NhatDuy
Intern Writer
Trong những năm gần đây, chiến lược phát triển năng lượng của Nga tại Viễn Đông thay đổi mạnh mẽ và gắn liền với chiến lược an ninh năng lượng dài hạn của Trung Quốc. Là quốc gia láng giềng, Trung Quốc từ lâu quan tâm đến tài nguyên ở khu vực biên giới đông nam của Nga, đặc biệt là Cộng hòa Buryatia và Lãnh thổ Ngoại Baikal phía tây tỉnh Hắc Long Giang. Đây là những vùng giàu khí đốt tự nhiên nhưng trước đây thiếu hệ thống giao thông hiệu quả.
Năm 2023, trong chuyến thăm Ulan Ude, Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất kế hoạch kết nối các khu vực này bằng đường ống dẫn khí xuyên biên giới. Đây được xem là bước đi nhằm tận dụng nhu cầu của thị trường Trung Quốc để phát triển cơ sở hạ tầng địa phương. Là một trong những nước nhập khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, Trung Quốc trở thành đối tác then chốt. Putin nhấn mạnh mong muốn Trung Quốc đưa ra mức giá hợp lý để bảo đảm tính khả thi kinh tế cho dự án.
Trước đây, xuất khẩu khí đốt của Nga chủ yếu hướng vào châu Âu, nơi cơ sở hạ tầng đường ống phát triển hơn. Trong khi đó, khu vực phía Đông vẫn còn yếu, khiến các thành phố công nghiệp như Ulan Ude phải chịu chi phí năng lượng cao do chưa được kết nối với mạng lưới khí đốt. Đề xuất mới hướng tới việc kéo dài đường ống hiện có thêm khoảng 200 km sang Trung Quốc, bao phủ Buryatia và Transbaikal để tăng tốc độ khí hóa, đồng thời dùng doanh thu xuất khẩu để bù chi phí xây dựng và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Đánh giá kỹ thuật của Gazprom cho thấy dự án có thể tích hợp các nguồn tài nguyên khí đốt hiện có, với công suất truyền tải hàng năm lên tới hàng tỷ mét khối. Phía Trung Quốc, đặc biệt là tỉnh Hắc Long Giang, có thể nhận nguồn cung ổn định và giảm tổn thất vận chuyển nhờ tuyến kết nối trực tiếp.
Giá khí đốt trở thành yếu tố quyết định. Putin nhiều lần nhấn mạnh mong muốn Trung Quốc đưa ra mức giá dựa trên thị trường, phù hợp với chi phí đầu tư của Nga và bảo đảm khả năng cạnh tranh của khí đốt nhập khẩu. Năm 2025, giá khí Nga bán cho Trung Quốc thấp hơn khoảng 27 phần trăm so với giá bán cho châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ, thể hiện sự linh hoạt của Nga trong đàm phán. Nhu cầu khí đốt của Trung Quốc dự kiến vượt hơn 600 tỷ mét khối vào năm 2035, khiến việc đa dạng hóa nguồn nhập khẩu trở thành ưu tiên chiến lược.
Dự án đường ống mới sẽ giúp Trung Quốc tiếp cận nhiều mỏ khí hơn ở miền Tây Nga, bổ sung cho tuyến Sức mạnh Siberia 1 đang vận hành tối đa với công suất 38 tỷ mét khối mỗi năm. Dự án Sức mạnh Siberia 2 có công suất thiết kế 50 tỷ mét khối mỗi năm, đi qua Mông Cổ, tuyến đường được tối ưu hóa và tránh địa hình phức tạp hơn, giúp tăng hiệu quả vận chuyển. Thương mại song phương Trung Quốc Nga cũng tăng nhanh, từ 100 tỷ USD (khoảng ...VNĐ) năm 2020 lên 240 tỷ USD (khoảng ...VNĐ) năm 2024 với tỷ trọng năng lượng ngày càng lớn.
Sự tham gia của Trung Quốc không chỉ giúp đảm bảo nhu cầu thị trường mà còn có thể hỗ trợ kỹ thuật như thiết bị nén hiệu quả và giám sát kỹ thuật số để cải thiện độ tin cậy đường ống. Việc phát triển Viễn Đông của Nga trở nên cấp thiết khi xuất khẩu khí đốt sang châu Âu giảm mạnh từ năm 2022, khiến Nga buộc phải chuyển hướng sang thị trường phía Đông.
Buryatia và Transbaikal có lợi thế địa lý sát biên giới Trung Quốc, tạo điều kiện để thúc đẩy phát triển các khu kinh tế, trung tâm xử lý khoáng sản và hậu cần. Do hạn chế tài chính, Nga kỳ vọng nguồn đầu tư lớn từ doanh nghiệp Trung Quốc. Putin cho rằng việc xác định tuyến đường ống sẽ giúp Nga lập quy hoạch phát triển khu vực toàn diện và dài hạn hơn so với các dự án nhỏ lẻ trước đây.
Trung Quốc được hưởng lợi trực tiếp nhờ nguồn khí đốt ổn định, giảm phụ thuộc vào khí hóa lỏng vốn đắt hơn. Điều này giúp Trung Quốc tiết kiệm hàng tỷ USD (khoảng ...VNĐ) chi phí nhập khẩu mỗi năm. Mô hình giá thả nổi giúp Trung Quốc tránh rủi ro giá cố định và kết nối chặt chẽ hơn với biến động thị trường quốc tế.
Đường ống Sức mạnh Siberia 2 tích hợp nhiều mỏ khí và ứng dụng vật liệu chống động đất, cảm biến thông minh, giúp tăng mức an toàn thêm khoảng 20 phần trăm so với dự án năm 2014. Nga vốn thận trọng trong phát triển Viễn Đông nhưng hiện ngày càng chủ động hơn trong điều chỉnh chiến lược. Trung Quốc áp dụng cách tiếp cận từ phía cầu, đàm phán mức giá vừa đủ giúp bù chi phí xây dựng và bảo đảm lợi nhuận hợp lý, tạo cơ sở phát triển bền vững cho dự án.
Thiết kế đường ống mới dùng công nghệ mô đun, giúp rút ngắn 30 phần trăm thời gian xây dựng và giảm tác động môi trường, phù hợp xu hướng chuyển đổi xanh. Kiểu lắp ráp mô đun thích hợp với khí hậu lạnh và tiên tiến hơn phương pháp hàn truyền thống.
Sau khi ký thỏa thuận năm 2025, các bước thăm dò sơ bộ đã hoàn tất, việc mua thiết bị được triển khai và phối hợp ba bên bao gồm Nga Trung Quốc Mông Cổ diễn ra thuận lợi, giúp bảo đảm vận chuyển xuyên biên giới ổn định hơn các hình thức song phương trước đây. Trung Quốc bảo đảm lợi nhuận đầu tư thông qua hợp đồng dài hạn, với tuổi thọ đường ống hơn 30 năm, duy trì nguồn cung năng lượng ổn định cho cả hai nước.
Nga xem sự phát triển Viễn Đông là ưu tiên chiến lược và Trung Quốc đóng vai trò trung tâm trong quá trình này. Hợp tác lần này chủ động và chặt chẽ hơn, giúp hai bên xây dựng quan hệ kinh tế bền vững. Đường ống mới giúp Nga giải quyết thiếu hụt tài chính, mở rộng đường kính và tăng lưu lượng khoảng 20 phần trăm. Trung Quốc có thêm nguồn tài nguyên giúp ổn định tăng trưởng kinh tế, còn Nga có doanh thu năng lượng ổn định nhờ thị trường đa dạng hơn.
Việc hình thành các khu kinh tế dọc tuyến đường ống sẽ thúc đẩy đầu tư, phát triển các ngành nông nghiệp, du lịch và công nghiệp phụ trợ. Cơ chế giá linh hoạt có thể đáp ứng nhu cầu tăng 5 phần trăm, nâng cao tính bền vững của dự án. Nhờ sự tham gia của Trung Quốc, các mỏ khí ở Viễn Đông vốn bị bỏ quên nay được khai thác hiệu quả hơn, giúp Nga tận dụng tiềm năng tài nguyên và Trung Quốc củng cố an ninh năng lượng dài hạn. (Sohu)
Năm 2023, trong chuyến thăm Ulan Ude, Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất kế hoạch kết nối các khu vực này bằng đường ống dẫn khí xuyên biên giới. Đây được xem là bước đi nhằm tận dụng nhu cầu của thị trường Trung Quốc để phát triển cơ sở hạ tầng địa phương. Là một trong những nước nhập khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, Trung Quốc trở thành đối tác then chốt. Putin nhấn mạnh mong muốn Trung Quốc đưa ra mức giá hợp lý để bảo đảm tính khả thi kinh tế cho dự án.
Trước đây, xuất khẩu khí đốt của Nga chủ yếu hướng vào châu Âu, nơi cơ sở hạ tầng đường ống phát triển hơn. Trong khi đó, khu vực phía Đông vẫn còn yếu, khiến các thành phố công nghiệp như Ulan Ude phải chịu chi phí năng lượng cao do chưa được kết nối với mạng lưới khí đốt. Đề xuất mới hướng tới việc kéo dài đường ống hiện có thêm khoảng 200 km sang Trung Quốc, bao phủ Buryatia và Transbaikal để tăng tốc độ khí hóa, đồng thời dùng doanh thu xuất khẩu để bù chi phí xây dựng và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Đánh giá kỹ thuật của Gazprom cho thấy dự án có thể tích hợp các nguồn tài nguyên khí đốt hiện có, với công suất truyền tải hàng năm lên tới hàng tỷ mét khối. Phía Trung Quốc, đặc biệt là tỉnh Hắc Long Giang, có thể nhận nguồn cung ổn định và giảm tổn thất vận chuyển nhờ tuyến kết nối trực tiếp.
Giá khí đốt trở thành yếu tố quyết định. Putin nhiều lần nhấn mạnh mong muốn Trung Quốc đưa ra mức giá dựa trên thị trường, phù hợp với chi phí đầu tư của Nga và bảo đảm khả năng cạnh tranh của khí đốt nhập khẩu. Năm 2025, giá khí Nga bán cho Trung Quốc thấp hơn khoảng 27 phần trăm so với giá bán cho châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ, thể hiện sự linh hoạt của Nga trong đàm phán. Nhu cầu khí đốt của Trung Quốc dự kiến vượt hơn 600 tỷ mét khối vào năm 2035, khiến việc đa dạng hóa nguồn nhập khẩu trở thành ưu tiên chiến lược.
Dự án đường ống mới sẽ giúp Trung Quốc tiếp cận nhiều mỏ khí hơn ở miền Tây Nga, bổ sung cho tuyến Sức mạnh Siberia 1 đang vận hành tối đa với công suất 38 tỷ mét khối mỗi năm. Dự án Sức mạnh Siberia 2 có công suất thiết kế 50 tỷ mét khối mỗi năm, đi qua Mông Cổ, tuyến đường được tối ưu hóa và tránh địa hình phức tạp hơn, giúp tăng hiệu quả vận chuyển. Thương mại song phương Trung Quốc Nga cũng tăng nhanh, từ 100 tỷ USD (khoảng ...VNĐ) năm 2020 lên 240 tỷ USD (khoảng ...VNĐ) năm 2024 với tỷ trọng năng lượng ngày càng lớn.
Tiến độ đàm phán, công nghệ đường ống và vai trò của Trung Quốc
Ý tưởng mở rộng đường ống dựa trên lợi ích chung, khi Nga muốn bù đắp thị phần khí đốt đã mất ở châu Âu, còn Trung Quốc cần tăng cường an ninh năng lượng. Đầu năm 2023, Nga phê duyệt dự thảo đề xuất đường ống cho khu vực Viễn Đông và chuyển sang tham vấn thực chất. Đến tháng 9 năm 2025, hai bên ký biên bản ghi nhớ ràng buộc pháp lý, chính thức thúc đẩy dự án Sức mạnh Siberia 2. Tiến độ lần này nhanh hơn nhiều so với các giai đoạn trì hoãn trước đây và nửa đầu tuyến dự kiến vận hành vào năm 2034.
Sự tham gia của Trung Quốc không chỉ giúp đảm bảo nhu cầu thị trường mà còn có thể hỗ trợ kỹ thuật như thiết bị nén hiệu quả và giám sát kỹ thuật số để cải thiện độ tin cậy đường ống. Việc phát triển Viễn Đông của Nga trở nên cấp thiết khi xuất khẩu khí đốt sang châu Âu giảm mạnh từ năm 2022, khiến Nga buộc phải chuyển hướng sang thị trường phía Đông.
Buryatia và Transbaikal có lợi thế địa lý sát biên giới Trung Quốc, tạo điều kiện để thúc đẩy phát triển các khu kinh tế, trung tâm xử lý khoáng sản và hậu cần. Do hạn chế tài chính, Nga kỳ vọng nguồn đầu tư lớn từ doanh nghiệp Trung Quốc. Putin cho rằng việc xác định tuyến đường ống sẽ giúp Nga lập quy hoạch phát triển khu vực toàn diện và dài hạn hơn so với các dự án nhỏ lẻ trước đây.
Trung Quốc được hưởng lợi trực tiếp nhờ nguồn khí đốt ổn định, giảm phụ thuộc vào khí hóa lỏng vốn đắt hơn. Điều này giúp Trung Quốc tiết kiệm hàng tỷ USD (khoảng ...VNĐ) chi phí nhập khẩu mỗi năm. Mô hình giá thả nổi giúp Trung Quốc tránh rủi ro giá cố định và kết nối chặt chẽ hơn với biến động thị trường quốc tế.
Đường ống Sức mạnh Siberia 2 tích hợp nhiều mỏ khí và ứng dụng vật liệu chống động đất, cảm biến thông minh, giúp tăng mức an toàn thêm khoảng 20 phần trăm so với dự án năm 2014. Nga vốn thận trọng trong phát triển Viễn Đông nhưng hiện ngày càng chủ động hơn trong điều chỉnh chiến lược. Trung Quốc áp dụng cách tiếp cận từ phía cầu, đàm phán mức giá vừa đủ giúp bù chi phí xây dựng và bảo đảm lợi nhuận hợp lý, tạo cơ sở phát triển bền vững cho dự án.
Thiết kế đường ống mới dùng công nghệ mô đun, giúp rút ngắn 30 phần trăm thời gian xây dựng và giảm tác động môi trường, phù hợp xu hướng chuyển đổi xanh. Kiểu lắp ráp mô đun thích hợp với khí hậu lạnh và tiên tiến hơn phương pháp hàn truyền thống.
Lợi ích song phương và tầm nhìn dài hạn của dự án
Sau khi hoàn thành, tỷ lệ khí hóa ở Buryatia dự kiến tăng từ mức thấp lên hơn 80 phần trăm, thúc đẩy nâng cấp công nghiệp và phát triển kinh tế địa phương. Tỉnh Hắc Long Giang và các vùng miền Bắc Trung Quốc sẽ hưởng lợi trực tiếp từ nguồn cung khí tự nhiên giá thấp, hỗ trợ sản xuất công nghiệp. Dù khởi nguồn từ nhu cầu nội tại của Nga, dự án cũng góp phần tối ưu cơ cấu năng lượng của Trung Quốc.
Sau khi ký thỏa thuận năm 2025, các bước thăm dò sơ bộ đã hoàn tất, việc mua thiết bị được triển khai và phối hợp ba bên bao gồm Nga Trung Quốc Mông Cổ diễn ra thuận lợi, giúp bảo đảm vận chuyển xuyên biên giới ổn định hơn các hình thức song phương trước đây. Trung Quốc bảo đảm lợi nhuận đầu tư thông qua hợp đồng dài hạn, với tuổi thọ đường ống hơn 30 năm, duy trì nguồn cung năng lượng ổn định cho cả hai nước.
Nga xem sự phát triển Viễn Đông là ưu tiên chiến lược và Trung Quốc đóng vai trò trung tâm trong quá trình này. Hợp tác lần này chủ động và chặt chẽ hơn, giúp hai bên xây dựng quan hệ kinh tế bền vững. Đường ống mới giúp Nga giải quyết thiếu hụt tài chính, mở rộng đường kính và tăng lưu lượng khoảng 20 phần trăm. Trung Quốc có thêm nguồn tài nguyên giúp ổn định tăng trưởng kinh tế, còn Nga có doanh thu năng lượng ổn định nhờ thị trường đa dạng hơn.
Việc hình thành các khu kinh tế dọc tuyến đường ống sẽ thúc đẩy đầu tư, phát triển các ngành nông nghiệp, du lịch và công nghiệp phụ trợ. Cơ chế giá linh hoạt có thể đáp ứng nhu cầu tăng 5 phần trăm, nâng cao tính bền vững của dự án. Nhờ sự tham gia của Trung Quốc, các mỏ khí ở Viễn Đông vốn bị bỏ quên nay được khai thác hiệu quả hơn, giúp Nga tận dụng tiềm năng tài nguyên và Trung Quốc củng cố an ninh năng lượng dài hạn. (Sohu)
