Ngọc Yến
Writer
Các nhà thiên văn học đam mê quan sát bầu trời đêm đã phát hiện một vệt sáng mạnh bất ngờ trên mặt tối của Mặt Trăng, do một vụ va chạm thiên văn gây ra. Nguyên nhân vẫn đang được điều tra, nhưng có thể liên quan đến một trong những vật thể vũ trụ kỳ lạ nhất mà chúng ta biết.
Sự kiện ngoạn mục này đã được Đài quan sát và Cung thiên văn Armagh (AOP) ở Bắc Ireland phát hiện chính xác vào lúc 03:09 sáng UTC ngày 12/12/2025. Người phát hiện là Andrew Marshall-Lee, một nghiên cứu sinh tiến sĩ năm cuối tại đài quan sát, sử dụng Kính viễn vọng robot Armagh và điều đáng kinh ngạc là anh ấy đã chứng kiến toàn bộ sự kiện diễn ra "trực tiếp" trên màn hình của mình.
"Điều này khiến nó trở nên đặc biệt hơn (và giúp tôi tiết kiệm được hàng giờ xử lý các bản ghi sau này!). Tôi tin chắc rằng mình có thể quan sát những thứ này trong nhiều năm mà vẫn không bao giờ thấy lại điều đó nữa," Marshall-Lee nói.
Ánh sáng lóe lên nhỏ bé đó là kết quả của một vật thể nhỏ, có lẽ không lớn hơn quả bóng golf, đâm vào Mặt Trăng với tốc độ cực nhanh. Khi vật thể đang lao tới chạm vào bề mặt Mặt Trăng, động năng của nó ngay lập tức được chuyển hóa thành nhiệt và ánh sáng, tạo ra một luồng sáng ngắn nhưng sắc nét có thể nhìn thấy từ Trái Đất (với sự trợ giúp của kính viễn vọng hiện đại).
“Chúng tôi vẫn đang nỗ lực xác định kích thước […] Tuy nhiên, thông thường chúng không lớn hơn 3-5 cm đường kính. Điều quan trọng là những thiên thạch này đang di chuyển rất nhanh. Tốc độ va chạm tạo ra động năng được chuyển hóa thành nhiệt và ánh sáng. Hiện tại, chúng tôi đang làm việc dựa trên giả định rằng tốc độ của thiên thạch này vào khoảng 35 km/giây (đây là tốc độ điển hình của một thiên thạch Geminid),” Marshall-Lee cho biết.
“Chúng ta cần chờ đến khi có thể thực hiện các quan sát tiếp theo để chắc chắn, nhưng nghiên cứu hiện tại của chúng tôi cho thấy nó đã va chạm cách miệng núi lửa Langrenus khoảng 2 độ về phía đông bắc,” ông nói thêm.
Việc ghi lại được hiện tượng như vậy rất hiếm; các tia sáng rất nhỏ và chỉ kéo dài trong một phần nhỏ của giây, hơn nữa Mặt Trăng không phải là một nơi nhỏ. Theo AOP, đây là tia sáng va chạm trên Mặt Trăng đầu tiên được ghi nhận quan sát từ đảo Ireland, và chỉ là tia sáng thứ hai từng được ghi nhận ở quần đảo Anh.
Rất có thể vụ lóe sáng do va chạm trên Mặt Trăng có liên quan đến trận mưa sao băng Geminid đang diễn ra từ ngày 4 đến 20/12 và đạt đỉnh điểm vào cuối tuần trước, mặc dù AOP cho biết họ vẫn đang điều tra manh mối này. Trận mưa sao băng này được gây ra bởi các luồng mảnh vụn do tiểu hành tinh kỳ lạ 3200 Phaethon (một trong những vật thể không gian kỳ lạ nhất mà chúng ta biết) thải ra. Khi những mảnh vụn nhỏ này lao vào khí quyển Trái Đất, chúng bốc cháy tạo thành những vệt sáng rực rỡ trên bầu trời đêm.
Tuy nhiên, một số mảnh vỡ lại không rơi trúng Trái Đất mà va vào Mặt Trăng. Do không có bầu khí quyển để che chắn và làm chậm các mảnh vỡ, bề mặt Mặt Trăng hấp thụ trực tiếp các tác động này, tạo ra những tia sáng lóe lên trong thời gian ngắn.
Trận mưa sao băng Geminid vẫn còn vài ngày nữa mới kết thúc, vì vậy bề mặt Mặt Trăng có thể sẽ chứng kiến thêm một vài vụ va chạm nữa. Hãy cẩn thận!
Nguồn: IFLScience
Sự kiện ngoạn mục này đã được Đài quan sát và Cung thiên văn Armagh (AOP) ở Bắc Ireland phát hiện chính xác vào lúc 03:09 sáng UTC ngày 12/12/2025. Người phát hiện là Andrew Marshall-Lee, một nghiên cứu sinh tiến sĩ năm cuối tại đài quan sát, sử dụng Kính viễn vọng robot Armagh và điều đáng kinh ngạc là anh ấy đã chứng kiến toàn bộ sự kiện diễn ra "trực tiếp" trên màn hình của mình.
"Điều này khiến nó trở nên đặc biệt hơn (và giúp tôi tiết kiệm được hàng giờ xử lý các bản ghi sau này!). Tôi tin chắc rằng mình có thể quan sát những thứ này trong nhiều năm mà vẫn không bao giờ thấy lại điều đó nữa," Marshall-Lee nói.
Ánh sáng lóe lên nhỏ bé đó là kết quả của một vật thể nhỏ, có lẽ không lớn hơn quả bóng golf, đâm vào Mặt Trăng với tốc độ cực nhanh. Khi vật thể đang lao tới chạm vào bề mặt Mặt Trăng, động năng của nó ngay lập tức được chuyển hóa thành nhiệt và ánh sáng, tạo ra một luồng sáng ngắn nhưng sắc nét có thể nhìn thấy từ Trái Đất (với sự trợ giúp của kính viễn vọng hiện đại).
“Chúng tôi vẫn đang nỗ lực xác định kích thước […] Tuy nhiên, thông thường chúng không lớn hơn 3-5 cm đường kính. Điều quan trọng là những thiên thạch này đang di chuyển rất nhanh. Tốc độ va chạm tạo ra động năng được chuyển hóa thành nhiệt và ánh sáng. Hiện tại, chúng tôi đang làm việc dựa trên giả định rằng tốc độ của thiên thạch này vào khoảng 35 km/giây (đây là tốc độ điển hình của một thiên thạch Geminid),” Marshall-Lee cho biết.
“Chúng ta cần chờ đến khi có thể thực hiện các quan sát tiếp theo để chắc chắn, nhưng nghiên cứu hiện tại của chúng tôi cho thấy nó đã va chạm cách miệng núi lửa Langrenus khoảng 2 độ về phía đông bắc,” ông nói thêm.
Việc ghi lại được hiện tượng như vậy rất hiếm; các tia sáng rất nhỏ và chỉ kéo dài trong một phần nhỏ của giây, hơn nữa Mặt Trăng không phải là một nơi nhỏ. Theo AOP, đây là tia sáng va chạm trên Mặt Trăng đầu tiên được ghi nhận quan sát từ đảo Ireland, và chỉ là tia sáng thứ hai từng được ghi nhận ở quần đảo Anh.
Rất có thể vụ lóe sáng do va chạm trên Mặt Trăng có liên quan đến trận mưa sao băng Geminid đang diễn ra từ ngày 4 đến 20/12 và đạt đỉnh điểm vào cuối tuần trước, mặc dù AOP cho biết họ vẫn đang điều tra manh mối này. Trận mưa sao băng này được gây ra bởi các luồng mảnh vụn do tiểu hành tinh kỳ lạ 3200 Phaethon (một trong những vật thể không gian kỳ lạ nhất mà chúng ta biết) thải ra. Khi những mảnh vụn nhỏ này lao vào khí quyển Trái Đất, chúng bốc cháy tạo thành những vệt sáng rực rỡ trên bầu trời đêm.
Tuy nhiên, một số mảnh vỡ lại không rơi trúng Trái Đất mà va vào Mặt Trăng. Do không có bầu khí quyển để che chắn và làm chậm các mảnh vỡ, bề mặt Mặt Trăng hấp thụ trực tiếp các tác động này, tạo ra những tia sáng lóe lên trong thời gian ngắn.
Trận mưa sao băng Geminid vẫn còn vài ngày nữa mới kết thúc, vì vậy bề mặt Mặt Trăng có thể sẽ chứng kiến thêm một vài vụ va chạm nữa. Hãy cẩn thận!
Nguồn: IFLScience
