Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Trái Đất là hành tinh đầy màu sắc với vô số hệ sinh thái khác nhau, từ rừng mưa nhiệt đới đến sa mạc khô cằn. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cho thấy rằng sự phân bố của sự sống không hề ngẫu nhiên hay đồng đều mà tuân theo một quy luật rõ ràng gọi là tổ chức từ lõi đến chuyển tiếp.
Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Nature Ecology and Evolution, do nhóm các nhà khoa học đến từ Thụy Điển, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh thực hiện. Họ đã phân tích dữ liệu phân bố địa lý của nhiều loài trên toàn cầu như chim, lưỡng cư, bò sát, động vật có vú, chuồn chuồn, cá đuối và cả cây cối. Bằng cách đối chiếu bản đồ sinh học toàn cầu, nhóm nghiên cứu phát hiện rằng trong mọi vùng sinh học trên Trái Đất, đều có một khu vực lõi nơi phần lớn các loài tập trung sinh sống.
Từ khu vực lõi này, các loài dần lan ra các vùng xung quanh. Tuy nhiên, không phải loài nào cũng tồn tại được ở rìa mà chỉ có những loài thích nghi tốt hơn với điều kiện khắc nghiệt như nhiệt độ cao hoặc hạn hán mới có thể sinh sôi ngoài vùng lõi. Những khu vực trung tâm này tuy chỉ chiếm khoảng ba mươi phần trăm diện tích bề mặt Trái Đất nhưng lại chứa hơn bảy mươi phần trăm số lượng loài. Giới khoa học cho rằng các vùng lõi này từng là nơi trú ẩn an toàn trong các giai đoạn khí hậu khắc nghiệt trong quá khứ như thời kỳ băng hà cuối cùng.
Ý nghĩa đối với việc bảo tồn trong tương lai
Rubén Bernardo-Madrid, một trong các tác giả nghiên cứu tại Đại học Umeå, cho biết rằng các vùng lõi dường như cung cấp điều kiện lý tưởng nhất cho sự sống và là điểm xuất phát chính cho quá trình đa dạng hóa sinh học. Từ đó, sự sống lan dần ra các khu vực chuyển tiếp xung quanh, nơi chỉ một phần nhỏ loài có thể tồn tại lâu dài.Khám phá này không phải là hoàn toàn mới vì các nhà địa sinh học đã đưa ra giả thuyết tương tự từ nhiều thế kỷ trước. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên giả thuyết này được chứng minh bằng dữ liệu thực nghiệm rõ ràng và trên quy mô toàn cầu.
Joaquín Calatayud, một đồng tác giả khác từ Đại học Rey Juan Carlos, cho rằng mô hình này có thể giúp con người hiểu rõ hơn cách đa dạng sinh học phản ứng với biến đổi khí hậu và các thay đổi môi trường trong tương lai. Nếu biết được nơi nào là vùng lõi, các nhà bảo tồn có thể ưu tiên bảo vệ những khu vực này để giữ gìn các nguồn gen quý hiếm và duy trì sự sống trên hành tinh.
Hiểu về tổ chức sinh học từ lõi đến chuyển tiếp cũng mở ra cách nhìn mới về nguồn gốc của các điểm nóng sinh học và cách các loài dần mở rộng lãnh thổ thông qua quá trình thích nghi, góp phần giải mã bức tranh lớn về hệ sinh thái toàn cầu. (popularmechanics)
