Trúc Hà Nhân
Intern Writer
Quang Minh, nằm ở rìa tây bắc Thẩm Quyến, từng là nông trường quốc doanh nhưng nay đã “lột xác” thành một “Thung lũng Silicon xanh”, khu đô thị khoa học trẻ nhất của Thẩm Quyến (thành lập năm 2018). Giữa cảnh quan núi non, thung lũng xanh mướt và những cây cầu đỏ uốn lượn như rồng, Quang Minh kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và công nghệ: vừa là “phổi xanh”, vừa là trung tâm nghiên cứu – đổi mới.
Khu vực này đang phát triển hệ sinh thái khoa học công nghệ quy mô lớn với các cơ sở hiện đại như Trung tâm siêu máy tính “Penglai Cloud Brain III” (16.000 PFLOPS), hệ thống vật liệu gen, nghiên cứu sinh học tổng hợp, mô phỏng não, laser điện tự do… và mạng lưới đại học, viện nghiên cứu (ĐH Trung Sơn, ĐH Khoa học & Công nghệ Thẩm Quyến, Viện Y học Thẩm Quyến…). Thành phố định hướng xây dựng Quang Minh thành trung tâm khoa học quốc gia toàn diện, đóng vai trò cực tăng trưởng thứ hai của Thẩm Quyến.
Khác với mô hình khu công nghiệp truyền thống, Quang Minh đặt trọng tâm vào nghiên cứu cơ bản, kiểm chứng công nghệ, chuyển giao ứng dụng công nghiệp, hình thành các cụm công nghiệp trị giá hàng trăm tỷ trong vật liệu mới, thiết bị y tế, công nghệ hiển thị… và thu hút hơn 7.400 nhân tài cùng hàng nghìn doanh nghiệp công nghệ cao. Trong khi đô thị vẫn đang mọc lên từng ngày, nơi đây đã dần trở thành “viên ngọc khoa học” của Thẩm Quyến, biểu tượng cho một thành phố công nghiệp xanh, trẻ và sáng tạo.
Một dải “ruy băng đỏ” dài 4 km uốn lượn như rồng giữa những ngọn núi xanh ngắt và thung lũng tươi đẹp, bước đi như thể mỗi bước đều đang dẫm lên những sợi dây ruy băng đỏ mềm mại. Tại đây, những cây cầu treo, cầu khám phá và cầu nổi uốn lượn khoe sắc bên thiên nhiên. Khác với những “rừng bê tông” áp lực của các thành phố khác, nơi này mang đến sự yên tĩnh giữa vòng tay của thiên nhiên, khi nhìn lên núi, chân chạm nước và tiếng chim hót vui tai. Rừng núi gần gũi với thành phố, và thành phố cũng gần gũi với thiên nhiên.
Nằm ở rìa phía tây bắc của Thẩm Quyến, khu vực Quang Minh, chỉ mới thành lập chưa đầy bảy năm, đã trở thành một điểm nhấn quan trọng trong bức tranh công nghiệp của Thẩm Quyến. Trên nền đất của một nông trường quốc doanh trước đây, một thành phố khoa học kết hợp với “phổi xanh” đã hình thành - “Thung lũng Silicon xanh”. Đằng sau vùng đất “trống trải” này, Quang Minh bùng nổ với những lợi thế nổi bật, trở thành “viên ngọc khoa học” không chỉ của Thẩm Quyến mà còn của cả đất nước, mang trọng trách phát triển và chuyển mình của đặc khu Thẩm Quyến.
Quang Minh đang thể hiện tinh thần dũng cảm trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, với nhiều cơ sở nghiên cứu hiện đại như Công nghệ sinh học tổng hợp, Giải phẫu và mô phỏng não, và Nhóm gen vật liệu được đưa vào hoạt động. Trung tâm siêu máy tính Quốc gia Thẩm Quyến giai đoạn hai, “Penglai Cloud Brain III” đang được xây dựng gấp rút, cùng với sự hiện diện của các trường đại học lớn như Đại học Trung Sơn, Đại học Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến, Viện khoa học Thẩm Quyến, và các viện nghiên cứu khác. Tất cả các cơ sở này tạo thành một mạng lưới dày đặc, đóng góp năng lượng cho sự phát triển mạnh mẽ của Quang Minh.
Khu vực Quang Minh đã được chính thức công nhận vào tháng 9 năm 2018, trở thành khu vực hành chính trẻ nhất của Thẩm Quyến. Ngay từ khi thành lập, nơi đây đã được kỳ vọng lớn với mục tiêu trở thành “Thành phố Khoa học hàng đầu thế giới” và là “cực tăng trưởng thứ hai” của Thẩm Quyến. Tên gọi “Nông trường Quang Minh” đã mang trong mình hồi tưởng về những ký ức của nhiều thế hệ. Năm 1958, chính quyền tỉnh Quảng Đông quyết định thành lập nông trường quốc doanh Quang Minh. Năm 2007, khu vực Quang Minh chính thức được thành lập. Đến tháng 2 năm 2018, Chính phủ phê duyệt thành lập khu vực Quang Minh thuộc thành phố Thẩm Quyến, và ngày 19 tháng 9 cùng năm, khu vực này đã chính thức ra mắt. Quang Minh có tổng diện tích 155 km² và dân số thường trú khoảng 1,2 triệu người.
Khi nhắc đến Quang Minh, nhiều người dân bản địa ở Thẩm Quyến như Lý Hiểu vẫn nhớ mãi về ba sản phẩm nổi tiếng thời kỳ nông trường - bồ câu, ngô và sữa bò non. Trong ký ức của người dân địa phương, đây là “biên giới của thành phố”. Trên bản đồ, Quang Minh nằm ở phần phía tây trung tâm Thẩm Quyến, không gần biển hay cảng, khiến nguồn tài nguyên nơi đây có phần thua thiệt so với những khu vực truyền thống như Phúc Điền hay Nam Sơn.
Tuy nhiên, Thẩm Quyến đã dành cho Quang Minh một vị trí cao trong quy hoạch: xây dựng thành phố khoa học hàng đầu thế giới, tạo ra vùng khởi động tiên phong cho trung tâm khoa học quốc gia toàn diện cho vùng Đại Vịnh, trở thành trung tâm đổi mới công nghệ công nghiệp có ảnh hưởng toàn cầu và khu vực tập trung nhân tài chất lượng cao của vùng Đại Vịnh.
Khác với con đường phát triển truyền thống của các khu công nghiệp hướng đến việc thu hút đầu tư và mục tiêu đạt giá trị sản xuất, sự phát triển của Quang Minh gắn liền với đổi mới. Quang Minh kết hợp nhu cầu công nghiệp để xây dựng các hệ sinh thái đổi mới công nghệ, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thông qua đổi mới công nghệ, gia tăng sự chuyển giao và ứng dụng thành quả khoa học.
Bước chân vào Quang Minh, điều đầu tiên thu hút ánh nhìn không phải là những nhà máy với khối lượng lớn, mà là những tòa nhà nghiên cứu đang trong quá trình xây dựng. Một số khu vực đã thu hút dân cư, trong khi một số khác vẫn trong giai đoạn thi công. Hoạt động nghiên cứu khoa học diễn ra song song với sản xuất, tạo nên nhịp độ xây dựng khác biệt so với khu công nghiệp truyền thống.
Vào tháng 7 vừa qua, dự án cơ sở chuyển giao chuyển đổi công nghệ trong cụm thiết bị khoa học lớn của Quang Minh đã hoàn tất phần xây dựng chính. Dự án này là một phần cốt lõi trong việc hình thành chuỗi sinh thái “nghiên cứu cơ bản - kiểm tra và xác minh - ứng dụng công nghiệp” của thành phố khoa học, hỗ trợ cho việc chuyển giao thành quả khoa học trong cụm thiết bị lớn. Bốn tòa nhà tiêu chuẩn cao, hoàn toàn phù hợp với những yêu cầu công nghệ tiên tiến trong nhiều lĩnh vực của thành phố khoa học. Sau khi hoàn thành, dự án sẽ tạo sự liên kết sâu sắc với “Penglai Cloud Brain III” và các thiết bị lớn khác.
Dự án này đóng vai trò là một phần quan trọng trong hệ sinh thái “đào tạo - nghiên cứu - ứng dụng” của thành phố khoa học Quang Minh, nằm ở khu vực cốt lõi của cụm thiết bị khoa học lớn, tiếp giáp với Viện Nghiên cứu Khoa học Cao cấp Nam Trung Quốc và đối diện với cảnh quan sinh thái của hồ Tiểu Khê, tạo ra một môi trường hòa quyện giữa nghiên cứu khoa học và thiên nhiên. Các lĩnh vực như sản xuất thiết bị bán dẫn, vật liệu mới, cảm biến thông minh và chế tạo thiết bị chính xác sẽ được chuyển giao từ kiểm tra công nghệ đến ứng dụng công nghiệp, cung cấp không gian sản xuất thử nghiệm và hệ sinh thái đổi mới cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ cốt lõi trong vùng Đại Vịnh.
“Penglai Cloud Brain III” là thiết bị lớn duy nhất được đưa vào danh sách kế hoạch cơ sở hạ tầng khoa học quốc gia giai đoạn “14-5” của Thẩm Quyến. Theo thông tin, “Penglai Cloud Brain III” sẽ có quy mô tính toán đạt 16.000 PFLOPS, trở thành thiết bị quy mô lớn nhất trong nước, hỗ trợ cho nghiên cứu các mô hình mạng nơ-ron với hàng triệu tham số. Quy mô tính toán 16.000 PFLOPS có ý nghĩa gì? Điều này có thể giúp đào tạo 10 tỷ hình ảnh trong vòng 24 giờ, tương đương với sức mạnh tính toán của 520.000 máy tính gia đình. Sau khi dự án hoàn thành, sẽ góp phần giải quyết các nhu cầu chiến lược quốc gia về mạng lưới truyền thông thế hệ mới và khám phá sâu các lĩnh vực chưa biết trong đổi mới khoa học.
Hệ thống thiết bị vật liệu gen đã được đưa vào hoạt động, nhằm giảm một nửa thời gian và chi phí nghiên cứu phát triển vật liệu mới, tăng tốc độ ứng dụng và nghiên cứu vật liệu. Trong tương lai, hệ thống vật liệu gen sẽ tập trung vào nhu cầu vật liệu mới trong các lĩnh vực như hàng không vũ trụ, thông tin điện tử, năng lượng và môi trường, dược phẩm sinh học và vật liệu sinh học.
Sau khi hệ thống laser điện tự do được hoàn thành, nó sẽ trở thành thiết bị lớn mới nhất thế giới cung cấp nguồn sáng tiên tiến cho các nghiên cứu cơ bản liên quan đến vật lý, hóa học và sinh học. Các thiết bị nghiên cứu và ứng dụng cho vật liệu trong môi trường đặc thù cũng đang được phát triển, bao gồm hệ thống mô phỏng và nghiên cứu môi trường không gian, hệ thống mô phỏng và nghiên cứu môi trường đại dương, và hệ thống mô phỏng môi trường lò phản ứng hạt nhân, đều có giá trị quan trọng cho nghiên cứu và chế tạo vật liệu và thiết bị điện tử trong những môi trường khắc nghiệt.
Tại Quang Minh, chính quyền địa phương đang tập trung vào ba lĩnh vực trụ cột chính: thông tin, vật liệu và khoa học sự sống, với 23 cơ sở đổi mới công nghệ quy mô lớn được triển khai. Theo lời ông Từ Vệ Trung, Phó Chủ tịch Ủy ban Chính trị của Quang Minh, hệ thống các thiết bị lớn tại đây không giống như những nơi khác có phụ thuộc vào ngân sách trung ương, mà chủ yếu do ngân sách thành phố đầu tư. Chỉ có “Penglai Cloud Brain III” nhận được một phần ngân sách từ trung ương, còn lại đều do thành phố quản lý và vận hành, bao gồm cả việc xây dựng Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến được phê duyệt năm ngoái. Điều này thể hiện tầm nhìn chiến lược và sự kiên định lâu dài của Thẩm Quyến.
Ông Từ chia sẻ, khi Thẩm Quyến còn gặp khó khăn về tài nguyên, họ đã áp dụng phương pháp “mượn ý tưởng” để tổ chức tài nguyên nhằm phát triển nhanh chóng. Nhưng khi mức độ phát triển đô thị lớn mạnh, phương thức phát triển cũ không còn đáp ứng được nhu cầu về chất lượng cao của Thẩm Quyến, do đó thành phố đã quyết định hướng đến việc đầu tư vào một số “công cụ lớn” cho tương lai trong lĩnh vực công nghệ và công nghiệp, và thành phố khoa học Quang Minh chính là một phần thiết yếu trong bố cục chiến lược đó.
Các công trình nghiên cứu, bao gồm các cơ sở như Nghiên cứu sinh học tổng hợp và mô phỏng não, hiện đã được đưa vào sử dụng. Hệ thống laser điện tự do cũng đã được phê duyệt nghiên cứu khả thi và công tác san lấp đã được đẩy nhanh. So với những thiết bị lớn truyền thống, các nền tảng của Quang Minh được thiết lập với những mục tiêu chuyển giao cụ thể ngay từ đầu dự án.
Từ góc độ quy hoạch phát triển tổng thể và chiến lược, Thẩm Quyến đang kiên trì theo đuổi một mục tiêu lâu dài cho việc xây dựng thành phố khoa học Quang Minh. Mỗi công trình đổi mới công nghệ lớn được hoàn thiện và mỗi tòa nhà chọc trời mọc lên sẽ thu hút thêm động lực phát triển, đồng thời tiếp tục thu hút nhiều nhân tài xuất sắc từ khắp nơi về tham gia vào sự nghiệp nghiên cứu tại đây.
Năm đó, Giáo sư Nguyên Ninh đã từ chức vị trí giảng viên danh dự tại Đại học Princeton để trở về và thành lập Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến, đảm nhiệm vai trò Giám đốc sáng lập. Công trình nghiên cứu của cô là tập trung vào cấu trúc ba chiều và cơ chế hoạt động của các protein màng và các kênh ion natri, canxi liên quan đến bệnh lý con người cùng với “vật chất tối của sự sống”. Dưới sự điều hành của cô, hiện nay Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến đã có hơn 100 nhà nghiên cứu trẻ tuổi, là giáo sư chính của các dự án nghiên cứu. Cô còn cho biết thêm, trong thời gian tới sẽ có nhiều nhà nghiên cứu dày dạn kinh nghiệm khác sẽ gia nhập.
Hiện tại, giai đoạn một của Đại học Trung Sơn Thẩm Quyến đã hoàn thành và Đại học Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến đã được phê duyệt và bắt đầu tuyển sinh. Một thế hệ trẻ đang dần thổi bừng sức sống mới cho thành phố khoa học Quang Minh, với hơn 80% dân số trong độ tuổi từ 15 đến 59, và hơn 7.400 nhân tài trong các viện nghiên cứu.
Những thiết bị khoa học lớn đã được triển khai một cách đồng bộ, tạo ra một mạng lưới công nghiệp hỗ trợ mạnh mẽ. Vào tháng 8 năm 2019, Trung ương đã nhấn mạnh việc “xây dựng Thẩm Quyến thành trung tâm khoa học quốc gia toàn diện”. Do đó, Quang Minh đảm nhận nhiệm vụ chiến lược của quốc gia, xây dựng một thành phố khoa học hàng đầu, đẩy nhanh việc biến Quang Minh thành khu vực khởi động tiên phong cho trung tâm khoa học quốc gia toàn diện trong khu vực Đại Vịnh và trở thành trung tâm đổi mới công nghệ công nghiệp có ảnh hưởng toàn cầu cùng với một khu vực tập trung nhân tài chất lượng cao.
“Đổi mới công nghệ sẽ dẫn dắt sự phát triển ngành công nghiệp”, lộ trình phát triển công nghiệp của Quang Minh đã rõ ràng. Hiện nay, khu vực này đã hình thành các cụm công nghiệp trị giá hàng trăm tỷ đồng như hiển thị video siêu độ nét cao và vật liệu hiệu suất cao, cùng với các cụm công nghiệp trị giá 500 tỷ đồng trong thiết bị y tế cao cấp. Ngoài ra còn có 9 doanh nghiệp trị giá hàng trăm tỷ, 35 công ty niêm yết, 2.275 doanh nghiệp công nghệ cao quốc gia, 85 doanh nghiệp “tiểu khổng lồ”, và 1.063 doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Vào tháng 3 năm 2024, phiên bản 2.0 của cụm công nghiệp “20+8” của Thẩm Quyến đã được ra mắt. Khu vực Quang Minh, từ lợi thế riêng của mình, đã ra mắt một hệ thống phát triển cụm công nghiệp “3+3+1”; trong đó, ba nhóm đầu tiên là phát triển nhanh đối với y tế sinh học, thiết bị y tế cao cấp và trí tuệ nhân tạo, được xác định là nhóm ngành công nghiệp ưu tiên; ba nhóm tiếp theo bao gồm hiển thị video siêu độ nét cao, vật liệu hiệu suất cao và cảm biến thông minh, được định vị là những lĩnh vực cải cách và phát triển; và “1” là ngành sinh học tổng hợp, đã được xác định là cụm ngành của tương lai.
Hiện tại, một số chỉ số công nghiệp đã dần xuất hiện xu hướng tích cực. Theo dữ liệu từ chính quyền Quang Minh, tổng sản phẩm khu vực (GDP) năm 2023 đạt 1.526,64 tỷ nhân dân tệ (tương đương 228 triệu USD), ước tính đạt 1.721,3 tỷ nhân dân tệ (tương đương 260 triệu USD) vào năm 2024, tăng trưởng 8,6%. Trong nửa đầu năm 2025, GDP đạt 865,64 tỷ nhân dân tệ (tương đương 130 triệu USD), tăng trưởng 6,1% so với cùng kỳ; trong khi giá trị gia tăng công nghiệp quy mô lớn tăng 7,2% so với năm trước.
Lịch sử phát triển của ngành công nghiệp tổng hợp sinh học đã chứng kiến sự chuyển mình của Quang Minh từ không đến có, lấy ví dụ như Viện Nghiên cứu Sinh học tổng hợp thuộc Viện Khoa học tiên tiến Trung Quốc; ban đầu chỉ có vài nhân viên nghiên cứu và chưa lập định chế pháp nhân riêng. Lúc bắt đầu vào năm 2017, chỉ có vài nhà nghiên cứu, đến năm 2024, đội ngũ đã mở rộng lên hơn 60 nhà nghiên cứu, với quy mô lên tới hơn một nghìn người.
Theo thống kê không chính thức, từ năm 2020 đến 2023, khoảng 40% trong số các doanh nghiệp sinh học tổng hợp mới thành lập tại Trung Quốc đã đặt trụ sở tại Thẩm Quyến, trong đó khoảng 80% tập trung ở Quang Minh. Trong quỹ đạo phát triển này, nhiều doanh nghiệp đã phát triển từ nền tảng nghiên cứu hoặc dự án ươm tạo, một số tiếp tục sử dụng không gian ban đầu để tiến hành thử nghiệm kỹ thuật, trong khi một số khác đã thiết lập văn phòng hoặc cơ sở sản xuất độc lập ở khu vực lân cận.
Chẳng hạn, Quang Minh là khu vực dẫn đầu cả nước về ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét cao, đã hình thành chuỗi sản xuất hoàn chỉnh từ vật liệu đầu vào đến sản phẩm cuối ra, hiện đã thu hút rất nhiều doanh nghiệp đại diện như Huasheng Optoelectronics, Ofilm, Sanli Technology, Nichia, Aijiexu, Baolongda, Xinyuan Electronics và Ruifeng Optoelectronics. Theo thông tin, hiện tại, cụm ngành công nghiệp này đã vượt quá quy mô 200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 30 triệu USD), thu hút 426 doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng, trong đó có 10 doanh nghiệp niêm yết, 5 doanh nghiệp trị giá hàng tỷ và 15 doanh nghiệp “tiểu khổng lồ”, cùng 133 doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Gần đây, Huasheng Optoelectronics đã công bố một bằng sáng chế có tên “Phương pháp và thiết bị điều khiển hiển thị cho thiết bị hiển thị”, một bước đột phá quan trọng cho hiệu suất hiển thị và giảm tiêu thụ năng lượng. Ông Lã Trường - Giám đốc quan hệ công chúng của Huasheng cho biết, “Từ khi thành lập đến nay, Huasheng đã nộp hơn 65.000 đơn xin cấp bằng sáng chế, trong đó hơn 99% là bằng sáng chế phát minh. Chúng tôi cũng đang hợp tác với các đối tác như Samsung, Sony, Lenovo và Xiaomi để thành lập các phòng thí nghiệm chung, nhằm vượt qua các công nghệ liên quan đến màn hình điện thoại và camera phía dưới màn hình”.
Ông Lã cũng cho biết, tại Quang Minh, sự liên kết giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ rất rõ ràng. Chẳng hạn như vào ngày 16 tháng 12 năm 2023, Huasheng Optoelectronics đã dẫn đầu việc thành lập Liên minh Ngành Hiển thị Video Siêu Độ nét cao với sự tham gia của 14 doanh nghiệp, bao gồm AGC Nhật Bản, Sanli Technology và Guanggang Gas. Từ phía chính phủ, việc liên kết giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ là rất cần thiết, vì các doanh nghiệp nhỏ thường yếu trong khả năng chống rủi ro, nên cần hợp tác với các doanh nghiệp lớn để phát triển lên. Huasheng sẽ hỗ trợ chính quyền Quang Minh trong việc khảo sát các doanh nghiệp nào nên được thu hút vào khu vực này để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Theo thông tin, dự án khu công nghiệp phụ trợ của TCL Huasheng có tổng đầu tư 10 tỷ nhân dân tệ (tương đương 1,5 triệu USD), hiện là dự án lớn nhất của cụm ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét tại thành phố. Dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2027, dự án này sẽ hoàn toàn tập trung vào chuỗi sản xuất của ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét cao.
Cụm ngành vật liệu hiệu suất cao trị giá hàng trăm tỷ nhân dân tệ cũng đáng chú ý. Quang Minh đang có 439 doanh nghiệp công nghiệp quy mô lớn, trong đó có Bettery, Xinyuan Material và New Star Light+Gold. Bettery hiện đang dẫn đầu thế giới về sản lượng điện cực graphite và silicon, và là nhà sản xuất chính trong lĩnh vực vật liệu điện cực của pin lithium trong suốt 15 năm qua. Ông Lý Đông Đông, trợ lý giám đốc trung tâm sản xuất của Bettery cho biết, hiện tại dự án mở rộng sản xuất vật liệu điện cực silicon 40.000 tấn đang được tiến triển nhanh chóng, dự kiến sẽ củng cố vị thế dẫn đầu của doanh nghiệp trong thị trường vật liệu điện cực cao cấp.
Đối với ngành thiết bị y tế, Mindray đã sớm chuyển cơ sở sản xuất của mình đến đây, tạo điều kiện cho việc hình thành và mở rộng chuỗi cung ứng xung quanh. Theo thông tin từ Cục Đổi mới Khoa học và Công nghệ Quang Minh, hiện tại, khu vực xung quanh Mindray có hơn 135 doanh nghiệp quy mô lớn, trong đó có hàng chục doanh nghiệp có giá trị sản xuất trên một triệu nhân dân tệ (tương đương 150 triệu USD).
Người phụ trách Cục Đổi mới Khoa học và Công nghệ Quang Minh cho biết, “Việc phát triển một số cơ sở đổi mới trong tương lai, cũng như việc thu hút và thực hiện các doanh nghiệp, đều được xây dựng quanh các doanh nghiệp lớn, tạo ra một vòng khép kín từ phía trên xuống. Nhiều doanh nghiệp đến đây đang tuân theo điều này, vì họ nhìn thấy những lợi ích nổi bật trong việc giảm chi phí và tăng hiệu quả cho chuỗi cung ứng”.
Tổng thể, sự phát triển của Quang Minh đang mở ra nhiều con đường phát triển mới từ các thiết bị khoa học lớn. Ông Từ Vệ Trung nhấn mạnh rằng, Thẩm Quyến đã đầu tư rất nhiều vào các thiết bị, cơ sở lớn tại đây. Đối với Quang Minh, việc tận dụng các nguồn lực này nhằm tạo ra những “kho lương thực” là một trong những mục tiêu quan trọng mà thành phố đang hướng đến. “Thành phố khoa học Quang Minh không chỉ để đạt được những bước đột phá khoa học mà còn nhằm hỗ trợ cho sự phát triển của ngành công nghiệp Thẩm Quyến trong tương lai”.
Qua việc tìm hiểu về sự phát triển của các ngành công nghiệp tại Quang Minh, có thể thấy rằng Thẩm Quyến luôn kiên trì với nền kinh tế thị trường và duy trì nền tảng phục vụ doanh nghiệp trong suốt 45 năm qua. Câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để tiếp tục vươn lên những tầm cao mới trong thời kỳ phát triển mới? Làm thế nào để thoát khỏi sự phụ thuộc vào các phương thức phát triển truyền thống? Và cách bố trí cho giai đoạn phát triển tiếp theo của Thẩm Quyến ra sao để đạt được chất lượng cao? Lãnh đạo thành phố đang suy nghĩ về điều này. Do đó, việc bổ sung các yếu tố, củng cố sự kết nối giữa các yếu tố, và phát triển đồng bộ giữa công nghệ và ngành công nghiệp là cách duy nhất để nâng cao cấu trúc ngành công nghiệp Thẩm Quyến lên một tầm cao mới. Điều này sẽ đảm bảo rằng trong giai đoạn phát triển tiếp theo, Thẩm Quyến vẫn duy trì sức cạnh tranh và sức sống mạnh mẽ, và Quang Minh là “mảnh đất thí điểm” cho sự phát triển của thành phố.
Không chỉ là khoa học và công nghiệp, mà còn là cuộc sống và nghệ thuật. Công viên Hồng Kiều được mở cửa miễn phí cho công chúng, nơi người dân có thể đi dạo hàng ngày, tận hưởng vẻ đẹp của thực vật cận nhiệt đới và không khí trong lành của thành phố. Khu Nông trại Quang Minh mang đến trải nghiệm đồng quê thanh bình với cánh đồng hoa vàng và rau quả tươi ngon, giúp người dân cảm nhận vẻ đẹp giản dị của văn hóa nông nghiệp. Những địa điểm “Cảnh trời” nổi tiếng cũng thu hút nhiều bạn trẻ từ khắp nơi đến tham quan. Quang Minh dần hình thành một cảnh quan “một trăm dặm núi non, một sông chín dòng” độc đáo. Đại diện của khu vực Quang Minh cho biết, nơi này có thể được gọi là “nửa thành phố, nửa khu vườn”. Kế hoạch “Nối liền núi và biển” của thành phố Thẩm Quyến đang hướng đến việc biến nơi đây thành “Quang Minh trong công viên”.
Không chỉ có vẻ đẹp thiên nhiên, nơi đây còn là mảnh đất hòa quyện giữa khoa học và nghệ thuật. Bảo tàng Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến với hình dáng mái vòm sáng bóng như “chiếc phi thuyền”, không chỉ là một kỳ quan kiến trúc, mà còn là biểu tượng cho sự phát triển của thành phố khoa học Quang Minh. Từ trong bảo tàng, những gì nhìn thấy đều là các trung tâm nghiên cứu về não, Công viên Khoa học sự sống Quang Minh, và Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến được giới thiệu qua ánh sáng và âm thanh, như một hành trình khám phá khoa học.
“Quang Minh là một mô hình mới cho thành phố, chú trọng đến việc phục vụ con người và tôn trọng yêu cầu về đời sống của người dân.” Đại diện của bộ phận văn hóa và du lịch Quang Minh cho biết, “Với sự gia tăng nhanh chóng của các trường đại học và các thiết bị khoa học lớn, việc thu hút giới trẻ về đây sống là rất quan trọng. Nơi đây đã xây dựng các bảo tàng, công viên, trung tâm văn hóa, thư viện, và các trung tâm nghệ thuật”. Ông cho biết thêm, số lượng cơ sở văn hóa và thể thao ở Quang Minh đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Dịch vụ văn hóa nghệ thuật tại trung tâm văn hóa Quang Minh đã thu hút nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, trong đó có vở kịch “Lâm Tư Hứa” do diễn viên nổi tiếng Phó Tồn Tinh diễn xuất, cả hai buổi diễn đều chật cứng khán giả. Khu liên hợp thể thao được xem là khu vực tốt nhất toàn thành phố và đã tổ chức giải U20 châu Á vào tháng 2.
Tại đây, tổ hợp thương mại như Quang Minh Blue Whale World, Trung tâm Thương mại Vạn Đạt, và Quang Minh Đại Thiên Lý đã hội tụ nhiều mô hình kinh doanh khác nhau, đem đến một bầu không khí thương mại ngày càng sôi động. Với việc xây dựng các nền tảng nghiên cứu và sự xuất hiện của các doanh nghiệp, khung cảnh cuộc sống tại thành phố đang dần trở nên rõ nét hơn.
Tại khu vực Quang Minh Cloud Valley, chỉ với vài phút đi bộ từ các tòa nhà nghiên cứu là đến những quán cà phê mới mở. Đi xa hơn, có thể thấy đa dạng các loại nhà hàng. Một nhân viên ở đây, Trương Xuân, hồi tưởng: “Bây giờ ở khu này, các dịch vụ sống đã phát triển lên nhiều, cách đây ba năm, vào giờ ăn, rất khó để biết nên ăn gì, ngay cả đặt đồ ăn cũng khó.” Đây là cảm nhận chung của nhiều người làm việc tại Quang Minh trong thời gian đầu. Một số tòa nhà nghiên cứu khi mới đi vào hoạt động, đường xá xung quanh chưa được hoàn thiện, và trạm xe buýt chưa được xây dựng. Không gian sống ngoài công việc nghiên cứu đã từng rất thiếu thốn. Giờ đây, Quang Minh đã dần thoát khỏi hình ảnh của “đảo nghiên cứu”.
Dự kiến trong năm 2024, tổng doanh thu bán lẻ xã hội của Quang Minh sẽ tăng 9,8%, nhanh nhất trong toàn thành phố. Sự khởi sắc này có mối liên hệ chặt chẽ với sự nhanh chóng hoàn thiện các dịch vụ sống. Hệ thống “mạch máu” đô thị cũng đang được kết nối liên tục. Trong năm 2024, Quang Minh sẽ mở rộng 100 km đường cho xe không có động cơ, hệ thống đi bộ sẽ dần hoàn thiện; giai đoạn hai của tuyến tàu điện ngầm số 6 đã hoàn thành toàn bộ công trình, và giai đoạn hai của tuyến tàu điện ngầm số 13 (mở rộng về phía Bắc) cũng đã gần hoàn tất việc xây dựng; khả năng tiếp cận giao thông công cộng cũng ngày càng tốt hơn, với dịch vụ tàu cao tốc từ Quang Minh đến Hồng Kông đã tăng lên 14 chuyến, giúp cho giờ cao điểm cũng có tàu hoạt động. “Đôi khi vào cuối tuần, mình có thể đi Hồng Kông chơi hai ngày rồi quay lại.” Trương Xuân nói.
Ngoài ra, tình hình của nhân viên Quang Minh “ngày làm nghiên cứu, tối lại chen chúc trên tàu điện về thành phố” cũng đang dần thay đổi. Trong năm 2024, Quang Minh dự kiến xây dựng và cung cấp 5.204 nhà ở đảm bảo, thêm 9.680 căn nhà ở đảm bảo mới; tổng cung cấp nhà ở thương mại trong năm sẽ đạt 95.600 m², gia tăng đáng kể sự lựa chọn cư trú. Các dự án cải tạo khí tự nhiên tại khu dân cư cũng đã giúp cho hơn 400.000 cư dân được hưởng lợi, tăng cường an toàn cư trú.
Về mặt y tế và giáo dục, Quang Minh cũng đã tăng cường đầu tư, hoàn thiện các nguồn lực hỗ trợ. Trong năm 2024, sẽ có gần 12.000 chỗ học mới cho các trường trung học và tiểu học được bổ sung, trường ngoại ngữ Bay Size Quang Minh và trường Thí nghiệm Quang Minh đã lần lượt đi vào hoạt động. Hiện tại, Quang Minh có tổng cộng 51 trường tiểu học công lập, 86 trường mẫu giáo, và 22 tập đoàn giáo dục, có hai giải thưởng Thành tích Giáo dục Quốc gia, cùng là một trong 6 khu vực thí điểm cấp quốc gia.
Về lĩnh vực y tế, giai đoạn hai của Bệnh viện Trung Sơn đang hoàn tất xây dựng, bệnh viện nhân dân khu vực đang gia tốc xây dựng, tổng số giường bệnh trong toàn khu đã đạt 4.949. Hiện có ba bệnh viện hàng đầu cấp 3, trong đó có Bệnh viện Trung Sơn, Bệnh viện Y học Trung Quốc Quang Minh, và Bệnh viện Nhân dân, cùng với 66 cơ sở y tế cộng đồng, là khu vực thí điểm tổng thể quốc gia về kiểm soát bệnh mạn tính.
Quang Minh vẫn đang trong giai đoạn xây dựng độ thuận tiện cho cuộc sống, với nhiều ước mơ và triển vọng vô hạn trong tương lai.
Có thể tưởng tượng rằng thành phố khoa học Quang Minh trong tương lai sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự tăng trưởng của các ngành công nghiệp mới.
Nguồn tham khảo: Sohu
Khu vực này đang phát triển hệ sinh thái khoa học công nghệ quy mô lớn với các cơ sở hiện đại như Trung tâm siêu máy tính “Penglai Cloud Brain III” (16.000 PFLOPS), hệ thống vật liệu gen, nghiên cứu sinh học tổng hợp, mô phỏng não, laser điện tự do… và mạng lưới đại học, viện nghiên cứu (ĐH Trung Sơn, ĐH Khoa học & Công nghệ Thẩm Quyến, Viện Y học Thẩm Quyến…). Thành phố định hướng xây dựng Quang Minh thành trung tâm khoa học quốc gia toàn diện, đóng vai trò cực tăng trưởng thứ hai của Thẩm Quyến.
Khác với mô hình khu công nghiệp truyền thống, Quang Minh đặt trọng tâm vào nghiên cứu cơ bản, kiểm chứng công nghệ, chuyển giao ứng dụng công nghiệp, hình thành các cụm công nghiệp trị giá hàng trăm tỷ trong vật liệu mới, thiết bị y tế, công nghệ hiển thị… và thu hút hơn 7.400 nhân tài cùng hàng nghìn doanh nghiệp công nghệ cao. Trong khi đô thị vẫn đang mọc lên từng ngày, nơi đây đã dần trở thành “viên ngọc khoa học” của Thẩm Quyến, biểu tượng cho một thành phố công nghiệp xanh, trẻ và sáng tạo.
Một dải “ruy băng đỏ” dài 4 km uốn lượn như rồng giữa những ngọn núi xanh ngắt và thung lũng tươi đẹp, bước đi như thể mỗi bước đều đang dẫm lên những sợi dây ruy băng đỏ mềm mại. Tại đây, những cây cầu treo, cầu khám phá và cầu nổi uốn lượn khoe sắc bên thiên nhiên. Khác với những “rừng bê tông” áp lực của các thành phố khác, nơi này mang đến sự yên tĩnh giữa vòng tay của thiên nhiên, khi nhìn lên núi, chân chạm nước và tiếng chim hót vui tai. Rừng núi gần gũi với thành phố, và thành phố cũng gần gũi với thiên nhiên.
Nằm ở rìa phía tây bắc của Thẩm Quyến, khu vực Quang Minh, chỉ mới thành lập chưa đầy bảy năm, đã trở thành một điểm nhấn quan trọng trong bức tranh công nghiệp của Thẩm Quyến. Trên nền đất của một nông trường quốc doanh trước đây, một thành phố khoa học kết hợp với “phổi xanh” đã hình thành - “Thung lũng Silicon xanh”. Đằng sau vùng đất “trống trải” này, Quang Minh bùng nổ với những lợi thế nổi bật, trở thành “viên ngọc khoa học” không chỉ của Thẩm Quyến mà còn của cả đất nước, mang trọng trách phát triển và chuyển mình của đặc khu Thẩm Quyến.
Quang Minh đang thể hiện tinh thần dũng cảm trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, với nhiều cơ sở nghiên cứu hiện đại như Công nghệ sinh học tổng hợp, Giải phẫu và mô phỏng não, và Nhóm gen vật liệu được đưa vào hoạt động. Trung tâm siêu máy tính Quốc gia Thẩm Quyến giai đoạn hai, “Penglai Cloud Brain III” đang được xây dựng gấp rút, cùng với sự hiện diện của các trường đại học lớn như Đại học Trung Sơn, Đại học Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến, Viện khoa học Thẩm Quyến, và các viện nghiên cứu khác. Tất cả các cơ sở này tạo thành một mạng lưới dày đặc, đóng góp năng lượng cho sự phát triển mạnh mẽ của Quang Minh.
Khu vực Quang Minh đã được chính thức công nhận vào tháng 9 năm 2018, trở thành khu vực hành chính trẻ nhất của Thẩm Quyến. Ngay từ khi thành lập, nơi đây đã được kỳ vọng lớn với mục tiêu trở thành “Thành phố Khoa học hàng đầu thế giới” và là “cực tăng trưởng thứ hai” của Thẩm Quyến. Tên gọi “Nông trường Quang Minh” đã mang trong mình hồi tưởng về những ký ức của nhiều thế hệ. Năm 1958, chính quyền tỉnh Quảng Đông quyết định thành lập nông trường quốc doanh Quang Minh. Năm 2007, khu vực Quang Minh chính thức được thành lập. Đến tháng 2 năm 2018, Chính phủ phê duyệt thành lập khu vực Quang Minh thuộc thành phố Thẩm Quyến, và ngày 19 tháng 9 cùng năm, khu vực này đã chính thức ra mắt. Quang Minh có tổng diện tích 155 km² và dân số thường trú khoảng 1,2 triệu người.
Khi nhắc đến Quang Minh, nhiều người dân bản địa ở Thẩm Quyến như Lý Hiểu vẫn nhớ mãi về ba sản phẩm nổi tiếng thời kỳ nông trường - bồ câu, ngô và sữa bò non. Trong ký ức của người dân địa phương, đây là “biên giới của thành phố”. Trên bản đồ, Quang Minh nằm ở phần phía tây trung tâm Thẩm Quyến, không gần biển hay cảng, khiến nguồn tài nguyên nơi đây có phần thua thiệt so với những khu vực truyền thống như Phúc Điền hay Nam Sơn.
Tuy nhiên, Thẩm Quyến đã dành cho Quang Minh một vị trí cao trong quy hoạch: xây dựng thành phố khoa học hàng đầu thế giới, tạo ra vùng khởi động tiên phong cho trung tâm khoa học quốc gia toàn diện cho vùng Đại Vịnh, trở thành trung tâm đổi mới công nghệ công nghiệp có ảnh hưởng toàn cầu và khu vực tập trung nhân tài chất lượng cao của vùng Đại Vịnh.
Khác với con đường phát triển truyền thống của các khu công nghiệp hướng đến việc thu hút đầu tư và mục tiêu đạt giá trị sản xuất, sự phát triển của Quang Minh gắn liền với đổi mới. Quang Minh kết hợp nhu cầu công nghiệp để xây dựng các hệ sinh thái đổi mới công nghệ, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thông qua đổi mới công nghệ, gia tăng sự chuyển giao và ứng dụng thành quả khoa học.
Bước chân vào Quang Minh, điều đầu tiên thu hút ánh nhìn không phải là những nhà máy với khối lượng lớn, mà là những tòa nhà nghiên cứu đang trong quá trình xây dựng. Một số khu vực đã thu hút dân cư, trong khi một số khác vẫn trong giai đoạn thi công. Hoạt động nghiên cứu khoa học diễn ra song song với sản xuất, tạo nên nhịp độ xây dựng khác biệt so với khu công nghiệp truyền thống.
Vào tháng 7 vừa qua, dự án cơ sở chuyển giao chuyển đổi công nghệ trong cụm thiết bị khoa học lớn của Quang Minh đã hoàn tất phần xây dựng chính. Dự án này là một phần cốt lõi trong việc hình thành chuỗi sinh thái “nghiên cứu cơ bản - kiểm tra và xác minh - ứng dụng công nghiệp” của thành phố khoa học, hỗ trợ cho việc chuyển giao thành quả khoa học trong cụm thiết bị lớn. Bốn tòa nhà tiêu chuẩn cao, hoàn toàn phù hợp với những yêu cầu công nghệ tiên tiến trong nhiều lĩnh vực của thành phố khoa học. Sau khi hoàn thành, dự án sẽ tạo sự liên kết sâu sắc với “Penglai Cloud Brain III” và các thiết bị lớn khác.
Dự án này đóng vai trò là một phần quan trọng trong hệ sinh thái “đào tạo - nghiên cứu - ứng dụng” của thành phố khoa học Quang Minh, nằm ở khu vực cốt lõi của cụm thiết bị khoa học lớn, tiếp giáp với Viện Nghiên cứu Khoa học Cao cấp Nam Trung Quốc và đối diện với cảnh quan sinh thái của hồ Tiểu Khê, tạo ra một môi trường hòa quyện giữa nghiên cứu khoa học và thiên nhiên. Các lĩnh vực như sản xuất thiết bị bán dẫn, vật liệu mới, cảm biến thông minh và chế tạo thiết bị chính xác sẽ được chuyển giao từ kiểm tra công nghệ đến ứng dụng công nghiệp, cung cấp không gian sản xuất thử nghiệm và hệ sinh thái đổi mới cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ cốt lõi trong vùng Đại Vịnh.
“Penglai Cloud Brain III” là thiết bị lớn duy nhất được đưa vào danh sách kế hoạch cơ sở hạ tầng khoa học quốc gia giai đoạn “14-5” của Thẩm Quyến. Theo thông tin, “Penglai Cloud Brain III” sẽ có quy mô tính toán đạt 16.000 PFLOPS, trở thành thiết bị quy mô lớn nhất trong nước, hỗ trợ cho nghiên cứu các mô hình mạng nơ-ron với hàng triệu tham số. Quy mô tính toán 16.000 PFLOPS có ý nghĩa gì? Điều này có thể giúp đào tạo 10 tỷ hình ảnh trong vòng 24 giờ, tương đương với sức mạnh tính toán của 520.000 máy tính gia đình. Sau khi dự án hoàn thành, sẽ góp phần giải quyết các nhu cầu chiến lược quốc gia về mạng lưới truyền thông thế hệ mới và khám phá sâu các lĩnh vực chưa biết trong đổi mới khoa học.
Hệ thống thiết bị vật liệu gen đã được đưa vào hoạt động, nhằm giảm một nửa thời gian và chi phí nghiên cứu phát triển vật liệu mới, tăng tốc độ ứng dụng và nghiên cứu vật liệu. Trong tương lai, hệ thống vật liệu gen sẽ tập trung vào nhu cầu vật liệu mới trong các lĩnh vực như hàng không vũ trụ, thông tin điện tử, năng lượng và môi trường, dược phẩm sinh học và vật liệu sinh học.
Sau khi hệ thống laser điện tự do được hoàn thành, nó sẽ trở thành thiết bị lớn mới nhất thế giới cung cấp nguồn sáng tiên tiến cho các nghiên cứu cơ bản liên quan đến vật lý, hóa học và sinh học. Các thiết bị nghiên cứu và ứng dụng cho vật liệu trong môi trường đặc thù cũng đang được phát triển, bao gồm hệ thống mô phỏng và nghiên cứu môi trường không gian, hệ thống mô phỏng và nghiên cứu môi trường đại dương, và hệ thống mô phỏng môi trường lò phản ứng hạt nhân, đều có giá trị quan trọng cho nghiên cứu và chế tạo vật liệu và thiết bị điện tử trong những môi trường khắc nghiệt.
Tại Quang Minh, chính quyền địa phương đang tập trung vào ba lĩnh vực trụ cột chính: thông tin, vật liệu và khoa học sự sống, với 23 cơ sở đổi mới công nghệ quy mô lớn được triển khai. Theo lời ông Từ Vệ Trung, Phó Chủ tịch Ủy ban Chính trị của Quang Minh, hệ thống các thiết bị lớn tại đây không giống như những nơi khác có phụ thuộc vào ngân sách trung ương, mà chủ yếu do ngân sách thành phố đầu tư. Chỉ có “Penglai Cloud Brain III” nhận được một phần ngân sách từ trung ương, còn lại đều do thành phố quản lý và vận hành, bao gồm cả việc xây dựng Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến được phê duyệt năm ngoái. Điều này thể hiện tầm nhìn chiến lược và sự kiên định lâu dài của Thẩm Quyến.
Ông Từ chia sẻ, khi Thẩm Quyến còn gặp khó khăn về tài nguyên, họ đã áp dụng phương pháp “mượn ý tưởng” để tổ chức tài nguyên nhằm phát triển nhanh chóng. Nhưng khi mức độ phát triển đô thị lớn mạnh, phương thức phát triển cũ không còn đáp ứng được nhu cầu về chất lượng cao của Thẩm Quyến, do đó thành phố đã quyết định hướng đến việc đầu tư vào một số “công cụ lớn” cho tương lai trong lĩnh vực công nghệ và công nghiệp, và thành phố khoa học Quang Minh chính là một phần thiết yếu trong bố cục chiến lược đó.
Các công trình nghiên cứu, bao gồm các cơ sở như Nghiên cứu sinh học tổng hợp và mô phỏng não, hiện đã được đưa vào sử dụng. Hệ thống laser điện tự do cũng đã được phê duyệt nghiên cứu khả thi và công tác san lấp đã được đẩy nhanh. So với những thiết bị lớn truyền thống, các nền tảng của Quang Minh được thiết lập với những mục tiêu chuyển giao cụ thể ngay từ đầu dự án.
Từ góc độ quy hoạch phát triển tổng thể và chiến lược, Thẩm Quyến đang kiên trì theo đuổi một mục tiêu lâu dài cho việc xây dựng thành phố khoa học Quang Minh. Mỗi công trình đổi mới công nghệ lớn được hoàn thiện và mỗi tòa nhà chọc trời mọc lên sẽ thu hút thêm động lực phát triển, đồng thời tiếp tục thu hút nhiều nhân tài xuất sắc từ khắp nơi về tham gia vào sự nghiệp nghiên cứu tại đây.
Năm đó, Giáo sư Nguyên Ninh đã từ chức vị trí giảng viên danh dự tại Đại học Princeton để trở về và thành lập Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến, đảm nhiệm vai trò Giám đốc sáng lập. Công trình nghiên cứu của cô là tập trung vào cấu trúc ba chiều và cơ chế hoạt động của các protein màng và các kênh ion natri, canxi liên quan đến bệnh lý con người cùng với “vật chất tối của sự sống”. Dưới sự điều hành của cô, hiện nay Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến đã có hơn 100 nhà nghiên cứu trẻ tuổi, là giáo sư chính của các dự án nghiên cứu. Cô còn cho biết thêm, trong thời gian tới sẽ có nhiều nhà nghiên cứu dày dạn kinh nghiệm khác sẽ gia nhập.
Hiện tại, giai đoạn một của Đại học Trung Sơn Thẩm Quyến đã hoàn thành và Đại học Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến đã được phê duyệt và bắt đầu tuyển sinh. Một thế hệ trẻ đang dần thổi bừng sức sống mới cho thành phố khoa học Quang Minh, với hơn 80% dân số trong độ tuổi từ 15 đến 59, và hơn 7.400 nhân tài trong các viện nghiên cứu.
Những thiết bị khoa học lớn đã được triển khai một cách đồng bộ, tạo ra một mạng lưới công nghiệp hỗ trợ mạnh mẽ. Vào tháng 8 năm 2019, Trung ương đã nhấn mạnh việc “xây dựng Thẩm Quyến thành trung tâm khoa học quốc gia toàn diện”. Do đó, Quang Minh đảm nhận nhiệm vụ chiến lược của quốc gia, xây dựng một thành phố khoa học hàng đầu, đẩy nhanh việc biến Quang Minh thành khu vực khởi động tiên phong cho trung tâm khoa học quốc gia toàn diện trong khu vực Đại Vịnh và trở thành trung tâm đổi mới công nghệ công nghiệp có ảnh hưởng toàn cầu cùng với một khu vực tập trung nhân tài chất lượng cao.
“Đổi mới công nghệ sẽ dẫn dắt sự phát triển ngành công nghiệp”, lộ trình phát triển công nghiệp của Quang Minh đã rõ ràng. Hiện nay, khu vực này đã hình thành các cụm công nghiệp trị giá hàng trăm tỷ đồng như hiển thị video siêu độ nét cao và vật liệu hiệu suất cao, cùng với các cụm công nghiệp trị giá 500 tỷ đồng trong thiết bị y tế cao cấp. Ngoài ra còn có 9 doanh nghiệp trị giá hàng trăm tỷ, 35 công ty niêm yết, 2.275 doanh nghiệp công nghệ cao quốc gia, 85 doanh nghiệp “tiểu khổng lồ”, và 1.063 doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Vào tháng 3 năm 2024, phiên bản 2.0 của cụm công nghiệp “20+8” của Thẩm Quyến đã được ra mắt. Khu vực Quang Minh, từ lợi thế riêng của mình, đã ra mắt một hệ thống phát triển cụm công nghiệp “3+3+1”; trong đó, ba nhóm đầu tiên là phát triển nhanh đối với y tế sinh học, thiết bị y tế cao cấp và trí tuệ nhân tạo, được xác định là nhóm ngành công nghiệp ưu tiên; ba nhóm tiếp theo bao gồm hiển thị video siêu độ nét cao, vật liệu hiệu suất cao và cảm biến thông minh, được định vị là những lĩnh vực cải cách và phát triển; và “1” là ngành sinh học tổng hợp, đã được xác định là cụm ngành của tương lai.
Hiện tại, một số chỉ số công nghiệp đã dần xuất hiện xu hướng tích cực. Theo dữ liệu từ chính quyền Quang Minh, tổng sản phẩm khu vực (GDP) năm 2023 đạt 1.526,64 tỷ nhân dân tệ (tương đương 228 triệu USD), ước tính đạt 1.721,3 tỷ nhân dân tệ (tương đương 260 triệu USD) vào năm 2024, tăng trưởng 8,6%. Trong nửa đầu năm 2025, GDP đạt 865,64 tỷ nhân dân tệ (tương đương 130 triệu USD), tăng trưởng 6,1% so với cùng kỳ; trong khi giá trị gia tăng công nghiệp quy mô lớn tăng 7,2% so với năm trước.
Lịch sử phát triển của ngành công nghiệp tổng hợp sinh học đã chứng kiến sự chuyển mình của Quang Minh từ không đến có, lấy ví dụ như Viện Nghiên cứu Sinh học tổng hợp thuộc Viện Khoa học tiên tiến Trung Quốc; ban đầu chỉ có vài nhân viên nghiên cứu và chưa lập định chế pháp nhân riêng. Lúc bắt đầu vào năm 2017, chỉ có vài nhà nghiên cứu, đến năm 2024, đội ngũ đã mở rộng lên hơn 60 nhà nghiên cứu, với quy mô lên tới hơn một nghìn người.
Theo thống kê không chính thức, từ năm 2020 đến 2023, khoảng 40% trong số các doanh nghiệp sinh học tổng hợp mới thành lập tại Trung Quốc đã đặt trụ sở tại Thẩm Quyến, trong đó khoảng 80% tập trung ở Quang Minh. Trong quỹ đạo phát triển này, nhiều doanh nghiệp đã phát triển từ nền tảng nghiên cứu hoặc dự án ươm tạo, một số tiếp tục sử dụng không gian ban đầu để tiến hành thử nghiệm kỹ thuật, trong khi một số khác đã thiết lập văn phòng hoặc cơ sở sản xuất độc lập ở khu vực lân cận.
Chẳng hạn, Quang Minh là khu vực dẫn đầu cả nước về ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét cao, đã hình thành chuỗi sản xuất hoàn chỉnh từ vật liệu đầu vào đến sản phẩm cuối ra, hiện đã thu hút rất nhiều doanh nghiệp đại diện như Huasheng Optoelectronics, Ofilm, Sanli Technology, Nichia, Aijiexu, Baolongda, Xinyuan Electronics và Ruifeng Optoelectronics. Theo thông tin, hiện tại, cụm ngành công nghiệp này đã vượt quá quy mô 200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 30 triệu USD), thu hút 426 doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng, trong đó có 10 doanh nghiệp niêm yết, 5 doanh nghiệp trị giá hàng tỷ và 15 doanh nghiệp “tiểu khổng lồ”, cùng 133 doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Gần đây, Huasheng Optoelectronics đã công bố một bằng sáng chế có tên “Phương pháp và thiết bị điều khiển hiển thị cho thiết bị hiển thị”, một bước đột phá quan trọng cho hiệu suất hiển thị và giảm tiêu thụ năng lượng. Ông Lã Trường - Giám đốc quan hệ công chúng của Huasheng cho biết, “Từ khi thành lập đến nay, Huasheng đã nộp hơn 65.000 đơn xin cấp bằng sáng chế, trong đó hơn 99% là bằng sáng chế phát minh. Chúng tôi cũng đang hợp tác với các đối tác như Samsung, Sony, Lenovo và Xiaomi để thành lập các phòng thí nghiệm chung, nhằm vượt qua các công nghệ liên quan đến màn hình điện thoại và camera phía dưới màn hình”.
Ông Lã cũng cho biết, tại Quang Minh, sự liên kết giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ rất rõ ràng. Chẳng hạn như vào ngày 16 tháng 12 năm 2023, Huasheng Optoelectronics đã dẫn đầu việc thành lập Liên minh Ngành Hiển thị Video Siêu Độ nét cao với sự tham gia của 14 doanh nghiệp, bao gồm AGC Nhật Bản, Sanli Technology và Guanggang Gas. Từ phía chính phủ, việc liên kết giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ là rất cần thiết, vì các doanh nghiệp nhỏ thường yếu trong khả năng chống rủi ro, nên cần hợp tác với các doanh nghiệp lớn để phát triển lên. Huasheng sẽ hỗ trợ chính quyền Quang Minh trong việc khảo sát các doanh nghiệp nào nên được thu hút vào khu vực này để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Theo thông tin, dự án khu công nghiệp phụ trợ của TCL Huasheng có tổng đầu tư 10 tỷ nhân dân tệ (tương đương 1,5 triệu USD), hiện là dự án lớn nhất của cụm ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét tại thành phố. Dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2027, dự án này sẽ hoàn toàn tập trung vào chuỗi sản xuất của ngành công nghiệp hiển thị video siêu độ nét cao.
Cụm ngành vật liệu hiệu suất cao trị giá hàng trăm tỷ nhân dân tệ cũng đáng chú ý. Quang Minh đang có 439 doanh nghiệp công nghiệp quy mô lớn, trong đó có Bettery, Xinyuan Material và New Star Light+Gold. Bettery hiện đang dẫn đầu thế giới về sản lượng điện cực graphite và silicon, và là nhà sản xuất chính trong lĩnh vực vật liệu điện cực của pin lithium trong suốt 15 năm qua. Ông Lý Đông Đông, trợ lý giám đốc trung tâm sản xuất của Bettery cho biết, hiện tại dự án mở rộng sản xuất vật liệu điện cực silicon 40.000 tấn đang được tiến triển nhanh chóng, dự kiến sẽ củng cố vị thế dẫn đầu của doanh nghiệp trong thị trường vật liệu điện cực cao cấp.
Đối với ngành thiết bị y tế, Mindray đã sớm chuyển cơ sở sản xuất của mình đến đây, tạo điều kiện cho việc hình thành và mở rộng chuỗi cung ứng xung quanh. Theo thông tin từ Cục Đổi mới Khoa học và Công nghệ Quang Minh, hiện tại, khu vực xung quanh Mindray có hơn 135 doanh nghiệp quy mô lớn, trong đó có hàng chục doanh nghiệp có giá trị sản xuất trên một triệu nhân dân tệ (tương đương 150 triệu USD).
Người phụ trách Cục Đổi mới Khoa học và Công nghệ Quang Minh cho biết, “Việc phát triển một số cơ sở đổi mới trong tương lai, cũng như việc thu hút và thực hiện các doanh nghiệp, đều được xây dựng quanh các doanh nghiệp lớn, tạo ra một vòng khép kín từ phía trên xuống. Nhiều doanh nghiệp đến đây đang tuân theo điều này, vì họ nhìn thấy những lợi ích nổi bật trong việc giảm chi phí và tăng hiệu quả cho chuỗi cung ứng”.
Tổng thể, sự phát triển của Quang Minh đang mở ra nhiều con đường phát triển mới từ các thiết bị khoa học lớn. Ông Từ Vệ Trung nhấn mạnh rằng, Thẩm Quyến đã đầu tư rất nhiều vào các thiết bị, cơ sở lớn tại đây. Đối với Quang Minh, việc tận dụng các nguồn lực này nhằm tạo ra những “kho lương thực” là một trong những mục tiêu quan trọng mà thành phố đang hướng đến. “Thành phố khoa học Quang Minh không chỉ để đạt được những bước đột phá khoa học mà còn nhằm hỗ trợ cho sự phát triển của ngành công nghiệp Thẩm Quyến trong tương lai”.
Qua việc tìm hiểu về sự phát triển của các ngành công nghiệp tại Quang Minh, có thể thấy rằng Thẩm Quyến luôn kiên trì với nền kinh tế thị trường và duy trì nền tảng phục vụ doanh nghiệp trong suốt 45 năm qua. Câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để tiếp tục vươn lên những tầm cao mới trong thời kỳ phát triển mới? Làm thế nào để thoát khỏi sự phụ thuộc vào các phương thức phát triển truyền thống? Và cách bố trí cho giai đoạn phát triển tiếp theo của Thẩm Quyến ra sao để đạt được chất lượng cao? Lãnh đạo thành phố đang suy nghĩ về điều này. Do đó, việc bổ sung các yếu tố, củng cố sự kết nối giữa các yếu tố, và phát triển đồng bộ giữa công nghệ và ngành công nghiệp là cách duy nhất để nâng cao cấu trúc ngành công nghiệp Thẩm Quyến lên một tầm cao mới. Điều này sẽ đảm bảo rằng trong giai đoạn phát triển tiếp theo, Thẩm Quyến vẫn duy trì sức cạnh tranh và sức sống mạnh mẽ, và Quang Minh là “mảnh đất thí điểm” cho sự phát triển của thành phố.
Không chỉ là khoa học và công nghiệp, mà còn là cuộc sống và nghệ thuật. Công viên Hồng Kiều được mở cửa miễn phí cho công chúng, nơi người dân có thể đi dạo hàng ngày, tận hưởng vẻ đẹp của thực vật cận nhiệt đới và không khí trong lành của thành phố. Khu Nông trại Quang Minh mang đến trải nghiệm đồng quê thanh bình với cánh đồng hoa vàng và rau quả tươi ngon, giúp người dân cảm nhận vẻ đẹp giản dị của văn hóa nông nghiệp. Những địa điểm “Cảnh trời” nổi tiếng cũng thu hút nhiều bạn trẻ từ khắp nơi đến tham quan. Quang Minh dần hình thành một cảnh quan “một trăm dặm núi non, một sông chín dòng” độc đáo. Đại diện của khu vực Quang Minh cho biết, nơi này có thể được gọi là “nửa thành phố, nửa khu vườn”. Kế hoạch “Nối liền núi và biển” của thành phố Thẩm Quyến đang hướng đến việc biến nơi đây thành “Quang Minh trong công viên”.
Không chỉ có vẻ đẹp thiên nhiên, nơi đây còn là mảnh đất hòa quyện giữa khoa học và nghệ thuật. Bảo tàng Khoa học và Công nghệ Thẩm Quyến với hình dáng mái vòm sáng bóng như “chiếc phi thuyền”, không chỉ là một kỳ quan kiến trúc, mà còn là biểu tượng cho sự phát triển của thành phố khoa học Quang Minh. Từ trong bảo tàng, những gì nhìn thấy đều là các trung tâm nghiên cứu về não, Công viên Khoa học sự sống Quang Minh, và Viện Nghiên cứu Y học Thẩm Quyến được giới thiệu qua ánh sáng và âm thanh, như một hành trình khám phá khoa học.
“Quang Minh là một mô hình mới cho thành phố, chú trọng đến việc phục vụ con người và tôn trọng yêu cầu về đời sống của người dân.” Đại diện của bộ phận văn hóa và du lịch Quang Minh cho biết, “Với sự gia tăng nhanh chóng của các trường đại học và các thiết bị khoa học lớn, việc thu hút giới trẻ về đây sống là rất quan trọng. Nơi đây đã xây dựng các bảo tàng, công viên, trung tâm văn hóa, thư viện, và các trung tâm nghệ thuật”. Ông cho biết thêm, số lượng cơ sở văn hóa và thể thao ở Quang Minh đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Dịch vụ văn hóa nghệ thuật tại trung tâm văn hóa Quang Minh đã thu hút nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, trong đó có vở kịch “Lâm Tư Hứa” do diễn viên nổi tiếng Phó Tồn Tinh diễn xuất, cả hai buổi diễn đều chật cứng khán giả. Khu liên hợp thể thao được xem là khu vực tốt nhất toàn thành phố và đã tổ chức giải U20 châu Á vào tháng 2.
Tại đây, tổ hợp thương mại như Quang Minh Blue Whale World, Trung tâm Thương mại Vạn Đạt, và Quang Minh Đại Thiên Lý đã hội tụ nhiều mô hình kinh doanh khác nhau, đem đến một bầu không khí thương mại ngày càng sôi động. Với việc xây dựng các nền tảng nghiên cứu và sự xuất hiện của các doanh nghiệp, khung cảnh cuộc sống tại thành phố đang dần trở nên rõ nét hơn.
Tại khu vực Quang Minh Cloud Valley, chỉ với vài phút đi bộ từ các tòa nhà nghiên cứu là đến những quán cà phê mới mở. Đi xa hơn, có thể thấy đa dạng các loại nhà hàng. Một nhân viên ở đây, Trương Xuân, hồi tưởng: “Bây giờ ở khu này, các dịch vụ sống đã phát triển lên nhiều, cách đây ba năm, vào giờ ăn, rất khó để biết nên ăn gì, ngay cả đặt đồ ăn cũng khó.” Đây là cảm nhận chung của nhiều người làm việc tại Quang Minh trong thời gian đầu. Một số tòa nhà nghiên cứu khi mới đi vào hoạt động, đường xá xung quanh chưa được hoàn thiện, và trạm xe buýt chưa được xây dựng. Không gian sống ngoài công việc nghiên cứu đã từng rất thiếu thốn. Giờ đây, Quang Minh đã dần thoát khỏi hình ảnh của “đảo nghiên cứu”.
Dự kiến trong năm 2024, tổng doanh thu bán lẻ xã hội của Quang Minh sẽ tăng 9,8%, nhanh nhất trong toàn thành phố. Sự khởi sắc này có mối liên hệ chặt chẽ với sự nhanh chóng hoàn thiện các dịch vụ sống. Hệ thống “mạch máu” đô thị cũng đang được kết nối liên tục. Trong năm 2024, Quang Minh sẽ mở rộng 100 km đường cho xe không có động cơ, hệ thống đi bộ sẽ dần hoàn thiện; giai đoạn hai của tuyến tàu điện ngầm số 6 đã hoàn thành toàn bộ công trình, và giai đoạn hai của tuyến tàu điện ngầm số 13 (mở rộng về phía Bắc) cũng đã gần hoàn tất việc xây dựng; khả năng tiếp cận giao thông công cộng cũng ngày càng tốt hơn, với dịch vụ tàu cao tốc từ Quang Minh đến Hồng Kông đã tăng lên 14 chuyến, giúp cho giờ cao điểm cũng có tàu hoạt động. “Đôi khi vào cuối tuần, mình có thể đi Hồng Kông chơi hai ngày rồi quay lại.” Trương Xuân nói.
Ngoài ra, tình hình của nhân viên Quang Minh “ngày làm nghiên cứu, tối lại chen chúc trên tàu điện về thành phố” cũng đang dần thay đổi. Trong năm 2024, Quang Minh dự kiến xây dựng và cung cấp 5.204 nhà ở đảm bảo, thêm 9.680 căn nhà ở đảm bảo mới; tổng cung cấp nhà ở thương mại trong năm sẽ đạt 95.600 m², gia tăng đáng kể sự lựa chọn cư trú. Các dự án cải tạo khí tự nhiên tại khu dân cư cũng đã giúp cho hơn 400.000 cư dân được hưởng lợi, tăng cường an toàn cư trú.
Về mặt y tế và giáo dục, Quang Minh cũng đã tăng cường đầu tư, hoàn thiện các nguồn lực hỗ trợ. Trong năm 2024, sẽ có gần 12.000 chỗ học mới cho các trường trung học và tiểu học được bổ sung, trường ngoại ngữ Bay Size Quang Minh và trường Thí nghiệm Quang Minh đã lần lượt đi vào hoạt động. Hiện tại, Quang Minh có tổng cộng 51 trường tiểu học công lập, 86 trường mẫu giáo, và 22 tập đoàn giáo dục, có hai giải thưởng Thành tích Giáo dục Quốc gia, cùng là một trong 6 khu vực thí điểm cấp quốc gia.
Về lĩnh vực y tế, giai đoạn hai của Bệnh viện Trung Sơn đang hoàn tất xây dựng, bệnh viện nhân dân khu vực đang gia tốc xây dựng, tổng số giường bệnh trong toàn khu đã đạt 4.949. Hiện có ba bệnh viện hàng đầu cấp 3, trong đó có Bệnh viện Trung Sơn, Bệnh viện Y học Trung Quốc Quang Minh, và Bệnh viện Nhân dân, cùng với 66 cơ sở y tế cộng đồng, là khu vực thí điểm tổng thể quốc gia về kiểm soát bệnh mạn tính.
Quang Minh vẫn đang trong giai đoạn xây dựng độ thuận tiện cho cuộc sống, với nhiều ước mơ và triển vọng vô hạn trong tương lai.
Có thể tưởng tượng rằng thành phố khoa học Quang Minh trong tương lai sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự tăng trưởng của các ngành công nghiệp mới.
Nguồn tham khảo: Sohu
