạo nhiều nhà nghiên cứu AI tài năng hơn Mỹ.
Dù vậy, Mỹ kiểm soát chặt nguồn chip tiên tiến. GPU do các công ty Mỹ như Nvidia và AMD thống trị là chìa khóa đào tạo AI. Áp lực từ Mỹ khiến các công ty như TSMC, ASML ngừng bán chip tiên tiến cho Trung Quốc.
Tuy nhiên, Trung Quốc tận dụng phần cứng tốt hơn. Theo chuyên gia Ritwik Gupta, mô hình Hunyuan-Large của Tencent đạt hiệu suất tương đương Llama 3.1 của Meta nhưng chỉ sử dụng 1/10 sức mạnh tính toán. DeepSeek cũng xây dựng hệ thống hiệu quả cao với chi phí và năng lượng thấp hơn.
Schmidt lưu ý, Trung Quốc có lợi thế từ nguồn điện lớn và đầu tư mạnh, đặc biệt từ chính phủ. "Kế hoạch phát triển AI thế hệ mới" của Trung Quốc đặt mục tiêu dẫn đầu thế giới vào năm 2030.
Mỹ đối mặt thách thức trong hạn chế AI Trung Quốc
Dù tích cực hạn chế xuất khẩu chip AI, Mỹ gặp khó khăn trong kiềm chế tiến bộ của Trung Quốc. Một phần vì các công ty Trung Quốc đã dự trữ đủ chip trước lệnh cấm và Nvidia thiết kế phiên bản chip "vừa đủ ngưỡng" kiểm soát xuất khẩu cho thị trường Trung Quốc.
Lennart Heim từ Trung tâm RAND cho rằng hiệu quả của lệnh cấm có thể mất thời gian để thể hiện rõ. Trong khi đó, Gupta khuyến nghị Mỹ tập trung vào ngăn chặn phát triển AI quân sự thay vì chỉ hạn chế chip.
Chính quyền Biden tiếp tục siết chặt kiểm soát xuất khẩu trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1/2025, dù gặp phản đối từ các hiệp hội thương mại Mỹ. Ngay cả Bộ trưởng Thương mại Raimondo cũng thừa nhận những nỗ lực này không ngăn được tiến bộ của Trung Quốc.
Hướng đi tương lai
Trước sự tiến bộ của AI Trung Quốc, các chuyên gia kêu gọi Mỹ cân nhắc đối thoại với Trung Quốc để đảm bảo an ninh toàn cầu, thay vì chỉ dựa vào biện pháp hạn chế.
Tạp chí nhận định, hàng loạt mô hình AI Trung Quốc gần đây cho thấy khoảng cách dẫn đầu của Mỹ đã thu hẹp. Tháng 11/2024, Tencent ra mắt mô hình ngôn ngữ lớn Hunyuan-Large, được đánh giá vượt trội so với một số mô hình nguồn mở hàng đầu từ Mỹ. Cùng tháng, DeepSeek phát hành phiên bản xem trước DeepSeek-R1, được so sánh với mô hình o1 của OpenAI. Ngày 26/12, DeepSeek tung ra DeepSeek-V3, đứng đầu các mô hình nguồn mở và xếp thứ 7 trong tất cả các mô hình AI trên Chatbot Arena.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đến thăm nhà máy Intel
Các tiến bộ này khiến cựu CEO Google Eric Schmidt, từng khẳng định Mỹ sẽ dẫn đầu AI thêm 2-3 năm, phải thay đổi quan điểm. Ông thừa nhận tại diễn đàn Viện Khoa học Chính trị Harvard rằng Mỹ đang tụt hậu so với Trung Quốc trong phát triển AI mạnh mẽ hơn.
Schmidt nhận định: "Một số dự án của Trung Quốc dường như đã bắt kịp Mỹ, dù các biện pháp hạn chế chip hiệu suất cao từ chính quyền Trump và Biden." Ông nhấn mạnh, AI mới có thể ảnh hưởng lớn tới công nghiệp, quân sự và giám sát quốc gia.
Tạp chí Time phân tích: quốc gia dẫn đầu AI sẽ tác động mạnh tới cán cân quyền lực toàn cầu. AI tự động hóa lao động, thúc đẩy kinh tế, hoặc hỗ trợ vũ khí, tin tặc có thể trở thành lợi thế quân sự quyết định.
Ba yếu tố cốt lõi của AI: Dữ liệu, thuật toán, sức mạnh tính toán
Dữ liệu đào tạo mô hình thường nguồn mở, cho phép các nhà phát triển toàn cầu tiếp cận dễ dàng. Tương tự, thuật toán mới thường được công bố trong các bài nghiên cứu, giúp Trung Quốc tận dụng hiệu quả. Ngoài ra, Trung Quốc đã đào tạo nhiều nhà nghiên cứu AI tài năng hơn Mỹ.
Dù vậy, Mỹ kiểm soát chặt nguồn chip tiên tiến. GPU do các công ty Mỹ như Nvidia và AMD thống trị là chìa khóa đào tạo AI. Áp lực từ Mỹ khiến các công ty như TSMC, ASML ngừng bán chip tiên tiến cho Trung Quốc.
Tuy nhiên, Trung Quốc tận dụng phần cứng tốt hơn. Theo chuyên gia Ritwik Gupta, mô hình Hunyuan-Large của Tencent đạt hiệu suất tương đương Llama 3.1 của Meta nhưng chỉ sử dụng 1/10 sức mạnh tính toán. DeepSeek cũng xây dựng hệ thống hiệu quả cao với chi phí và năng lượng thấp hơn.
Schmidt lưu ý, Trung Quốc có lợi thế từ nguồn điện lớn và đầu tư mạnh, đặc biệt từ chính phủ. "Kế hoạch phát triển AI thế hệ mới" của Trung Quốc đặt mục tiêu dẫn đầu thế giới vào năm 2030.
Mỹ đối mặt thách thức trong hạn chế AI Trung Quốc
Dù tích cực hạn chế xuất khẩu chip AI, Mỹ gặp khó khăn trong kiềm chế tiến bộ của Trung Quốc. Một phần vì các công ty Trung Quốc đã dự trữ đủ chip trước lệnh cấm và Nvidia thiết kế phiên bản chip "vừa đủ ngưỡng" kiểm soát xuất khẩu cho thị trường Trung Quốc.
Lennart Heim từ Trung tâm RAND cho rằng hiệu quả của lệnh cấm có thể mất thời gian để thể hiện rõ. Trong khi đó, Gupta khuyến nghị Mỹ tập trung vào ngăn chặn phát triển AI quân sự thay vì chỉ hạn chế chip.
Chính quyền Biden tiếp tục siết chặt kiểm soát xuất khẩu trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1/2025, dù gặp phản đối từ các hiệp hội thương mại Mỹ. Ngay cả Bộ trưởng Thương mại Raimondo cũng thừa nhận những nỗ lực này không ngăn được tiến bộ của Trung Quốc.
Hướng đi tương lai
Trước sự tiến bộ của AI Trung Quốc, các chuyên gia kêu gọi Mỹ cân nhắc đối thoại với Trung Quốc để đảm bảo an ninh toàn cầu, thay vì chỉ dựa vào biện pháp hạn chế.
