Nhiều người Việt kêu gọi ngừng mua iPhone và đồ Apple vì Trump vừa áp thuế 46% lên Việt Nam, liệu vậy có đúng?

[Hoàng Khang]

Sử dụng chức năng

1. Mục lục Xem nhanh

Ngày 2 tháng 4 năm 2025 theo giờ Mỹ, thông tin Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế nhập khẩu 46% lên hàng hóa từ Việt Nam đã gây xôn xao dư luận, đặc biệt trong cộng đồng người Việt. Ngay lập tức, một số ý kiến trên mạng xã hội kêu gọi người tiêu dùng Việt Nam ngừng mua iPhone và các sản phẩm của Apple như một cách phản ứng trước động thái này. Nhưng liệu lời kêu gọi này có thực sự đúng đắn và mang lại hiệu quả? Hãy cùng phân tích chi tiết vấn đề từ góc độ kinh tế, thương mại và thực tiễn.

Thuế quan 46% và tác động đến Việt Nam​

Chính quyền Trump đã công bố một loạt chính sách thuế quan “đáp trả” nhằm vào nhiều quốc gia, trong đó Việt Nam bị áp mức thuế 46% - một con số đáng kể, dù đã giảm từ mức 90% từng được đề xuất trước đó. Mục tiêu của chính sách này, theo tuyên bố từ Nhà Trắng, là bảo vệ doanh nghiệp Mỹ và giảm thâm hụt thương mại với các nước có xuất siêu lớn sang Mỹ, trong đó Việt Nam là một trong những “điểm nóng”. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 136,6 tỷ USD, với các mặt hàng chủ lực như giày dép, dệt may, đồ gỗ và linh kiện điện tử.

Việt Nam, với vai trò là một nền kinh tế mở và phụ thuộc lớn vào xuất khẩu, không thể tránh khỏi những tác động từ chính sách này. Các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, bao gồm cả những công ty gia công cho các tập đoàn lớn như Apple, Samsung hay Nike, sẽ đối mặt với chi phí cao hơn khi hàng hóa bị áp thuế. Điều này có thể dẫn đến giảm lợi nhuận, mất đơn hàng hoặc buộc phải tăng giá bán – một kịch bản không mấy khả quan trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu khốc liệt.

Tại sao lại kêu gọi tẩy chay iPhone và đồ Apple?​

Lời kêu gọi ngừng mua iPhone và các sản phẩm Apple xuất phát từ một số suy nghĩ phổ biến trong cộng đồng. Thứ nhất, nhiều người cho rằng Apple, với tư cách là một tập đoàn Mỹ, có thể gián tiếp hưởng lợi từ chính sách thuế quan của Trump.

Thứ hai, Việt Nam là một trong những quốc gia sản xuất lớn cho Apple, đặc biệt với các nhà máy lắp ráp linh kiện và sản phẩm tại đây. Nếu thuế quan làm tăng chi phí sản xuất, người ta lo ngại rằng Apple sẽ chuyển nhà máy sang nơi khác hoặc gây áp lực lên các nhà cung cấp Việt Nam, từ đó ảnh hưởng đến việc làm và kinh tế trong nước.

Ngoài ra, tâm lý “phản ứng” cũng đóng vai trò quan trọng. Một số người dùng mạng xã hội bày tỏ sự bất bình với chính sách của Trump và xem việc tẩy chay Apple như một cách thể hiện thái độ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu hành động này có thực sự ảnh hưởng đến chính sách thuế quan hay chỉ là một động thái mang tính biểu tượng?

Tẩy chay iPhone và đồ Apple có hiệu quả không?​

Để trả lời câu hỏi này, cần nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh. Trước hết, về mặt kinh tế, việc người Việt ngừng mua iPhone không có tác động trực tiếp đến chính sách thuế quan của Mỹ. Thuế 46% được áp lên hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ, chứ không liên quan đến việc người Việt tiêu thụ sản phẩm Apple trong nước. Do đó, nếu người Việt giảm mua iPhone, điều này chỉ ảnh hưởng đến doanh số của Apple tại thị trường Việt Nam – một thị trường nhỏ so với Mỹ, Trung Quốc hay châu Âu. Hơn nữa, Apple không phải là đơn vị trực tiếp quyết định chính sách thuế, mà đó là lựa chọn của chính quyền Trump.

Thứ hai, về chuỗi cung ứng, Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất linh kiện và lắp ráp sản phẩm cho Apple. Tuy nhiên, nếu thuế quan khiến chi phí tăng cao, Apple có thể cân nhắc chuyển một phần sản xuất sang các nước khác như Ấn Độ hay Indonesia – điều mà họ đã bắt đầu thực hiện trong vài năm qua để đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Nhưng quyết định này không phụ thuộc vào việc người Việt mua hay không mua iPhone, mà dựa trên chiến lược dài hạn của Apple và các yếu tố kinh tế toàn cầu.

Thứ ba, xét về thực tiễn, iPhone và các sản phẩm Apple đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của nhiều người Việt, từ công việc đến giải trí. Việc tẩy chay hoàn toàn là điều khó khả thi, đặc biệt khi các thương hiệu thay thế như Samsung (cũng sản xuất tại Việt Nam) hay Xiaomi không hẳn mang lại sự khác biệt lớn về mặt “ủng hộ kinh tế nội địa”. Hơn nữa, nếu người Việt ngừng mua Apple, các nhà phân phối và cửa hàng trong nước sẽ chịu thiệt hại trước tiên, chứ không phải Apple hay chính quyền Mỹ.

Giải pháp thay thế: Việt Nam nên làm gì?​

Thay vì kêu gọi tẩy chay mang tính cảm xúc, Việt Nam cần những chiến lược dài hơi để đối phó với thuế quan. Chính phủ Việt Nam đã có những động thái tích cực, như cắt giảm thuế nhập khẩu đối với một số sản phẩm từ Mỹ (như khí hóa lỏng và ô tô) để giảm thâm hụt thương mại song phương.

Đồng thời, việc đẩy mạnh đàm phán với Mỹ, gửi các phái đoàn cấp cao và tìm cách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng là những bước đi cần thiết.

Về phía doanh nghiệp, các công ty Việt Nam cần nâng cao giá trị gia tăng trong sản phẩm, giảm phụ thuộc vào gia công và tìm cách thâm nhập sâu hơn vào các thị trường khác ngoài Mỹ. Người tiêu dùng, thay vì tẩy chay Apple, có thể ủng hộ các sản phẩm nội địa hoặc các thương hiệu tạo ra giá trị thực sự cho kinh tế Việt Nam.

Lời kêu gọi ngừng mua iPhone và đồ Apple vì thuế quan 46% của Trump có thể xuất phát từ sự bức xúc chính đáng, nhưng không phải là giải pháp hiệu quả. Nó không thay đổi được chính sách của Mỹ, không bảo vệ được kinh tế Việt Nam, và có thể gây thiệt hại ngược cho chính người tiêu dùng và doanh nghiệp trong nước. Thay vào đó, Việt Nam cần tập trung vào các biện pháp chiến lược để thích nghi với tình hình mới. Trong một thế giới toàn cầu hóa, phản ứng cảm tính hiếm khi mang lại kết quả bền vững. Điều quan trọng là sự tỉnh táo và tầm nhìn dài hạn – cả từ phía chính phủ lẫn người dân.

#mỹápthuếviệtnam