Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Nhập khẩu hệ thống in thạch bản để sản xuất chip của Trung Quốc từ Hà Lan đã tăng 1.050% về giá trị trong tháng 11/2023, một dấu hiệu cho thấy các công ty bán dẫn của Trung Quốc vẫn chưa bị cắt đặt hàng đối với một số thiết bị tiên tiến sau khi Mỹ leo thang cấm vận việc xuất khẩu các công nghệ phục sản xuất chip hiện đại cho Trung Quốc.
Theo báo SCMP, Trung Quốc đã nhập khẩu 16 hệ thống in thạch bản của Hà Lan trị giá 762,7 triệu USD vào tháng 11/2023, tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trước đó vào tháng 10, Trung Quốc đã nhập khẩu 21 hệ thống in thạch bản từ Hà Lan với giá 672,5 triệu USD. Mức chênh lệch giá trung bình 46% trên các hệ thống in thạch bản giữa tháng 11 và tháng 10 cho thấy các công ty Trung Quốc đang tiếp tục có được những hệ thống tiên tiến hơn ngay cả khi Mỹ đang cố gắng ngăn chặn Trung Quốc mua thiết bị từ các công ty sản xuất chip tiên tiến.
Hà Lan là nước xuất khẩu máy in thạch bản lớn nhất thế giới. Máy in thạch bản được sử dụng để sản xuất các con chip tiên tiến nhất thế giới, hầu hết đều đến từ một công ty là ASML.
Tổng cộng, Trung Quốc đã nhập khẩu 42 hệ thống in thạch bản trong tháng 11 với giá 816,8 triệu USD. 15 trong số đó đến từ Nhật Bản, quê hương của các đối thủ nặng ký với ASML là Canon và Nikon. Hà Lan và Nhật Bản chiếm gần như toàn bộ số tiền Trung Quốc chi cho hàng nhập khẩu các thiết bị sản xuất chip trong tháng 11.
Công cụ in thạch bản là hệ thống phức tạp, quan trọng nhất trong số 10 loại thiết bị cần thiết trong quá trình chế tạo mạch tích hợp. Trung Quốc được coi là đi sau nhiều năm trong lĩnh vực in thạch bản và phần lớn các dự án về in thạch bản của Trung Quốc đã thất bại trong việc thu hẹp khoảng cách với các công ty hàng đầu mặc dù có sự đầu tư lớn của chính phủ.
Theo dữ liệu do CanSemi công bố, mặc dù chính phủ Trung Quốc đã dành nhiều năm để thúc đẩy tự chủ công nghệ, chưa đến 5% hệ thống in thạch bản được sử dụng trong các nhà máy ở Trung Quốc được sản xuất ở thị trường nội địa tính đến năm 2021.
Dưới sức ép từ Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan đã triển khai các biện pháp kiểm soát xuất khẩu thiết bị sản xuất chip. Điều này làm giảm doanh số bán hàng của hai hãng sang Trung Quốc, thị trường có nhu cầu thiết bị phục vụ sản xuất bán dẫn lớn nhất hiện nay.
Nhập khẩu thiết bị sản xuất chip của Trung Quốc tăng vọt trong hai tháng 10 và 11 liên tiếp xảy ra sau khi Bộ thương mại Mỹ mở rộng quy định kiểm soát xuất khẩu nhắm vào Trung Quốc kể từ tháng 10. Trong phần liên quan đến hệ thống in thạch bản, Hoa Kỳ đã bãi bỏ quy tắc “tối thiểu” áp dụng cho một số công cụ dùng tia cực tím sâu (DUV), quy định này đặt ra tiêu chuẩn cao hơn quy định xuất khẩu của chính phủ Hà Lan có hiệu lực vào tháng 9.
Quy tắc tối thiểu trao cho Mỹ quyền hạn lâu dài đối với bất kỳ sản phẩm nào từ một công ty không phải của Mỹ nếu sản phẩm đó chứa ít nhất 25% công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ. Tuy nhiên, sự điều chỉnh mới nhất trong quy tắc về cơ bản đã khiến tỷ lệ công nghệ như vậy trở nên không còn phù hợp.
Các quy định mới, có hiệu lực từ tháng trước, hạn chế ASML vận chuyển một số hệ thống in thạch bản DUV như Twinscan NXT:1980Di cho một số nhà máy liên quan đến sản xuất chất bán dẫn tiên tiến ở Trung Quốc, thị trường địa lý lớn thứ ba của công ty.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành ASML Peter Wennink cho biết những hạn chế mới nhất loại trừ đại đa số khách hàng Trung Quốc, đều là những khách hàng tập trung vào sản xuất chất bán dẫn cũ với tiến trình 28 nanomet trở lên.
Các nhà phân tích có quan điểm trái chiều về cách giải thích sự gia tăng nhập khẩu thiết bị bán dẫn của Trung Quốc trong tháng trước. Một số người cho biết sự tăng đột biến có thể là kết quả của các chuyến hàng được gửi vội vã trước khi các hạn chế có hiệu lực.
“Hầu hết các nhà máy Trung Quốc vẫn có thể mua [hệ thống] DUV từ ASML”, Dylan Patel, nhà phân tích trưởng của công ty nghiên cứu bán dẫn SemiAnalysis có trụ sở tại San Francisco, cho biết ngay cả Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Quốc tế [SMIC] cũng có thể, nhưng không phải đối với các nhà máy ở Thượng Hải.
Mặc dù doanh thu giảm 15% trong quý tháng 9, SMIC – gần đây đã khiến cả thế giới ngạc nhiên với con chip cấp 7nm được trang bị trong điện thoại thông minh Mate 60 Pro hàng đầu mới nhất của Huawei Technology – đã tăng ngân sách năm 2023 lên 7,5 tỷ USD, cao hơn mức chi tiêu 6,35 tỷ USD của công ty vào năm ngoái.
Jan-Peter Kleinhans, giám đốc công nghệ và địa chính trị tại Stiftung Neue Verantwortung, viện nghiên cứu chính sách công nghệ có trụ sở tại Berlin cho biết: “Bạn sẽ không thấy doanh số bán hàng giảm ngay lập tức vì thiết bị được vận chuyển vào tháng 11 năm 2023 đã nhận được giấy phép, rất có thể là vào cuối năm 2022 hoặc đầu năm 2023”.
Kleinhans cho biết ASML có thời gian giao hàng khoảng 18 tháng, có nghĩa là thiết bị xuất xưởng trong quý 4 năm 2023 sẽ được đặt hàng vào quý 2 hoặc quý 3 năm 2022, và ASML sẽ xin giấy phép xuất khẩu sau đó.
>> Mỹ leo thang cấm vận, quyết chặn hết mọi lối để ngăn Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến
Hà Lan là nước xuất khẩu máy in thạch bản lớn nhất thế giới. Máy in thạch bản được sử dụng để sản xuất các con chip tiên tiến nhất thế giới, hầu hết đều đến từ một công ty là ASML.
Tổng cộng, Trung Quốc đã nhập khẩu 42 hệ thống in thạch bản trong tháng 11 với giá 816,8 triệu USD. 15 trong số đó đến từ Nhật Bản, quê hương của các đối thủ nặng ký với ASML là Canon và Nikon. Hà Lan và Nhật Bản chiếm gần như toàn bộ số tiền Trung Quốc chi cho hàng nhập khẩu các thiết bị sản xuất chip trong tháng 11.
Công cụ in thạch bản là hệ thống phức tạp, quan trọng nhất trong số 10 loại thiết bị cần thiết trong quá trình chế tạo mạch tích hợp. Trung Quốc được coi là đi sau nhiều năm trong lĩnh vực in thạch bản và phần lớn các dự án về in thạch bản của Trung Quốc đã thất bại trong việc thu hẹp khoảng cách với các công ty hàng đầu mặc dù có sự đầu tư lớn của chính phủ.
Theo dữ liệu do CanSemi công bố, mặc dù chính phủ Trung Quốc đã dành nhiều năm để thúc đẩy tự chủ công nghệ, chưa đến 5% hệ thống in thạch bản được sử dụng trong các nhà máy ở Trung Quốc được sản xuất ở thị trường nội địa tính đến năm 2021.
Dưới sức ép từ Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan đã triển khai các biện pháp kiểm soát xuất khẩu thiết bị sản xuất chip. Điều này làm giảm doanh số bán hàng của hai hãng sang Trung Quốc, thị trường có nhu cầu thiết bị phục vụ sản xuất bán dẫn lớn nhất hiện nay.
Nhập khẩu thiết bị sản xuất chip của Trung Quốc tăng vọt trong hai tháng 10 và 11 liên tiếp xảy ra sau khi Bộ thương mại Mỹ mở rộng quy định kiểm soát xuất khẩu nhắm vào Trung Quốc kể từ tháng 10. Trong phần liên quan đến hệ thống in thạch bản, Hoa Kỳ đã bãi bỏ quy tắc “tối thiểu” áp dụng cho một số công cụ dùng tia cực tím sâu (DUV), quy định này đặt ra tiêu chuẩn cao hơn quy định xuất khẩu của chính phủ Hà Lan có hiệu lực vào tháng 9.
Quy tắc tối thiểu trao cho Mỹ quyền hạn lâu dài đối với bất kỳ sản phẩm nào từ một công ty không phải của Mỹ nếu sản phẩm đó chứa ít nhất 25% công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ. Tuy nhiên, sự điều chỉnh mới nhất trong quy tắc về cơ bản đã khiến tỷ lệ công nghệ như vậy trở nên không còn phù hợp.
Các quy định mới, có hiệu lực từ tháng trước, hạn chế ASML vận chuyển một số hệ thống in thạch bản DUV như Twinscan NXT:1980Di cho một số nhà máy liên quan đến sản xuất chất bán dẫn tiên tiến ở Trung Quốc, thị trường địa lý lớn thứ ba của công ty.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành ASML Peter Wennink cho biết những hạn chế mới nhất loại trừ đại đa số khách hàng Trung Quốc, đều là những khách hàng tập trung vào sản xuất chất bán dẫn cũ với tiến trình 28 nanomet trở lên.
Các nhà phân tích có quan điểm trái chiều về cách giải thích sự gia tăng nhập khẩu thiết bị bán dẫn của Trung Quốc trong tháng trước. Một số người cho biết sự tăng đột biến có thể là kết quả của các chuyến hàng được gửi vội vã trước khi các hạn chế có hiệu lực.
“Hầu hết các nhà máy Trung Quốc vẫn có thể mua [hệ thống] DUV từ ASML”, Dylan Patel, nhà phân tích trưởng của công ty nghiên cứu bán dẫn SemiAnalysis có trụ sở tại San Francisco, cho biết ngay cả Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Quốc tế [SMIC] cũng có thể, nhưng không phải đối với các nhà máy ở Thượng Hải.
Mặc dù doanh thu giảm 15% trong quý tháng 9, SMIC – gần đây đã khiến cả thế giới ngạc nhiên với con chip cấp 7nm được trang bị trong điện thoại thông minh Mate 60 Pro hàng đầu mới nhất của Huawei Technology – đã tăng ngân sách năm 2023 lên 7,5 tỷ USD, cao hơn mức chi tiêu 6,35 tỷ USD của công ty vào năm ngoái.
Jan-Peter Kleinhans, giám đốc công nghệ và địa chính trị tại Stiftung Neue Verantwortung, viện nghiên cứu chính sách công nghệ có trụ sở tại Berlin cho biết: “Bạn sẽ không thấy doanh số bán hàng giảm ngay lập tức vì thiết bị được vận chuyển vào tháng 11 năm 2023 đã nhận được giấy phép, rất có thể là vào cuối năm 2022 hoặc đầu năm 2023”.
Kleinhans cho biết ASML có thời gian giao hàng khoảng 18 tháng, có nghĩa là thiết bị xuất xưởng trong quý 4 năm 2023 sẽ được đặt hàng vào quý 2 hoặc quý 3 năm 2022, và ASML sẽ xin giấy phép xuất khẩu sau đó.
>> Mỹ leo thang cấm vận, quyết chặn hết mọi lối để ngăn Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến
