Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Theo một cuộc khảo sát gần đây của McKinsey với người tiêu dùng trên toàn thế giới, gần 30% chủ xe điện trên toàn cầu có khả năng sẽ quay lại xe động cơ đốt trong.
Đặc biệt, nhiều chủ xe điện ở Hoa Kỳ đang cân nhắc lại. Theo khảo sát của McKinsey, 46% chủ xe điện ở Hoa Kỳ tuyên bố họ có khả năng sẽ quay lại xe động cơ đốt trong, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 29% chủ xe điện tuyên bố họ có khả năng sẽ trở về xe xăng, bao gồm cả những lái xe từ Úc, Brazil, Trung Quốc, Đức, Na Uy, Pháp, Ý và Hàn Quốc.
Việc phổ biến xe điện đã chậm lại ở Hoa Kỳ, ngay cả khi báo cáo thu nhập và giao hàng gần đây của hai hãng GM và Ford đều cho thấy doanh số bán xe điện tăng đáng kể. Nhưng mức tăng doanh số đó xuất phát từ cơ sở rất thấp và cả hai nhà sản xuất ô tô lớn đều cho biết họ đang rút lại dự báo tăng trưởng và sản lượng xe điện trong thời gian tới.
Ví dụ, tại GM, lượng xe điện bán ra đã tăng 40% trong quý 2 so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng chỉ chiếm 3,2% tổng doanh số bán hàng của hãng tại Hoa Kỳ. Ford cho biết doanh số bán xe điện đã tăng 60%, lên gần 24.000 xe, nhưng CEO Jim Farley đã mô tả một kế hoạch xe điện vẫn là câu chuyện của tương lai. Tesla vẫn là công ty dẫn đầu, nhưng doanh số bán xe điện của công ty này đang giảm khiến giá cổ phiếu giảm theo.
Ngoài dữ liệu của McKinsey về những người sở hữu xe điện hiện tại, một cuộc thăm dò gần đây của Gallup cho thấy số người không sở hữu xe điện ở Hoa Kỳ cân nhắc mua xe điện ngày càng ít đi, giảm từ 43% vào năm 2023 xuống còn 35% vào năm 2024. Tỷ lệ người trưởng thành ở Hoa Kỳ không có ý định mua xe điện đã tăng từ 41% lên 48% so với cùng kỳ năm trước.
Tổng giám đốc điều hành GM Mary Barra gần đây đã phát biểu tại sự kiện của hãng tin CNBC rằng trải nghiệm xe điện là trải nghiệm mà nhiều tài xế sẽ bị thuyết phục khi họ "lên xe điện và lái".
Tuy nhiên, dữ liệu của McKinsey được củng cố bởi một nghiên cứu từ công ty nghiên cứu thị trường ô tô Edmunds, phát hiện ra rằng trong quý 2/2024, 39,4% xe điện cũ đã được dùng để đổi sang xe xăng.
Ivan Drury, giám đốc phân tích của Edmunds cho biết: "Một khi người dùng đã chán, sẽ rất khó để giữ chân họ. Trải nghiệm xe điện của họ đã sa lầy trong sự tiêu cực. Đối với một số người thì vấn đề nằm ở bộ phận sạc, có người thì là phạm vi hoạt động không đủ tốt hoặc pin bị xuống cấp. Đặc biệt, những người mua xe điện ở những khu vực lạnh giá thì trải nghiệm xe điện còn tệ nữa.”
Áp lực bán xe điện không chỉ khiến các nhà sản xuất ô tô giảm giá và đưa ra nhiều ưu đãi hơn như giảm lãi suất vay khi mua xe. Những điều đó dẫn đến giá xe điện đã qua sử dụng giảm mạnh, cũng là yếu tố khiến người dùng thất vọng.
Cơ sở hạ tầng sạc xe điện vẫn là một rào cản lớn
Việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc công cộng vẫn là một vấn đề lớn. Tại Hoa Kỳ, 60% cư dân thành thị sống cách bộ sạc công cộng gần nhất chưa đầy 2km, so với 41% cư dân ngoại ô và 17% cư dân nông thôn. Ngay cả ở những thị trường xe điện tăng trưởng cao, việc sạc xe vẫn còn chậm trễ. Với một trạm sạc công cộng cho mỗi 29 xe điện, California là nơi có tỷ lệ mua xe điện cao nhất, xếp thứ 49 trong số các tiểu bang về tỷ lệ trạm sạc/người lái xe.
Theo McKinsey, trong số những người đang đi xe điện có khả năng đổi sang xe xăng, 35% cho biết lý do là thiếu cơ sở hạ tầng sạc công cộng và 21% cho biết họ lo lắng về khả năng tiếp cận trạm sạc. Những người đi xe điện hài lòng nhất là những người thu nhập cao có gara và những người lựa chọn những mẫu xe điện hạng sang.
“Những chủ nhà giàu có, những người có thể sở hữu nhiều xe hơi và có hệ thống sạc tại nhà riêng, và hầu hết thời gian họ lái xe dưới 170km mỗi ngày, thật tuyệt khi người đó sử dụng xe điện, vì họ không bao giờ cảm thấy bất tiện”, Karl Brauer, chuyên gia phân tích điều hành của iSeeCars cho biết. “Đặc biệt đối với những chiếc xe điện đắt tiền, họ chỉ đang tìm kiếm một sản phẩm hào nhoáng khác”.
Khi phạm vi và mật độ pin tăng lên, cơ sở hạ tầng sạc xe điện được cải thiện và giá tiếp tục giảm, Karl Brauer cho biết bức tranh về doanh số bán xe điện sẽ tươi sáng hơn. Ông cho biết: "Khi tất cả những điều này thay đổi, về mặt lý thuyết, xe điện sẽ hoàn hảo hơn hoặc có chức năng và hợp lý hơn đối với một nhóm người tiêu dùng rộng lớn hơn. Nhưng chúng ta không biết khung thời gian để giải quyết tất cả những vấn đề này là bao lâu".
Trong lần xuất hiện gần đây tại sự kiện của hãng tin CNBC, Mary Barra, tổng giám đốc điều hành hãng xe GM đã nói câu chuyện về xe điện trong một thập kỷ hoặc hơn.
Chi phí xe điện vẫn còn quá cao đối với người tiêu dùng và các nhà sản xuất ô tô
Giám đốc điều hành Ford Farley cho biết trong buổi công bố doanh thu rằng những chiếc xe nhỏ hơn và giá cả phải chăng hơn là cách để xe điện có thể bán ra với số lượng lớn. "Tại sao? Bởi vì phép toán hoàn toàn khác với xe xăng dầu. Trong xe xăng dầu, lĩnh vực kinh doanh mà chúng tôi đã tham gia trong 120 năm, xe càng lớn thì biên lợi nhuận càng cao, nhưng đối với xe điện thì ngược lại. Xe càng lớn thì pin càng lớn, biên lợi nhuận càng chịu nhiều áp lực vì khách hàng sẽ không trả thêm tiền cho những cục pin lớn hơn đó".
Bên cạnh vấn đề sạc, chi phí là lý do phổ biến thứ hai khiến người mua xe điện quay lại với xe xăng. Trong số những người mua xe điện theo khảo sát của McKinsey, 34% người lái xe điện cho biết "tổng chi phí lái xe quá cao".
"Một trong những rào cản lớn nhất đối với người mua xe điện mới là giá cả, vì chúng có xu hướng đắt hơn xe không phải xe điện", Karl Brauer cho biết. Bên cạnh đó, một số người cũng cảm thấy xe điện kém chức năng hơn.
Tuy vậy, một số quốc gia rất quyết liệt trong việc thiết lập cơ sở hạ tầng và khuôn khổ chính sách để hỗ trợ cho xe điện. Điển hình là quốc gia giàu dầu mỏ Na Uy đã đầu tư mạnh vào các mục tiêu chuyển đổi năng lượng, với kế hoạch chỉ bán xe ô tô chở khách không phát thải bắt đầu từ năm 2025. Với mức thuế cao đối với xe chạy xăng và các ưu đãi lớn cho người lái xe điện, bao gồm miễn phí cầu đường, miễn thuế đăng ký và miễn thuế giá trị gia tăng, Na Uy được mô tả là "Xứ sở lý tưởng của xe điện".
So với 46% chủ sở hữu xe điện tại Hoa Kỳ cho biết họ có thể chuyển lại xe xăng, chỉ có 18% chủ sở hữu xe điện ở Na Uy muốn chuyển đổi lại về xe xăng. Vào năm 2023, Na Uy có tỷ lệ áp dụng xe điện cao nhất thế giới.
"Giải pháp tốt nhất là giải pháp khó nhất. Đó là giải quyết vấn đề sạc, cả ở nhà và trên đường. Chúng tôi biết chắc chắn rằng, nếu bạn có thể khiến điều đó biến mất chỉ sau một đêm, thì có lẽ bạn đang chữa khỏi 80% đến 90% các vấn đề của mọi người. Điều đó nói lên cả nỗi lo lắng về phạm vi hoạt động, thời gian sạc, tất cả những thứ đó là những vấn đề chính đối với việc sở hữu xe điện", Ivan Drury cho biết.
Đặc biệt, nhiều chủ xe điện ở Hoa Kỳ đang cân nhắc lại. Theo khảo sát của McKinsey, 46% chủ xe điện ở Hoa Kỳ tuyên bố họ có khả năng sẽ quay lại xe động cơ đốt trong, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 29% chủ xe điện tuyên bố họ có khả năng sẽ trở về xe xăng, bao gồm cả những lái xe từ Úc, Brazil, Trung Quốc, Đức, Na Uy, Pháp, Ý và Hàn Quốc.
Ví dụ, tại GM, lượng xe điện bán ra đã tăng 40% trong quý 2 so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng chỉ chiếm 3,2% tổng doanh số bán hàng của hãng tại Hoa Kỳ. Ford cho biết doanh số bán xe điện đã tăng 60%, lên gần 24.000 xe, nhưng CEO Jim Farley đã mô tả một kế hoạch xe điện vẫn là câu chuyện của tương lai. Tesla vẫn là công ty dẫn đầu, nhưng doanh số bán xe điện của công ty này đang giảm khiến giá cổ phiếu giảm theo.
Ngoài dữ liệu của McKinsey về những người sở hữu xe điện hiện tại, một cuộc thăm dò gần đây của Gallup cho thấy số người không sở hữu xe điện ở Hoa Kỳ cân nhắc mua xe điện ngày càng ít đi, giảm từ 43% vào năm 2023 xuống còn 35% vào năm 2024. Tỷ lệ người trưởng thành ở Hoa Kỳ không có ý định mua xe điện đã tăng từ 41% lên 48% so với cùng kỳ năm trước.
Tổng giám đốc điều hành GM Mary Barra gần đây đã phát biểu tại sự kiện của hãng tin CNBC rằng trải nghiệm xe điện là trải nghiệm mà nhiều tài xế sẽ bị thuyết phục khi họ "lên xe điện và lái".
Tuy nhiên, dữ liệu của McKinsey được củng cố bởi một nghiên cứu từ công ty nghiên cứu thị trường ô tô Edmunds, phát hiện ra rằng trong quý 2/2024, 39,4% xe điện cũ đã được dùng để đổi sang xe xăng.
Ivan Drury, giám đốc phân tích của Edmunds cho biết: "Một khi người dùng đã chán, sẽ rất khó để giữ chân họ. Trải nghiệm xe điện của họ đã sa lầy trong sự tiêu cực. Đối với một số người thì vấn đề nằm ở bộ phận sạc, có người thì là phạm vi hoạt động không đủ tốt hoặc pin bị xuống cấp. Đặc biệt, những người mua xe điện ở những khu vực lạnh giá thì trải nghiệm xe điện còn tệ nữa.”
Áp lực bán xe điện không chỉ khiến các nhà sản xuất ô tô giảm giá và đưa ra nhiều ưu đãi hơn như giảm lãi suất vay khi mua xe. Những điều đó dẫn đến giá xe điện đã qua sử dụng giảm mạnh, cũng là yếu tố khiến người dùng thất vọng.
Cơ sở hạ tầng sạc xe điện vẫn là một rào cản lớn
Việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc công cộng vẫn là một vấn đề lớn. Tại Hoa Kỳ, 60% cư dân thành thị sống cách bộ sạc công cộng gần nhất chưa đầy 2km, so với 41% cư dân ngoại ô và 17% cư dân nông thôn. Ngay cả ở những thị trường xe điện tăng trưởng cao, việc sạc xe vẫn còn chậm trễ. Với một trạm sạc công cộng cho mỗi 29 xe điện, California là nơi có tỷ lệ mua xe điện cao nhất, xếp thứ 49 trong số các tiểu bang về tỷ lệ trạm sạc/người lái xe.
“Những chủ nhà giàu có, những người có thể sở hữu nhiều xe hơi và có hệ thống sạc tại nhà riêng, và hầu hết thời gian họ lái xe dưới 170km mỗi ngày, thật tuyệt khi người đó sử dụng xe điện, vì họ không bao giờ cảm thấy bất tiện”, Karl Brauer, chuyên gia phân tích điều hành của iSeeCars cho biết. “Đặc biệt đối với những chiếc xe điện đắt tiền, họ chỉ đang tìm kiếm một sản phẩm hào nhoáng khác”.
Khi phạm vi và mật độ pin tăng lên, cơ sở hạ tầng sạc xe điện được cải thiện và giá tiếp tục giảm, Karl Brauer cho biết bức tranh về doanh số bán xe điện sẽ tươi sáng hơn. Ông cho biết: "Khi tất cả những điều này thay đổi, về mặt lý thuyết, xe điện sẽ hoàn hảo hơn hoặc có chức năng và hợp lý hơn đối với một nhóm người tiêu dùng rộng lớn hơn. Nhưng chúng ta không biết khung thời gian để giải quyết tất cả những vấn đề này là bao lâu".
Trong lần xuất hiện gần đây tại sự kiện của hãng tin CNBC, Mary Barra, tổng giám đốc điều hành hãng xe GM đã nói câu chuyện về xe điện trong một thập kỷ hoặc hơn.
Chi phí xe điện vẫn còn quá cao đối với người tiêu dùng và các nhà sản xuất ô tô
Giám đốc điều hành Ford Farley cho biết trong buổi công bố doanh thu rằng những chiếc xe nhỏ hơn và giá cả phải chăng hơn là cách để xe điện có thể bán ra với số lượng lớn. "Tại sao? Bởi vì phép toán hoàn toàn khác với xe xăng dầu. Trong xe xăng dầu, lĩnh vực kinh doanh mà chúng tôi đã tham gia trong 120 năm, xe càng lớn thì biên lợi nhuận càng cao, nhưng đối với xe điện thì ngược lại. Xe càng lớn thì pin càng lớn, biên lợi nhuận càng chịu nhiều áp lực vì khách hàng sẽ không trả thêm tiền cho những cục pin lớn hơn đó".
Bên cạnh vấn đề sạc, chi phí là lý do phổ biến thứ hai khiến người mua xe điện quay lại với xe xăng. Trong số những người mua xe điện theo khảo sát của McKinsey, 34% người lái xe điện cho biết "tổng chi phí lái xe quá cao".
"Một trong những rào cản lớn nhất đối với người mua xe điện mới là giá cả, vì chúng có xu hướng đắt hơn xe không phải xe điện", Karl Brauer cho biết. Bên cạnh đó, một số người cũng cảm thấy xe điện kém chức năng hơn.
Tuy vậy, một số quốc gia rất quyết liệt trong việc thiết lập cơ sở hạ tầng và khuôn khổ chính sách để hỗ trợ cho xe điện. Điển hình là quốc gia giàu dầu mỏ Na Uy đã đầu tư mạnh vào các mục tiêu chuyển đổi năng lượng, với kế hoạch chỉ bán xe ô tô chở khách không phát thải bắt đầu từ năm 2025. Với mức thuế cao đối với xe chạy xăng và các ưu đãi lớn cho người lái xe điện, bao gồm miễn phí cầu đường, miễn thuế đăng ký và miễn thuế giá trị gia tăng, Na Uy được mô tả là "Xứ sở lý tưởng của xe điện".
So với 46% chủ sở hữu xe điện tại Hoa Kỳ cho biết họ có thể chuyển lại xe xăng, chỉ có 18% chủ sở hữu xe điện ở Na Uy muốn chuyển đổi lại về xe xăng. Vào năm 2023, Na Uy có tỷ lệ áp dụng xe điện cao nhất thế giới.
"Giải pháp tốt nhất là giải pháp khó nhất. Đó là giải quyết vấn đề sạc, cả ở nhà và trên đường. Chúng tôi biết chắc chắn rằng, nếu bạn có thể khiến điều đó biến mất chỉ sau một đêm, thì có lẽ bạn đang chữa khỏi 80% đến 90% các vấn đề của mọi người. Điều đó nói lên cả nỗi lo lắng về phạm vi hoạt động, thời gian sạc, tất cả những thứ đó là những vấn đề chính đối với việc sở hữu xe điện", Ivan Drury cho biết.
