Trong những năm gần đây, thế giới chứng kiến nhiều đợt nắng nóng khắc nghiệt, nhưng điều đáng chú ý là phần lớn các khu vực sinh sống trên Trái Đất vẫn duy trì được nhiệt độ ở mức cho phép con người tồn tại, đặc biệt là ở những vùng có khí hậu tương đối khô ráo. Tại những nơi này, cơ thể người có khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ thông qua quá trình đổ mồ hôi, giúp tỏa nhiệt và làm mát cơ thể một cách hiệu quả.
Amritsar, Ấn Độ, là một trong những nơi có nhiệt độ và độ ẩm cao. Ảnh: Hindustan Times
Tuy nhiên, tình hình trở nên đáng lo ngại ở một số khu vực có độ ẩm cao kết hợp với nhiệt độ cao, điển hình như các sa mạc nóng nằm gần biển ấm. Trong môi trường ẩm ướt, quá trình bay hơi của mồ hôi diễn ra chậm hơn, làm giảm đáng kể hiệu quả điều hòa nhiệt độ cơ thể. Đáng chú ý, một số vùng ở Trung Đông, Pakistan và Ấn Độ thường xuyên phải đối mặt với tình trạng này vào mùa hè, khi không khí ẩm từ biển kết hợp với sóng nhiệt, tạo ra điều kiện thời tiết cực kỳ nguy hiểm cho hàng trăm triệu cư dân, đặc biệt là những người không có điều hòa không khí.
Để đánh giá mức độ nguy hiểm của điều kiện thời tiết, các nhà khoa học sử dụng một công cụ gọi là "nhiệt kế bầu ướt". Thiết bị này mô phỏng quá trình bay hơi tự nhiên bằng cách thổi không khí qua một miếng vải ẩm. Khi nhiệt độ bầu ướt vượt quá 35 độ C, cơ thể người sẽ gặp khó khăn trong việc tự điều chỉnh nhiệt độ. Việc tiếp xúc lâu dài với môi trường có nhiệt độ và độ ẩm cao như vậy có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Năm 2023 đã chứng kiến một đợt nắng nóng nghiêm trọng tại thung lũng Mississippi, với nhiệt độ bầu ướt đạt mức rất cao, mặc dù chưa đến mức gây tử vong. Tại Delhi, Ấn Độ, nhiệt độ không khí đã vượt quá 49 độ C trong vài ngày của tháng 5/2024, đưa nhiệt độ bầu ướt lên mức gần như nguy hiểm. Hậu quả là một số trường hợp tử vong do đột quỵ nhiệt đã được ghi nhận. Trong những điều kiện khắc nghiệt như vậy, mỗi cá nhân cần hết sức cẩn trọng và chú ý bảo vệ sức khỏe.
Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này chính là biến đổi khí hậu, một hệ quả trực tiếp từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Quá trình này thải ra khí carbon dioxide (CO2), tích tụ trong khí quyển và giữ nhiệt từ Mặt Trời, dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Khi nhiệt độ tăng, các điều kiện thời tiết nóng ẩm nguy hiểm bắt đầu lan rộng ra nhiều khu vực khác, bao gồm cả các vùng vịnh ở Louisiana và Texas của Mỹ.
Biến đổi khí hậu không chỉ gây ra tình trạng nắng nóng mà còn dẫn đến nhiều vấn đề khác. Không khí nóng làm tăng sự bay hơi, khiến một số vùng trở nên khô hạn hơn và dễ xảy ra cháy rừng. Theo ước tính, cứ mỗi độ C nhiệt độ tăng lên có thể làm tăng nguy cơ cháy rừng gấp 6 lần ở miền tây nước Mỹ. Ngoài ra, hiện tượng nóng lên toàn cầu còn gây ra sự dâng cao của mực nước biển, đe dọa cuộc sống của khoảng 2 tỷ người sống ở các vùng ven biển vào năm 2100.
Tất cả những tác động này đang đe dọa nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu. Nếu tiếp tục sử dụng nhiên liệu hóa thạch, thu nhập toàn cầu có thể giảm tới 25% vào cuối thế kỷ này. Tuy nhiên, vẫn có hy vọng khi chúng ta có thể chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch như điện mặt trời và điện gió. Trong 15 năm qua, nhiều tiến bộ đáng kể đã được thực hiện để làm cho năng lượng sạch trở nên rẻ hơn và đáng tin cậy hơn. Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đã đồng thuận về việc cùng nhau hành động để ngăn chặn biến đổi khí hậu trước khi quá muộn.
Amritsar, Ấn Độ, là một trong những nơi có nhiệt độ và độ ẩm cao. Ảnh: Hindustan Times
Tuy nhiên, tình hình trở nên đáng lo ngại ở một số khu vực có độ ẩm cao kết hợp với nhiệt độ cao, điển hình như các sa mạc nóng nằm gần biển ấm. Trong môi trường ẩm ướt, quá trình bay hơi của mồ hôi diễn ra chậm hơn, làm giảm đáng kể hiệu quả điều hòa nhiệt độ cơ thể. Đáng chú ý, một số vùng ở Trung Đông, Pakistan và Ấn Độ thường xuyên phải đối mặt với tình trạng này vào mùa hè, khi không khí ẩm từ biển kết hợp với sóng nhiệt, tạo ra điều kiện thời tiết cực kỳ nguy hiểm cho hàng trăm triệu cư dân, đặc biệt là những người không có điều hòa không khí.
Để đánh giá mức độ nguy hiểm của điều kiện thời tiết, các nhà khoa học sử dụng một công cụ gọi là "nhiệt kế bầu ướt". Thiết bị này mô phỏng quá trình bay hơi tự nhiên bằng cách thổi không khí qua một miếng vải ẩm. Khi nhiệt độ bầu ướt vượt quá 35 độ C, cơ thể người sẽ gặp khó khăn trong việc tự điều chỉnh nhiệt độ. Việc tiếp xúc lâu dài với môi trường có nhiệt độ và độ ẩm cao như vậy có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Năm 2023 đã chứng kiến một đợt nắng nóng nghiêm trọng tại thung lũng Mississippi, với nhiệt độ bầu ướt đạt mức rất cao, mặc dù chưa đến mức gây tử vong. Tại Delhi, Ấn Độ, nhiệt độ không khí đã vượt quá 49 độ C trong vài ngày của tháng 5/2024, đưa nhiệt độ bầu ướt lên mức gần như nguy hiểm. Hậu quả là một số trường hợp tử vong do đột quỵ nhiệt đã được ghi nhận. Trong những điều kiện khắc nghiệt như vậy, mỗi cá nhân cần hết sức cẩn trọng và chú ý bảo vệ sức khỏe.
Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này chính là biến đổi khí hậu, một hệ quả trực tiếp từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Quá trình này thải ra khí carbon dioxide (CO2), tích tụ trong khí quyển và giữ nhiệt từ Mặt Trời, dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Khi nhiệt độ tăng, các điều kiện thời tiết nóng ẩm nguy hiểm bắt đầu lan rộng ra nhiều khu vực khác, bao gồm cả các vùng vịnh ở Louisiana và Texas của Mỹ.
Biến đổi khí hậu không chỉ gây ra tình trạng nắng nóng mà còn dẫn đến nhiều vấn đề khác. Không khí nóng làm tăng sự bay hơi, khiến một số vùng trở nên khô hạn hơn và dễ xảy ra cháy rừng. Theo ước tính, cứ mỗi độ C nhiệt độ tăng lên có thể làm tăng nguy cơ cháy rừng gấp 6 lần ở miền tây nước Mỹ. Ngoài ra, hiện tượng nóng lên toàn cầu còn gây ra sự dâng cao của mực nước biển, đe dọa cuộc sống của khoảng 2 tỷ người sống ở các vùng ven biển vào năm 2100.
Tất cả những tác động này đang đe dọa nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu. Nếu tiếp tục sử dụng nhiên liệu hóa thạch, thu nhập toàn cầu có thể giảm tới 25% vào cuối thế kỷ này. Tuy nhiên, vẫn có hy vọng khi chúng ta có thể chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch như điện mặt trời và điện gió. Trong 15 năm qua, nhiều tiến bộ đáng kể đã được thực hiện để làm cho năng lượng sạch trở nên rẻ hơn và đáng tin cậy hơn. Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đã đồng thuận về việc cùng nhau hành động để ngăn chặn biến đổi khí hậu trước khi quá muộn.
