Mỹ áp thuế 46% với 90% hàng Việt Nam: Ngành nào lao đao, doanh nghiệp Việt Nam nào chịu ảnh hưởng?

[Thảo Nông]

Chính sách thuế quan mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố vào ngày 2/4 đang tạo ra mối lo ngại lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Theo đề xuất, Mỹ có thể áp mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với 90% tổng lượng hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại.

​

Những điểm chính:

• Chính sách thuế mới của Mỹ (công bố 2/4) đề xuất áp thuế 46% lên 90% hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.
• Lý do: Việt Nam có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (thị trường xuất khẩu lớn nhất của VN).
• Theo VIS Rating, các ngành dễ tổn thương nhất: điện tử, máy móc, dệt may, giày dép, đồ gỗ.
• Nhiều doanh nghiệp lớn có thể bị ảnh hưởng: May Sông Hồng, TNG, Vinatex, Savimex, Thaco, VinFast, Minh Phú, Vĩnh Hoàn...
• Việt Nam đang nỗ lực đàm phán, giảm thuế nhập khẩu hàng Mỹ, phê duyệt dự án (Starlink) để giảm thặng dư, tránh bị áp thuế.

Chính sách thuế mới và lý do nhắm vào Việt Nam
Chính sách mới của Mỹ bao gồm hai cấu phần: áp thuế cơ bản 10% lên tất cả hàng nhập khẩu (có hiệu lực từ 5/4) và áp thêm thuế đối ứng với hàng chục quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (có hiệu lực từ 9/4). Mức thuế đối ứng được tính bằng một nửa mức thuế mà các quốc gia đó bị cáo buộc đang áp lên hàng hóa Mỹ (theo cách tính của Nhà Trắng).

​

Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia chịu mức thuế đối ứng cao nhất. Lý do là thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2024. Việt Nam cũng đã hưởng lợi lớn từ việc trở thành trung tâm sản xuất quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ngành nào chịu ảnh hưởng nặng nề nhất?
Báo cáo của công ty phân tích VIS Rating nhận định, nếu bị áp thuế 46%, những ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nặng nề và dễ bị tổn thương nhất bao gồm:

• Đồ điện tử
• Thiết bị máy móc
• Dệt may
• Giày dép
• Đồ gỗ

Các ngành này chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ. VIS Rating kỳ vọng tác động sẽ phân hóa: các công ty đa quốc gia sản xuất điện tử, máy móc có thể linh hoạt chuyển dịch sản xuất sang nước khác, nhưng các nhà sản xuất nội địa trong lĩnh vực dệt may, giày dép, đồ gỗ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tìm thị trường thay thế.
Những doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ sẽ đối mặt với chi phí tăng cao, đơn hàng sụt giảm và dòng tiền yếu đi. Ví dụ cụ thể:

• Công ty May Sông Hồng (MSH): 80% doanh thu xuất khẩu từ Mỹ.
• TNG: 46% doanh thu xuất khẩu từ Mỹ.
• Tập đoàn Dệt May Việt Nam (VGT): 35% doanh thu xuất khẩu từ Mỹ.
• Dệt May Thành Công (TCM): 25% doanh thu xuất khẩu từ Mỹ.
• Savimex (SAV - đồ gỗ): 50% doanh thu xuất khẩu từ Mỹ.

​

Loạt 'ông lớn' có thể bị 'vạ lây'
VIS Rating cũng liệt kê các doanh nghiệp tiêu biểu trong nhiều lĩnh vực có thể chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế mới, bao gồm cả các tên tuổi lớn trong và ngoài nước đang sản xuất tại Việt Nam:

• Máy vi tính, sản phẩm điện tử: Intel, HP, Dell, Amkor, Samsung, Victory Giant, Saigon Fabrication...
• Máy móc, thiết bị: Rockwell Automation, Techtronic, First Solar, Trina Solar, JA Solar...
• Hàng dệt, may: Crystal Group, Vinatex, May Sông Hồng, Dệt May Thành Công...
• Điện thoại và linh kiện: Samsung, Foxconn, Luxshare, Goertek, SMP Holdings...
• Gỗ và sản phẩm gỗ: Phú Tài, Savimex, AA Corporation, An Việt Phát, Eastwood, Tập đoàn Kim Tín...
• Giày dép: PouYuen, Vina Giày, Tập đoàn TBS, Biti's, Thượng Đình...
• Phương tiện vận tải: Thaco, Honda, VinFast, Ford...
• Hàng thủy sản: Minh Phú, Vĩnh Hoàn, Hùng Vương, An Giang, Stapimex, Thực phẩm Sao Ta...
• Các mặt hàng khác: Long Sơn, Olam Vietnam, Intimex, Trung Nguyên, Tôn Đông Á, Nam Kim...

Nỗ lực 'hạ nhiệt' từ phía Việt Nam
Trước nguy cơ bị áp thuế cao, Chính phủ Việt Nam đã có những động thái chủ động. Trong vài tuần qua, đại diện chính phủ hai nước đã có nhiều cuộc gặp gỡ để đàm phán.

Việt Nam cũng đã thực hiện các biện pháp nhằm thúc đẩy nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ, giảm thặng dư thương mại:

• Phê duyệt dự án của công ty Mỹ: Chấp thuận cho SpaceX triển khai thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh Starlink.
• Giảm thuế nhập khẩu hàng Mỹ: Ngày 26/3/2025, Chính phủ thông báo cắt giảm thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng từ Mỹ như ô tô, ethanol, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), có hiệu lực từ cuối tháng 3.

Tác động kinh tế vĩ mô và yếu tố quyết định
Tuy nhiên, VIS Rating đánh giá rằng, mức độ ảnh hưởng thực tế của chính sách thuế quan mới và thời gian áp dụng sẽ phụ thuộc chủ yếu vào kết quả các cuộc đàm phán đang và sắp diễn ra giữa hai chính phủ.

Nếu mức thuế 46% được áp dụng, nó sẽ tác động tiêu cực đến kinh tế Việt Nam. Xuất khẩu, vốn chiếm 85% GDP năm 2024, sẽ sụt giảm do giá bán tại Mỹ tăng và nhu cầu giảm. Điều này ảnh hưởng đến tiêu dùng trong nước (do ngành xuất khẩu sử dụng tới 30% lực lượng lao động) và khả năng thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI), gây rủi ro cho mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025.

Đề xuất áp thuế 46% của Mỹ là một thách thức lớn đối với nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Việt Nam. Các nỗ lực đàm phán và điều chỉnh chính sách thương mại của Chính phủ là rất quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực. Kết quả của các cuộc đàm phán sắp tới sẽ quyết định mức độ ảnh hưởng thực tế lên các ngành hàng và doanh nghiệp Việt Nam.

#mỹápthuếviệtnam