Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Triển lãm hàng không quốc tế Chu Hải đang thu hút sự chú ý quốc tế đổ dồn về J-35A, mẫu máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5 do Tập đoàn Hàng không Thẩm Dương (SAC) chế tạo. Được xem như đối thủ cạnh tranh trực tiếp với F-35A Lightning II của Mỹ, J-35A ra mắt chỉ một ngày sau lễ kỷ niệm 75 năm thành lập Không quân PLAAF, đã nhanh chóng trở thành tâm điểm tranh luận. Tuy nhiên, một số vấn đề kỹ thuật đáng lo ngại đang đặt ra câu hỏi về khả năng tàng hình và hiệu suất thực tế của chiến đấu cơ này.
Sự cố đáng chú ý nhất là sự xuất hiện khói đen dày đặc từ động cơ J-35A trong màn trình diễn tại Chu Hải, đoạn video ghi lại sự việc nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Các chuyên gia phân tích cho rằng hiện tượng này có thể bắt nguồn từ sự cố ở hệ thống nguồn phụ APU hoặc động cơ, do nhiên liệu không được đốt cháy hoàn toàn. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc sử dụng động cơ WS-19 hoặc WS-21 của Quý Châu, được phát triển dựa trên WS-13 Tài Sơn – một phiên bản nội địa của động cơ RD-93 Klimov của Nga (được dùng trên JF-17 Tiểu Long). RD-93 vốn nổi tiếng với hiện tượng xả khói do đốt cháy không hoàn toàn nhiên liệu, đặc biệt ở tốc độ thấp và khi khởi động. Mãi đến phiên bản RD-33MK năm 2001, Klimov mới giải quyết được vấn đề này.
Khói đen từ động cơ đặt ra nghi vấn nghiêm trọng về khả năng tàng hình của J-35A. Khói không chỉ dễ dàng bị phát hiện bằng mắt thường mà còn tạo ra dấu hiệu nhiệt mạnh, dễ dàng bị các cảm biến hồng ngoại phát hiện. Mặc dù J-35A vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và việc tối ưu hóa động cơ là điều cần thiết, hiện tượng này vẫn gây lo ngại. Các yếu tố khác như chất lượng nhiên liệu, thiết lập động cơ và điều kiện khí hậu cũng có thể là nguyên nhân, nhưng cần thêm nhiều chuyến bay thử nghiệm để xác định đây chỉ là vấn đề tạm thời hay là một nhược điểm cố hữu.
Những thiếu sót về động cơ máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã được nhiều bài báo phương Tây chỉ ra. Một bài báo trên Reuters năm 2016 đã nhấn mạnh, dù Trung Quốc đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong thiết kế máy bay chiến đấu trong 3 thập kỷ qua, việc phát triển động cơ tiên tiến, hiệu suất cao vẫn là một thách thức lớn, cản trở khả năng cạnh tranh với các đối thủ phương Tây.
Theo nhà nghiên cứu hàng không quân sự Douglas Barrie tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia (London), công nghệ động cơ phản lực của Trung Quốc vẫn còn kém xa so với các hãng hàng đầu thế giới như Pratt & Whitney, General Electric hay Rolls-Royce. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng thừa nhận "khoảng cách đáng kể" giữa công nghệ quân sự của nước này và các quốc gia phát triển khác. Việc hạn chế xuất khẩu công nghệ quân sự tiên tiến, đặc biệt là động cơ, từ các nước phương Tây đã buộc Trung Quốc phải tự lực hoặc dựa vào công nghệ từ Nga, dẫn đến những khó khăn trong việc phát triển động cơ cho các máy bay thế hệ mới như J-20, J-31 và J-35. Cả J-20 và J-31 đều không thể đạt tốc độ siêu thanh mà không cần sử dụng bộ đốt sau (afterburner) – một yếu tố làm giảm đáng kể khả năng tàng hình.
Ngay cả động cơ WS-10A Thái Hành, được coi là tốt nhất hiện nay của Trung Quốc, do Viện nghiên cứu động cơ hàng không Thẩm Dương (thuộc AVIC) sản xuất, cũng gặp vấn đề về độ tin cậy. Dù được trang bị cho hơn 250 máy bay chiến đấu thế hệ 4 như J-10 và J-11, WS-10A, được phát triển từ cuối những năm 1980 dựa trên CFM56, vẫn chưa đạt được lực đẩy mong muốn và cần bảo dưỡng thường xuyên. Những thách thức này cho thấy con đường phát triển công nghệ động cơ tiên tiến đối với Trung Quốc vẫn còn nhiều chông gai.
Sự cố đáng chú ý nhất là sự xuất hiện khói đen dày đặc từ động cơ J-35A trong màn trình diễn tại Chu Hải, đoạn video ghi lại sự việc nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Các chuyên gia phân tích cho rằng hiện tượng này có thể bắt nguồn từ sự cố ở hệ thống nguồn phụ APU hoặc động cơ, do nhiên liệu không được đốt cháy hoàn toàn. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc sử dụng động cơ WS-19 hoặc WS-21 của Quý Châu, được phát triển dựa trên WS-13 Tài Sơn – một phiên bản nội địa của động cơ RD-93 Klimov của Nga (được dùng trên JF-17 Tiểu Long). RD-93 vốn nổi tiếng với hiện tượng xả khói do đốt cháy không hoàn toàn nhiên liệu, đặc biệt ở tốc độ thấp và khi khởi động. Mãi đến phiên bản RD-33MK năm 2001, Klimov mới giải quyết được vấn đề này.
Khói đen từ động cơ đặt ra nghi vấn nghiêm trọng về khả năng tàng hình của J-35A. Khói không chỉ dễ dàng bị phát hiện bằng mắt thường mà còn tạo ra dấu hiệu nhiệt mạnh, dễ dàng bị các cảm biến hồng ngoại phát hiện. Mặc dù J-35A vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và việc tối ưu hóa động cơ là điều cần thiết, hiện tượng này vẫn gây lo ngại. Các yếu tố khác như chất lượng nhiên liệu, thiết lập động cơ và điều kiện khí hậu cũng có thể là nguyên nhân, nhưng cần thêm nhiều chuyến bay thử nghiệm để xác định đây chỉ là vấn đề tạm thời hay là một nhược điểm cố hữu.
Những thiếu sót về động cơ máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã được nhiều bài báo phương Tây chỉ ra. Một bài báo trên Reuters năm 2016 đã nhấn mạnh, dù Trung Quốc đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong thiết kế máy bay chiến đấu trong 3 thập kỷ qua, việc phát triển động cơ tiên tiến, hiệu suất cao vẫn là một thách thức lớn, cản trở khả năng cạnh tranh với các đối thủ phương Tây.
Theo nhà nghiên cứu hàng không quân sự Douglas Barrie tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia (London), công nghệ động cơ phản lực của Trung Quốc vẫn còn kém xa so với các hãng hàng đầu thế giới như Pratt & Whitney, General Electric hay Rolls-Royce. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng thừa nhận "khoảng cách đáng kể" giữa công nghệ quân sự của nước này và các quốc gia phát triển khác. Việc hạn chế xuất khẩu công nghệ quân sự tiên tiến, đặc biệt là động cơ, từ các nước phương Tây đã buộc Trung Quốc phải tự lực hoặc dựa vào công nghệ từ Nga, dẫn đến những khó khăn trong việc phát triển động cơ cho các máy bay thế hệ mới như J-20, J-31 và J-35. Cả J-20 và J-31 đều không thể đạt tốc độ siêu thanh mà không cần sử dụng bộ đốt sau (afterburner) – một yếu tố làm giảm đáng kể khả năng tàng hình.
Ngay cả động cơ WS-10A Thái Hành, được coi là tốt nhất hiện nay của Trung Quốc, do Viện nghiên cứu động cơ hàng không Thẩm Dương (thuộc AVIC) sản xuất, cũng gặp vấn đề về độ tin cậy. Dù được trang bị cho hơn 250 máy bay chiến đấu thế hệ 4 như J-10 và J-11, WS-10A, được phát triển từ cuối những năm 1980 dựa trên CFM56, vẫn chưa đạt được lực đẩy mong muốn và cần bảo dưỡng thường xuyên. Những thách thức này cho thấy con đường phát triển công nghệ động cơ tiên tiến đối với Trung Quốc vẫn còn nhiều chông gai.
