Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Sự xuất hiện của tàu điện mới CLI-225 do Công ty Đường sắt Quốc gia Indonesia (INKA) sản xuất đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong ngành đường sắt Indonesia, mở ra kỷ nguyên “hậu xe cũ” tại Jakarta. Được giới thiệu vào cuối tháng 4/2025 sau các đợt thử nghiệm tại Trung Java, CLI-225 là lô tàu đầu tiên trong hợp đồng 192 toa (16 đoàn tàu 12 toa) giữa INKA và Công ty Đường sắt Giao thông Công cộng Indonesia (KCI), trị giá khoảng 3,83 nghìn tỷ rupiah.
INKA dự kiến hoàn thành khoảng 8 đoàn tàu trong năm 2025. Để giải quyết tình trạng thiếu hụt phương tiện sau đại dịch, KCI đồng thời nhập khẩu 11 đoàn tàu từ nhà sản xuất Trung Quốc CRRC Thanh Đảo Tứ Phương, dự kiến đưa vào sử dụng trong năm. Sự kiện ra mắt CLI-225 trùng với lễ kỷ niệm 100 năm điện khí hóa đường sắt Indonesia vào ngày 22/4/2025 tại ga Jakarta Kota, nơi cả tàu nội địa và tàu Trung Quốc được giới thiệu, đánh dấu một cột mốc lịch sử. CLI-225 không chỉ là thành tựu quốc nội mà còn mang đậm dấu ấn công nghệ Nhật Bản, phản ánh mối quan hệ bền chặt giữa ngành đường sắt Indonesia và Nhật Bản.
Tàu CLI-225, dù là sản phẩm “nội địa” của Indonesia, lại mang đậm dấu ấn công nghệ và thiết kế Nhật Bản, thể hiện sự tiếp nối di sản từ các tàu cũ nhập khẩu. Bài viết chỉ ra rằng thiết kế mặt trước của CLI-225 được lấy cảm hứng từ tàu E235 của tuyến Yamanote, với các chi tiết như tay nắm trong toa cũng tương tự. Ban đầu, KCI dự định nhập khẩu tàu E217 đã qua sử dụng từ tuyến Sobu Rapid/Yokosuka hoặc thậm chí mua mới tàu E235, nhưng kế hoạch nhập khẩu bị hủy bỏ khi CRRC thắng thầu.
Do đó, KCI đã dồn tâm huyết vào CLI-225, tích hợp các tiêu chuẩn công nghiệp Nhật Bản (JIS) thay vì tiêu chuẩn châu Âu (EN). Sự lựa chọn JIS xuất phát từ việc KCI đã quen thuộc với công nghệ Nhật qua hàng nghìn toa tàu cũ từ JR East, Tokyo Metro, và Tokyu, được nhập khẩu từ năm 2000. Một bài viết trên Yahoo News Japan (5/4/2025) cho rằng việc áp dụng JIS giúp rút ngắn thời gian sản xuất (chỉ 1 năm) và tận dụng kinh nghiệm bảo trì của KCI, vốn được đào tạo bởi các chuyên gia Nhật. Điều này không chỉ củng cố mối quan hệ kỹ thuật mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh cho các công ty Nhật như Toyo Denki Seizo.
Sự thành công của CLI-225 là minh chứng cho chiến lược “Core Japan” – một mô hình hợp tác dân sự hiệu quả, không phụ thuộc vào các chương trình hỗ trợ chính phủ như ODA. Bài viết nhấn mạnh rằng quá trình phát triển CLI-225 được dẫn dắt bởi các công ty tư nhân, trong đó Toyo Denki Seizo đóng vai trò quan trọng khi nhận hợp đồng cung cấp toàn bộ thiết bị điện (VVVF inverter, động cơ chính, nguồn phụ, thiết bị bánh răng, pantograph) trị giá 55 tỷ yên cho 192 toa. Các công ty Nhật khác như J-TREC và Nabtesco cũng tham gia, cung cấp thiết bị phanh và cửa. Theo ông Otsuka Akihiro, Giám đốc Kế hoạch Kinh doanh của Toyo Denki, việc KCI chấp nhận tiêu chuẩn JIS cùng với thời gian giao hàng gấp và yêu cầu chuyển giao công nghệ, đã tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất Nhật thắng thầu qua cạnh tranh quốc tế.
Đáng chú ý, dự án này không có sự can thiệp của đại sứ quán Nhật, khác với các chương trình ODA bị chỉ trích là “áp đặt chất lượng Nhật” với giá cao khiến cả Nhật và các nước nhận viện trợ bất mãn.
Mặc dù CLI-225 đánh dấu bước tiến trong nỗ lực nội địa hóa của Indonesia, dự án vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế và chính sách địa phương. Phó Bộ trưởng Doanh nghiệp Nhà nước Indonesia trong lễ kỷ niệm 100 năm tuyên bố KCI sẽ không nhập thêm tàu cũ từ Nhật và đặt kỳ vọng lớn vào tàu nội địa, đồng thời nhắc đến tàu Trung Quốc như một nguồn cung quan trọng. Phát ngôn này gây thất vọng vì bỏ qua đóng góp lịch sử của Nhật Bản, đặc biệt là các khoản vay ODA từ những năm 1970.
Một bài viết trên Toyo Keizai (26/4/2025) chỉ ra rằng, dù CLI-225 sử dụng một số bộ phận từ Trung Quốc (bánh xe, trục) để tiết kiệm chi phí, phần lớn công nghệ cốt lõi vẫn là của Nhật cho thấy sự phụ thuộc vào chất lượng Nhật Bản. Trong tương lai, KCI cần cân bằng giữa sản xuất nội địa và nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, với 1,04 triệu hành khách mỗi ngày tại Jakarta (2019). Việc Toyo Denki xem Indonesia là thị trường trọng điểm, doanh thu quốc tế tăng lên 28,5% (nửa đầu năm tài khóa 2025), cho thấy tiềm năng hợp tác lâu dài, nhưng cần sự hỗ trợ ngoại giao từ Nhật để củng cố vị thế trước các đối thủ như Trung Quốc.
INKA dự kiến hoàn thành khoảng 8 đoàn tàu trong năm 2025. Để giải quyết tình trạng thiếu hụt phương tiện sau đại dịch, KCI đồng thời nhập khẩu 11 đoàn tàu từ nhà sản xuất Trung Quốc CRRC Thanh Đảo Tứ Phương, dự kiến đưa vào sử dụng trong năm. Sự kiện ra mắt CLI-225 trùng với lễ kỷ niệm 100 năm điện khí hóa đường sắt Indonesia vào ngày 22/4/2025 tại ga Jakarta Kota, nơi cả tàu nội địa và tàu Trung Quốc được giới thiệu, đánh dấu một cột mốc lịch sử. CLI-225 không chỉ là thành tựu quốc nội mà còn mang đậm dấu ấn công nghệ Nhật Bản, phản ánh mối quan hệ bền chặt giữa ngành đường sắt Indonesia và Nhật Bản.
Tàu CLI-225, dù là sản phẩm “nội địa” của Indonesia, lại mang đậm dấu ấn công nghệ và thiết kế Nhật Bản, thể hiện sự tiếp nối di sản từ các tàu cũ nhập khẩu. Bài viết chỉ ra rằng thiết kế mặt trước của CLI-225 được lấy cảm hứng từ tàu E235 của tuyến Yamanote, với các chi tiết như tay nắm trong toa cũng tương tự. Ban đầu, KCI dự định nhập khẩu tàu E217 đã qua sử dụng từ tuyến Sobu Rapid/Yokosuka hoặc thậm chí mua mới tàu E235, nhưng kế hoạch nhập khẩu bị hủy bỏ khi CRRC thắng thầu.
Do đó, KCI đã dồn tâm huyết vào CLI-225, tích hợp các tiêu chuẩn công nghiệp Nhật Bản (JIS) thay vì tiêu chuẩn châu Âu (EN). Sự lựa chọn JIS xuất phát từ việc KCI đã quen thuộc với công nghệ Nhật qua hàng nghìn toa tàu cũ từ JR East, Tokyo Metro, và Tokyu, được nhập khẩu từ năm 2000. Một bài viết trên Yahoo News Japan (5/4/2025) cho rằng việc áp dụng JIS giúp rút ngắn thời gian sản xuất (chỉ 1 năm) và tận dụng kinh nghiệm bảo trì của KCI, vốn được đào tạo bởi các chuyên gia Nhật. Điều này không chỉ củng cố mối quan hệ kỹ thuật mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh cho các công ty Nhật như Toyo Denki Seizo.
Sự thành công của CLI-225 là minh chứng cho chiến lược “Core Japan” – một mô hình hợp tác dân sự hiệu quả, không phụ thuộc vào các chương trình hỗ trợ chính phủ như ODA. Bài viết nhấn mạnh rằng quá trình phát triển CLI-225 được dẫn dắt bởi các công ty tư nhân, trong đó Toyo Denki Seizo đóng vai trò quan trọng khi nhận hợp đồng cung cấp toàn bộ thiết bị điện (VVVF inverter, động cơ chính, nguồn phụ, thiết bị bánh răng, pantograph) trị giá 55 tỷ yên cho 192 toa. Các công ty Nhật khác như J-TREC và Nabtesco cũng tham gia, cung cấp thiết bị phanh và cửa. Theo ông Otsuka Akihiro, Giám đốc Kế hoạch Kinh doanh của Toyo Denki, việc KCI chấp nhận tiêu chuẩn JIS cùng với thời gian giao hàng gấp và yêu cầu chuyển giao công nghệ, đã tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất Nhật thắng thầu qua cạnh tranh quốc tế.
Đáng chú ý, dự án này không có sự can thiệp của đại sứ quán Nhật, khác với các chương trình ODA bị chỉ trích là “áp đặt chất lượng Nhật” với giá cao khiến cả Nhật và các nước nhận viện trợ bất mãn.
Mặc dù CLI-225 đánh dấu bước tiến trong nỗ lực nội địa hóa của Indonesia, dự án vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế và chính sách địa phương. Phó Bộ trưởng Doanh nghiệp Nhà nước Indonesia trong lễ kỷ niệm 100 năm tuyên bố KCI sẽ không nhập thêm tàu cũ từ Nhật và đặt kỳ vọng lớn vào tàu nội địa, đồng thời nhắc đến tàu Trung Quốc như một nguồn cung quan trọng. Phát ngôn này gây thất vọng vì bỏ qua đóng góp lịch sử của Nhật Bản, đặc biệt là các khoản vay ODA từ những năm 1970.
Một bài viết trên Toyo Keizai (26/4/2025) chỉ ra rằng, dù CLI-225 sử dụng một số bộ phận từ Trung Quốc (bánh xe, trục) để tiết kiệm chi phí, phần lớn công nghệ cốt lõi vẫn là của Nhật cho thấy sự phụ thuộc vào chất lượng Nhật Bản. Trong tương lai, KCI cần cân bằng giữa sản xuất nội địa và nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, với 1,04 triệu hành khách mỗi ngày tại Jakarta (2019). Việc Toyo Denki xem Indonesia là thị trường trọng điểm, doanh thu quốc tế tăng lên 28,5% (nửa đầu năm tài khóa 2025), cho thấy tiềm năng hợp tác lâu dài, nhưng cần sự hỗ trợ ngoại giao từ Nhật để củng cố vị thế trước các đối thủ như Trung Quốc.
