Thị trường chứng khoán Việt Nam và thế giới từng được nghe đến những “ngày đen tối” trong lịch sử giao dịch, như ngày “Thứ ba đen tối”, “Thứ sáu đen tối”… Đó là những ngày thị trường lao dốc mạnh, thậm chí giảm kịch biên độ (tại Việt Nam kịch biên độ tăng/giảm của VN-Index là +/-7%).
Tháng 1: 3 phiên “Thứ hai đen tối” lấy mất 101,13 điểm
Tính từ thời điểm ngày 1/1/2022 tới nay, thị trường chứng khoán với chỉ số VN-Index đã xảy ra không ít ngày “Thứ hai đen tối”. Vào những ngày ấy, hàng trăm mã cổ phiếu đỏ sàn, chỉ số VN-Index lao dốc không phanh, giá trị thị trường “bốc hơi” tương ứng hàng tỉ thậm chí hàng chục tỉ USD, còn nhà đầu tư thì ôm lỗ nặng… Ngược dòng lịch sử một chút, VN-Index đã có những ngày “Thứ hai đen tối” sau tính từ ngày 1/1/2022 trở lại đây: “Thứ hai đen tối” đầu tiên trong giai đoạn này rơi vào ngày 10/1/2022, VN-Index kết phiên giảm 24,77 điểm tương ứng mức giảm 1,62%, cũng là phiên có mức giảm sâu nhất trong tuần giao dịch này. Chính từ phiên giảm này đã đưa chỉ số VN-Index từ mức đỉnh trên 1.528 điểm rơi xuống gần chạm mốc 1.500 điểm. Và đáng nói hơn, cũng chính từ phiên giảm này, VN-Index mở đầu cho những phiên sau đó chỉ số rời xa mốc 1.500 điểm. Tình hình càng tệ hơn khi đúng một tuần sau, nhằm ngày 17/1/2022, VN-Index lại xảy ra tiếp phiên “Thứ hai đen tối” thứ hai. Ở phiên này, chỉ số giảm điểm còn khủng khiếp hơn một tuần trước đó, với mức 43,18 điểm, tương ứng mức giảm 2,89%, đưa VN-Index xuống mức 1.452,84 điểm và ngày càng “xa bờ” 1.500 điểm. Vẫn chưa dừng lại, đến ngày 24/1/2022, VN-Index lại xảy ra ngày “Thứ hai đen tối” thứ ba trong tháng 1/2022. Phiên này chỉ số giảm 33,18 điểm, tương ứng mức giảm 2,25%. Như vậy, 3 phiên “Thứ hai đen tối” trong tháng 1/2022 đã lấy đi của VN-Index tổng cộng 101,13 điểm. Số điểm mất này nếu tính trên mốc điểm của chỉ số tại thời điểm kết phiên liền trước phiên “Thứ hai đen tối” đầu tiên, mức giảm tương ứng khoảng 6,6%. Tháng 2: VN-Index mất 29,75 điểm với chỉ 1 phiên “Thứ hai đen tối”
Sang tháng 2/2022, phiên “Thứ hai đen tối” trên thị trường chứng khoán Việt Nam lại rơi đúng vào ngày Lễ tình nhân 14/2. Chỉ số VN-Index giảm 29,75 điểm tương ứng mức giảm 1,98%. Tuy nhiên rất may đây là phiên “Thứ hai đen tối” duy nhất trong tháng chứ không có thêm một phiên nào khác. Tháng 3: 2 phiên “Thứ hai đen tối” lấy đi của VN-Index 35,61 điểm
Tháng 3/2022, Thứ hai của 2 tuần đầu đều là những phiên giảm điểm nhưng không phải là phiên giảm mạnh nhất trong tuần, hoặc lại rơi vào tuần tăng điểm của VN-Index. Đến ngày 14/3/2022, đúng một tháng sau ngày Lễ tình nhân, thảm họa “Thứ hai đen tối” đã trở lại, VN-Index giảm 20,29 điểm, tương ứng mức giảm 1,38%. Song cũng rất may đây là phiên giảm điểm duy nhất trong tuần này, các phiên còn lại chỉ số tăng điểm giúp lấy lại hơn những gì đã mất. Thế nhưng đó không phải là phiên “Thứ hai đen tối” duy nhất trong tháng vì đến phiên giao dịch ngày 28/3, VN-Index lại lao dốc 15,32 điểm tương ứng mức giảm hơn 1%. Tổng cộng 2 phiên “Thứ hai đen tối” trong tháng đã lấy đi của VN-Index 35,61 điểm. Tháng 4: Vẫn 2 phiên “Thứ hai đen tối” nhưng lấy đi tới 94,27 điểm
Bước sang tháng 4, ngay sau dịp nghỉ Lễ giỗ tổ, thị trường trở lại giao dịch vào ngày Thứ ba 12/4. Dù phiên này chỉ số VN-Index giảm mạnh 26,75 điểm tương ứng mức giảm 1,8%, nhưng lại “tránh” được không bị gọi là phiên “Thứ hai đen tối”. Song đến ngày 18/4, phiên “Thứ hai đen tối” đã trở lại và VN-Index mất 25,96 điểm tương ứng mức giảm 1,78%. Và ngày “Thứ hai đen tối” này đã mở màn cho một “tuần đen tối” khi chỉ số lao dốc mạnh thêm 3 phiên tiếp sau đó khiến VN-Index trong tuần giao dịch này mất tới 79,33 điểm, tương ứng giảm 5,43%. Tuy nhiên, “Thứ hai đen tối” gây thảm họa nhất trong tháng 4 chính là phiên giao dịch ngày 25.4 và chỉ số VN-Index đã mất đến 68,31 điểm khi kết phiên, tương ứng mức giảm 4,95%. Diễn biến thực tế trong phiên này, VN-Index có thời điểm tiến đến mức giảm kỷ lục gần 80 điểm. Và đây cũng là một trong những phiên cổ phiếu bị bán giải chấp (force-sell) khủng khiếp nhất từ trước tới nay. Tình trạng force-sell không chỉ diễn ra với những cổ phiếu bị call-margin trực tiếp (giao dịch vay thế chấp bị lỗ tới mức thiếu cân bằng tài khoản) mà còn xảy ra call-margin chéo dẫn đến force-sell chéo, từ đó tình trạng bán tháo để giải chấp càng lan rộng hơn. Tóm lại, tháng 4/2022 dù chỉ xảy ra 2 phiên “Thứ hai đen tối” nhưng đã lấy đi của chỉ số hơn 94,27 điểm, góp phần dẫn đến “Tháng 4 đen tối” trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo đó, chỉ số VN-Index mất tổng cộng 125,35 điểm, tương ứng mức giảm 8,4%. Thượng tuần tháng 5: 1 phiên “Thứ hai đen tối” - 59,64 điểm đi tong
Tháng 5.2022, tính tới hết thượng tuần (10 ngày đầu tháng) mới chỉ xảy ra một phiên “Thứ hai đen tối”, nhằm vào ngày 9/5 vừa qua. Chỉ số VN-Index đã giảm 59,64 điểm trong phiên này, tương ứng mức giảm 4,49%. Đây là một phiên VN-Index bị kéo xuống một đáy mới tại mốc 1.269,26 điểm tính từ khi chỉ số thiết lập đỉnh lịch sử trên mức 1.528 điểm vào đầu tháng 1/2022. Và đây cũng là một phiên force-sell khá mạnh đối với các cổ phiếu vốn dĩ đã bị giảm giá mạnh và lỗ lã song còn cần cự được tại phiên “Thứ hai đen tối” ngày 25/4/2022 trước đó. Nhưng khi chỉ số VN-Index tiếp tục lao dốc sau đó từ mức 1.310,92 điểm tại phiên ngày 25/4, áp lực bán giải chấp lại tăng lên, thêm hàng loạt cổ phiếu rơi vào tình trạng call-margin rồi force-sell. Như vậy tính từ đầu tháng 1/2022 đến hết ngày 10/5/2022, thị trường chứng khoán Việt Nam với VN-Index đã xảy ra tới 9 phiên “Thứ hai đen tối”, lấy đi của chỉ số tổng cộng 320,4 điểm. Có lẽ hiếm có giai đoạn nào của thị trường chứng khoán Việt Nam với khoảng thời gian tương ứng lại xảy ra nhiều phiên “Thứ hai đen tối” như vậy và lấy đi số điểm nhiều đến như thế. Dạ Thảo
