Khánh Vân
Writer
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa công bố những hình ảnh gần nhất của Mặt Trời từng được chụp, do tàu thăm dò Parker Solar Probe ghi lại từ khoảng cách chỉ 6,1 triệu km. Những hình ảnh chi tiết chưa từng có này đang giúp các nhà khoa học giải mã những bí ẩn cuối cùng về gió Mặt Trời và cách nó tác động đến Trái Đất.
Quá trình hình thành cơn phun trào vành nhật hoa (vùng màu vàng) được hé lộ trong ảnh chụp của tàu Parker. Ảnh: NASA
Gió Mặt Trời là một dòng hạt tích điện liên tục phát ra từ lớp khí quyển ngoài cùng của Mặt Trời, hay còn gọi là vành nhật hoa. Dòng vật chất này lao qua không gian với tốc độ hơn 1,6 triệu km/giờ, có thể tạo ra hiện tượng cực quang tuyệt đẹp nhưng cũng đồng thời gây ra nhiều rủi ro cho Trái Đất. Nó có thể làm gián đoạn các mạng lưới điện, phá hủy vệ tinh và gây nguy hiểm cho các phi hành gia.
Do đó, việc hiểu và dự đoán thời tiết vũ trụ là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Tàu thăm dò Parker Solar Probe, được phóng vào năm 2018, là tàu vũ trụ đầu tiên của nhân loại bay vào vành nhật hoa của Mặt Trời với mục tiêu giải mã những bí ẩn này. Được trang bị các thiết bị khoa học tiên tiến, con tàu đã chịu đựng nhiệt độ và bức xạ khắc nghiệt để gửi về những dữ liệu vô giá.
Trong lần bay qua Mặt Trời gần nhất vào ngày 24 tháng 12 năm 2024, từ khoảng cách kỷ lục 6,1 triệu km, tàu Parker đã ghi lại được những hình ảnh mang tính đột phá.
Đầu tiên, các hình ảnh đã lần đầu tiên cho thấy cách các cơn phun trào vành nhật hoa (CME) – những bong bóng plasma khổng lồ – va chạm và hợp nhất với nhau ngay sau khi rời khỏi Mặt Trời. "Trong loạt ảnh, chúng tôi thấy các CME về cơ bản đang chất đống lên nhau. Chúng tôi đang sử dụng điều này để tìm hiểu cách chúng hợp nhất," ông Angelos Vourlidas, một nhà khoa học của dự án, cho biết.
Thứ hai, và quan trọng hơn, dữ liệu mới đã xác nhận một giả thuyết tồn tại từ lâu về gió Mặt Trời chậm. Các nhà khoa học trước đây nghi ngờ rằng có thể tồn tại hai loại gió chậm khác nhau: loại Alfvénic (có các từ trường hình zigzag) và loại phi Alfvénic (không có). Lần bay qua này đã chính thức xác nhận giả thuyết đó là đúng. Hơn nữa, các hình ảnh chi tiết còn giúp các nhà khoa học xác định được nguồn gốc của từng loại: gió Alfvénic có thể xuất phát từ các lỗ ở vùng mát hơn của vành nhật hoa, trong khi gió phi Alfvénic có thể đến từ các vòng từ nóng.
Những khám phá này là những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng các mô hình dự báo thời tiết vũ trụ chính xác hơn, giúp chúng ta bảo vệ tốt hơn cơ sở hạ tầng công nghệ và các sứ mệnh không gian trong tương lai.
Tàu thăm dò Parker sẽ tiếp tục sứ mệnh của mình. Chuyến bay áp sát Mặt Trời tiếp theo của nó, hay còn gọi là điểm cận nhật, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 15 tháng 9 tới đây, hứa hẹn sẽ còn mang lại nhiều dữ liệu quý giá hơn nữa về ngôi sao trung tâm của chúng ta.
Quá trình hình thành cơn phun trào vành nhật hoa (vùng màu vàng) được hé lộ trong ảnh chụp của tàu Parker. Ảnh: NASA
Gió Mặt Trời và những bí ẩn cần lời giải
Gió Mặt Trời là một dòng hạt tích điện liên tục phát ra từ lớp khí quyển ngoài cùng của Mặt Trời, hay còn gọi là vành nhật hoa. Dòng vật chất này lao qua không gian với tốc độ hơn 1,6 triệu km/giờ, có thể tạo ra hiện tượng cực quang tuyệt đẹp nhưng cũng đồng thời gây ra nhiều rủi ro cho Trái Đất. Nó có thể làm gián đoạn các mạng lưới điện, phá hủy vệ tinh và gây nguy hiểm cho các phi hành gia.
Do đó, việc hiểu và dự đoán thời tiết vũ trụ là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Tàu thăm dò Parker Solar Probe, được phóng vào năm 2018, là tàu vũ trụ đầu tiên của nhân loại bay vào vành nhật hoa của Mặt Trời với mục tiêu giải mã những bí ẩn này. Được trang bị các thiết bị khoa học tiên tiến, con tàu đã chịu đựng nhiệt độ và bức xạ khắc nghiệt để gửi về những dữ liệu vô giá.
Những khám phá mới từ vành nhật hoa
Trong lần bay qua Mặt Trời gần nhất vào ngày 24 tháng 12 năm 2024, từ khoảng cách kỷ lục 6,1 triệu km, tàu Parker đã ghi lại được những hình ảnh mang tính đột phá.
Đầu tiên, các hình ảnh đã lần đầu tiên cho thấy cách các cơn phun trào vành nhật hoa (CME) – những bong bóng plasma khổng lồ – va chạm và hợp nhất với nhau ngay sau khi rời khỏi Mặt Trời. "Trong loạt ảnh, chúng tôi thấy các CME về cơ bản đang chất đống lên nhau. Chúng tôi đang sử dụng điều này để tìm hiểu cách chúng hợp nhất," ông Angelos Vourlidas, một nhà khoa học của dự án, cho biết.
Thứ hai, và quan trọng hơn, dữ liệu mới đã xác nhận một giả thuyết tồn tại từ lâu về gió Mặt Trời chậm. Các nhà khoa học trước đây nghi ngờ rằng có thể tồn tại hai loại gió chậm khác nhau: loại Alfvénic (có các từ trường hình zigzag) và loại phi Alfvénic (không có). Lần bay qua này đã chính thức xác nhận giả thuyết đó là đúng. Hơn nữa, các hình ảnh chi tiết còn giúp các nhà khoa học xác định được nguồn gốc của từng loại: gió Alfvénic có thể xuất phát từ các lỗ ở vùng mát hơn của vành nhật hoa, trong khi gió phi Alfvénic có thể đến từ các vòng từ nóng.
Hành trình tiếp theo của tàu Parker
Những khám phá này là những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng các mô hình dự báo thời tiết vũ trụ chính xác hơn, giúp chúng ta bảo vệ tốt hơn cơ sở hạ tầng công nghệ và các sứ mệnh không gian trong tương lai.
Tàu thăm dò Parker sẽ tiếp tục sứ mệnh của mình. Chuyến bay áp sát Mặt Trời tiếp theo của nó, hay còn gọi là điểm cận nhật, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 15 tháng 9 tới đây, hứa hẹn sẽ còn mang lại nhiều dữ liệu quý giá hơn nữa về ngôi sao trung tâm của chúng ta.
