Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Tại Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - châu Á 2025 (Vietnam - Asia DX Summit 2025) do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) tổ chức sáng 28/5 ở Hà Nội, Phó Chủ tịch VINASA kiêm Chủ tịch Ủy ban AI và Đạo đức AI Nguyễn Tử Quảng đã chia sẻ tầm nhìn đầy tham vọng: Việt Nam cần một doanh nghiệp AI đổi mới sáng tạo ngang tầm DeepSeek, tạo ra mô hình ngôn ngữ lớn “ChatGPT Việt Nam”. Để đạt mục tiêu này, ông nhấn mạnh sự cần thiết của kết nối doanh nghiệp, môi trường hỗ trợ, và đội ngũ nhân sự hùng hậu. Phát biểu tại hội thảo “Khai thác sức mạnh AI để phát triển đột phá”, ông Quảng mang đến góc nhìn sâu sắc về tiềm năng AI Việt Nam, bài học quốc tế, và lộ trình cụ thể, thu hút sự chú ý từ cộng đồng công nghệ. 
Mở đầu phiên hội thảo, ông Quảng khẳng định người Việt có năng lực vượt trội trong phát triển AI tạo sinh (GenAI), nhờ khả năng kết hợp trực giác và toán học. Ông dẫn chứng rằng hai trong bốn mô hình GPT nền tảng cho ChatGPT có sự đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam như TS. Lê Minh Thắng và TS. Lê Viết Quốc. Nhiều chuyên gia AI gốc Việt đang làm việc tại các tập đoàn lớn ở nước ngoài cũng mong muốn trở về cống hiến. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn, nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần một hệ sinh thái AI mạnh mẽ.
Trong phiên thảo luận về hạ tầng dữ liệu và chính sách, ông Quảng đề xuất mô hình Nhà nước đồng hành cùng doanh nghiệp để thúc đẩy ứng dụng AI. Ông lấy ví dụ từ các quốc gia như Singapore (hỗ trợ 70% chi phí cho doanh nghiệp sử dụng AI), Nhật Bản (50%), và Thái Lan (40%). Với gần 1 triệu doanh nghiệp hiện nay và dự kiến 6 triệu vào năm 2030 (bao gồm các hộ kinh doanh chuyển đổi), Việt Nam có cơ hội tạo ra thị trường AI khổng lồ nếu áp dụng chính sách tương tự. Ủy ban AI và Đạo đức AI VINASA đang vận động đưa các chính sách kích cầu này vào luật, đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) nâng cao hiệu suất qua AI. Ông Quảng nhấn mạnh: “GenAI có thể ứng dụng cho mọi ngành nghề, từ nông nghiệp đến y tế, nhưng cần Nhà nước đầu tư ban đầu để tạo đà.”
Dữ liệu là “nhiên liệu” cho AI, và ông Quảng kêu gọi xây dựng bộ dữ liệu mở quốc gia. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp trong nước phát triển mô hình AI, mà còn buộc các mô hình quốc tế như GPT hay Grok phải học dữ liệu Việt Nam để hiểu văn hóa, chính trị, xã hội. Trung tâm Dữ liệu Quốc gia đã khởi động, nhưng ông Quảng đề xuất thêm Trung tâm AI công cộng, cung cấp tài nguyên tính toán cho startup và SME giải quyết các bài toán AI phức tạp.
Nhân sự là thách thức lớn khác. Theo Nghị quyết 57, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ là động lực tăng trưởng, với mục tiêu kinh tế số chiếm 50% GDP vào năm 2045, đưa Việt Nam thành trung tâm AI khu vực. Để đạt được, ông Quảng cho rằng trong 3 năm tới, Việt Nam cần 100.000 nhân sự AI, từ kỹ sư đến nhà nghiên cứu. Ông học hỏi mô hình Trung Quốc, nơi các tập đoàn như Alibaba, Tencent, và Huawei đầu tư hàng tỷ USD và hàng nghìn nhân lực để dẫn đầu AI. “Việt Nam có thể làm chủ công nghệ AI và xuất khẩu ra thế giới, như cách Trung Quốc đã làm,” ông nói.
Thành công của Trung Quốc là bài học quý. Các gã khổng lồ công nghệ nước này tích hợp AI vào mọi lĩnh vực, từ thương mại điện tử đến dịch vụ công, định hình tương lai công nghệ toàn cầu. Việt Nam, với lực lượng kỹ sư trẻ và năng động, có thể đi theo con đường tương tự. Ông Quảng kêu gọi đào tạo nhân lực, thu hút chuyên gia, và tạo môi trường đổi mới để xây dựng “DeepSeek Việt Nam”. Ông nhấn mạnh vai trò của Ủy ban AI và Đạo đức AI VINASA, đang phối hợp với chính phủ để đảm bảo AI phát triển có trách nhiệm, tôn trọng quyền riêng tư và văn hóa Việt Nam.
Nhìn chung, ông Quảng mang đến thông điệp rõ ràng: Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm AI khu vực, nhưng cần hành động ngay. Chính sách kích cầu, dữ liệu mở, hạ tầng tính toán, và nhân lực là bốn trụ cột then chốt. Nếu kết hợp tốt, Việt Nam có thể tạo ra mô hình ngôn ngữ lớn mang dấu ấn riêng, cạnh tranh với ChatGPT hay Grok. Diễn đàn DX Summit 2025 là bước khởi đầu, nhưng hành trình phía trước đòi hỏi sự đồng lòng từ Nhà nước, doanh nghiệp, và cộng đồng. Cả nhà nghĩ sao về tầm nhìn này? Việt Nam có thể có “DeepSeek Việt” không?
Mở đầu phiên hội thảo, ông Quảng khẳng định người Việt có năng lực vượt trội trong phát triển AI tạo sinh (GenAI), nhờ khả năng kết hợp trực giác và toán học. Ông dẫn chứng rằng hai trong bốn mô hình GPT nền tảng cho ChatGPT có sự đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam như TS. Lê Minh Thắng và TS. Lê Viết Quốc. Nhiều chuyên gia AI gốc Việt đang làm việc tại các tập đoàn lớn ở nước ngoài cũng mong muốn trở về cống hiến. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn, nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần một hệ sinh thái AI mạnh mẽ.
Trong phiên thảo luận về hạ tầng dữ liệu và chính sách, ông Quảng đề xuất mô hình Nhà nước đồng hành cùng doanh nghiệp để thúc đẩy ứng dụng AI. Ông lấy ví dụ từ các quốc gia như Singapore (hỗ trợ 70% chi phí cho doanh nghiệp sử dụng AI), Nhật Bản (50%), và Thái Lan (40%). Với gần 1 triệu doanh nghiệp hiện nay và dự kiến 6 triệu vào năm 2030 (bao gồm các hộ kinh doanh chuyển đổi), Việt Nam có cơ hội tạo ra thị trường AI khổng lồ nếu áp dụng chính sách tương tự. Ủy ban AI và Đạo đức AI VINASA đang vận động đưa các chính sách kích cầu này vào luật, đặc biệt hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) nâng cao hiệu suất qua AI. Ông Quảng nhấn mạnh: “GenAI có thể ứng dụng cho mọi ngành nghề, từ nông nghiệp đến y tế, nhưng cần Nhà nước đầu tư ban đầu để tạo đà.”
Dữ liệu là “nhiên liệu” cho AI, và ông Quảng kêu gọi xây dựng bộ dữ liệu mở quốc gia. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp trong nước phát triển mô hình AI, mà còn buộc các mô hình quốc tế như GPT hay Grok phải học dữ liệu Việt Nam để hiểu văn hóa, chính trị, xã hội. Trung tâm Dữ liệu Quốc gia đã khởi động, nhưng ông Quảng đề xuất thêm Trung tâm AI công cộng, cung cấp tài nguyên tính toán cho startup và SME giải quyết các bài toán AI phức tạp.
Nhân sự là thách thức lớn khác. Theo Nghị quyết 57, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ là động lực tăng trưởng, với mục tiêu kinh tế số chiếm 50% GDP vào năm 2045, đưa Việt Nam thành trung tâm AI khu vực. Để đạt được, ông Quảng cho rằng trong 3 năm tới, Việt Nam cần 100.000 nhân sự AI, từ kỹ sư đến nhà nghiên cứu. Ông học hỏi mô hình Trung Quốc, nơi các tập đoàn như Alibaba, Tencent, và Huawei đầu tư hàng tỷ USD và hàng nghìn nhân lực để dẫn đầu AI. “Việt Nam có thể làm chủ công nghệ AI và xuất khẩu ra thế giới, như cách Trung Quốc đã làm,” ông nói.
Thành công của Trung Quốc là bài học quý. Các gã khổng lồ công nghệ nước này tích hợp AI vào mọi lĩnh vực, từ thương mại điện tử đến dịch vụ công, định hình tương lai công nghệ toàn cầu. Việt Nam, với lực lượng kỹ sư trẻ và năng động, có thể đi theo con đường tương tự. Ông Quảng kêu gọi đào tạo nhân lực, thu hút chuyên gia, và tạo môi trường đổi mới để xây dựng “DeepSeek Việt Nam”. Ông nhấn mạnh vai trò của Ủy ban AI và Đạo đức AI VINASA, đang phối hợp với chính phủ để đảm bảo AI phát triển có trách nhiệm, tôn trọng quyền riêng tư và văn hóa Việt Nam.
Nhìn chung, ông Quảng mang đến thông điệp rõ ràng: Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm AI khu vực, nhưng cần hành động ngay. Chính sách kích cầu, dữ liệu mở, hạ tầng tính toán, và nhân lực là bốn trụ cột then chốt. Nếu kết hợp tốt, Việt Nam có thể tạo ra mô hình ngôn ngữ lớn mang dấu ấn riêng, cạnh tranh với ChatGPT hay Grok. Diễn đàn DX Summit 2025 là bước khởi đầu, nhưng hành trình phía trước đòi hỏi sự đồng lòng từ Nhà nước, doanh nghiệp, và cộng đồng. Cả nhà nghĩ sao về tầm nhìn này? Việt Nam có thể có “DeepSeek Việt” không?
