Hoàng Anh
Writer
Vào ngày 2/4/2025, trong buổi lễ tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump đã công bố loạt chính sách thuế mới nhằm “giành lại chủ quyền kinh tế” cho Mỹ. Theo đó, Mỹ áp mức thuế nhập khẩu cơ bản 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu và từ ngày 9/4 sẽ áp thêm “thuế đối ứng” với khoảng 60 quốc gia được cho là có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ. Trong số đó, Việt Nam bị áp thuế đối ứng lên đến 46%. Song song với thông báo này, ông Trump còn cáo buộc rằng Việt Nam “đánh thuế 90%” với hàng hóa Mỹ – con số gây xôn xao dư luận và khiến nhiều người đặt câu hỏi: Thực hư ra sao?
Con số 90% được nhắc đến không phải là mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam áp dụng đối với hàng hóa Mỹ, mà là kết quả của một cách tính dựa trên tỷ lệ thâm hụt thương mại giữa hai nước. Cụ thể, theo các báo cáo, trong năm 2024 Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 136,6 tỷ USD trong khi nhập khẩu từ Mỹ chỉ khoảng 13,1 tỷ USD. Do đó, mức thâm hụt thương mại giữa hai nước là khoảng 123,5 tỷ USD. Khi chia con số này cho tổng kim ngạch xuất khẩu (123,5/136,6), kết quả xấp xỉ 90%. Con số này được sử dụng như một chỉ số “mức thuế” trong lời cáo buộc của Trump nhằm nhấn mạnh sự bất cân đối trong quan hệ thương mại – tuy nhiên, nó không phản ánh mức thuế thực tế mà Việt Nam áp dụng.
Mức thuế Mỹ áp với một số quốc gia theo chính sách mới (Nguồn: Nhà Trắng).
Theo các thông tin thu được từ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các nguồn tin kinh tế uy tín, mức thuế trung bình mà Việt Nam áp lên hàng hóa nhập khẩu nói chung chỉ khoảng 9.4% (theo Reuters, 2025-02-14). Hơn nữa, kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO vào năm 2007, thuế quan đối với hàng hóa Mỹ đã giảm đáng kể và hiện thường dao động dưới 15% cho hầu hết các mặt hàng (theo trade.gov, 2024-01-30). Dĩ nhiên, một số mặt hàng đặc thù có thể chịu mức thuế cao hơn, ví dụ như ô tô – trước đây mức thuế dao động từ 45% đến 64% nhưng gần đây đã được cắt giảm xuống còn khoảng 32%.
Những con số này cho thấy thực tế, mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam áp dụng không hề ở mức “90%” như cáo buộc của Trump. Thay vào đó, con số 90% chỉ là kết quả của phép tính dựa trên mức thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, một chỉ số không trực tiếp liên quan đến hệ thống thuế quan danh nghĩa áp dụng lên hàng hóa.
Chính sách thuế mới của Tổng thống Trump, thường được gọi là “Ngày Giải phóng” (Liberation Day), được giới thiệu nhằm đối phó với những gì ông cho là những hành vi “không công bằng” trong thương mại quốc tế. Mỹ sẽ áp mức thuế cơ sở 10% cho tất cả hàng hóa nhập khẩu, và sau đó áp thuế đối ứng với các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ. Mục tiêu của chính sách này là tạo áp lực buộc các đối tác thương mại hạ bớt các rào cản phi thuế quan và đồng thời khuyến khích sản xuất trong nước.
Theo đó, Việt Nam – với mức thâm hụt thương mại cao so với Mỹ – bị đưa vào danh sách các quốc gia chịu thuế đối ứng cao, được xác định ở mức 46%. Tuy nhiên, đây chỉ là mức thuế “đối ứng” theo cách tính của chính quyền Trump, chứ không phải là mức thuế mà Việt Nam áp dụng lên hàng hóa Mỹ.
Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng, việc sử dụng con số 90% là một chiến thuật chính trị nhằm tạo áp lực trong đàm phán thương mại chứ không phản ánh mức thuế quan thực tế của Việt Nam. Họ nhấn mạnh rằng, theo các số liệu thống kê của WTO và trade.gov, mức thuế trung bình ở Việt Nam rất khiêm tốn so với con số “90%” mà Trump đưa ra. Các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt trong các ngành dệt may, đồ gỗ, điện tử và linh kiện, đang lo ngại về tác động của mức thuế đối ứng 46% đối với chi phí sản xuất và khả năng cạnh tranh trên thị trường Mỹ.
Các doanh nghiệp cũng lưu ý rằng, trong bối cảnh các chính sách thuế quan đang thay đổi, nhiều tập đoàn đa quốc gia đã có các biện pháp dự phòng, chẳng hạn như tối ưu hóa chuỗi cung ứng hoặc chuyển dịch sản xuất sang các quốc gia có mức thuế thấp hơn. Điều này cho thấy, dù chính sách của Mỹ có thể gây ra một cú sốc ban đầu, nhưng các doanh nghiệp lớn đều đã sẵn sàng đối phó với những biến động tạm thời.
Nhận thức được tác động của các biện pháp thuế đối ứng từ Mỹ, Việt Nam đã chủ động giảm thuế quan đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ nhằm cải thiện quan hệ thương mại song phương. Gần đây, Việt Nam đã cắt giảm thuế trên nhiều mặt hàng quan trọng như khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ 5% xuống 2%, ô tô từ mức 45–64% xuống còn 32% và ethanol từ 10% xuống 5% (theo Reuters, 2025-03-26). Những cải cách này không chỉ giúp giảm bớt áp lực từ các biện pháp trả đũa của Mỹ mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc duy trì và phát triển mối quan hệ thương mại với thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ.
Trong bối cảnh chiến lược thương mại toàn cầu đang chuyển mình, chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Trump là một công cụ nhằm tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng và thúc đẩy sản xuất trong nước của Mỹ. Đồng thời, Việt Nam đã và đang nỗ lực cải thiện quan hệ thương mại với Mỹ thông qua việc giảm thuế và đàm phán các biện pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Do đó, người tiêu dùng và doanh nghiệp cần tiếp cận thông tin một cách khách quan: cáo buộc “đánh thuế 90%” là một cách tính theo tỷ lệ thâm hụt thương mại được sử dụng trong chiến lược chính trị của Mỹ, chứ không phải là mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam thực sự áp dụng. Qua đó, cần có những cuộc đàm phán, điều chỉnh và cải cách nhằm duy trì mối quan hệ thương mại bền vững giữa Việt Nam và Mỹ trong bối cảnh thương mại toàn cầu không ngừng biến động.
#mỹápthuếviệtnam
Nguồn gốc của con số “90%”
Con số 90% được nhắc đến không phải là mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam áp dụng đối với hàng hóa Mỹ, mà là kết quả của một cách tính dựa trên tỷ lệ thâm hụt thương mại giữa hai nước. Cụ thể, theo các báo cáo, trong năm 2024 Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 136,6 tỷ USD trong khi nhập khẩu từ Mỹ chỉ khoảng 13,1 tỷ USD. Do đó, mức thâm hụt thương mại giữa hai nước là khoảng 123,5 tỷ USD. Khi chia con số này cho tổng kim ngạch xuất khẩu (123,5/136,6), kết quả xấp xỉ 90%. Con số này được sử dụng như một chỉ số “mức thuế” trong lời cáo buộc của Trump nhằm nhấn mạnh sự bất cân đối trong quan hệ thương mại – tuy nhiên, nó không phản ánh mức thuế thực tế mà Việt Nam áp dụng.
Mức thuế Mỹ áp với một số quốc gia theo chính sách mới (Nguồn: Nhà Trắng).
Mức thuế thực tế của Việt Nam
Theo các thông tin thu được từ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các nguồn tin kinh tế uy tín, mức thuế trung bình mà Việt Nam áp lên hàng hóa nhập khẩu nói chung chỉ khoảng 9.4% (theo Reuters, 2025-02-14). Hơn nữa, kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO vào năm 2007, thuế quan đối với hàng hóa Mỹ đã giảm đáng kể và hiện thường dao động dưới 15% cho hầu hết các mặt hàng (theo trade.gov, 2024-01-30). Dĩ nhiên, một số mặt hàng đặc thù có thể chịu mức thuế cao hơn, ví dụ như ô tô – trước đây mức thuế dao động từ 45% đến 64% nhưng gần đây đã được cắt giảm xuống còn khoảng 32%.
Những con số này cho thấy thực tế, mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam áp dụng không hề ở mức “90%” như cáo buộc của Trump. Thay vào đó, con số 90% chỉ là kết quả của phép tính dựa trên mức thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, một chỉ số không trực tiếp liên quan đến hệ thống thuế quan danh nghĩa áp dụng lên hàng hóa.
Mục tiêu và cơ chế chính sách thuế của Trump
Chính sách thuế mới của Tổng thống Trump, thường được gọi là “Ngày Giải phóng” (Liberation Day), được giới thiệu nhằm đối phó với những gì ông cho là những hành vi “không công bằng” trong thương mại quốc tế. Mỹ sẽ áp mức thuế cơ sở 10% cho tất cả hàng hóa nhập khẩu, và sau đó áp thuế đối ứng với các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ. Mục tiêu của chính sách này là tạo áp lực buộc các đối tác thương mại hạ bớt các rào cản phi thuế quan và đồng thời khuyến khích sản xuất trong nước.
Theo đó, Việt Nam – với mức thâm hụt thương mại cao so với Mỹ – bị đưa vào danh sách các quốc gia chịu thuế đối ứng cao, được xác định ở mức 46%. Tuy nhiên, đây chỉ là mức thuế “đối ứng” theo cách tính của chính quyền Trump, chứ không phải là mức thuế mà Việt Nam áp dụng lên hàng hóa Mỹ.
Phản ứng từ giới chuyên gia và doanh nghiệp
Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng, việc sử dụng con số 90% là một chiến thuật chính trị nhằm tạo áp lực trong đàm phán thương mại chứ không phản ánh mức thuế quan thực tế của Việt Nam. Họ nhấn mạnh rằng, theo các số liệu thống kê của WTO và trade.gov, mức thuế trung bình ở Việt Nam rất khiêm tốn so với con số “90%” mà Trump đưa ra. Các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt trong các ngành dệt may, đồ gỗ, điện tử và linh kiện, đang lo ngại về tác động của mức thuế đối ứng 46% đối với chi phí sản xuất và khả năng cạnh tranh trên thị trường Mỹ.
Các doanh nghiệp cũng lưu ý rằng, trong bối cảnh các chính sách thuế quan đang thay đổi, nhiều tập đoàn đa quốc gia đã có các biện pháp dự phòng, chẳng hạn như tối ưu hóa chuỗi cung ứng hoặc chuyển dịch sản xuất sang các quốc gia có mức thuế thấp hơn. Điều này cho thấy, dù chính sách của Mỹ có thể gây ra một cú sốc ban đầu, nhưng các doanh nghiệp lớn đều đã sẵn sàng đối phó với những biến động tạm thời.
Nhận thức được tác động của các biện pháp thuế đối ứng từ Mỹ, Việt Nam đã chủ động giảm thuế quan đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ nhằm cải thiện quan hệ thương mại song phương. Gần đây, Việt Nam đã cắt giảm thuế trên nhiều mặt hàng quan trọng như khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ 5% xuống 2%, ô tô từ mức 45–64% xuống còn 32% và ethanol từ 10% xuống 5% (theo Reuters, 2025-03-26). Những cải cách này không chỉ giúp giảm bớt áp lực từ các biện pháp trả đũa của Mỹ mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc duy trì và phát triển mối quan hệ thương mại với thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ.
Kết luận: Một tuyên bố không chính xác
Cáo buộc rằng Việt Nam “đánh thuế 90%” với hàng hóa Mỹ không phản ánh chính xác mức thuế thực tế mà Việt Nam áp dụng. Con số 90% chỉ là kết quả của phép tính dựa trên thâm hụt thương mại giữa hai nước – trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt 136,6 tỷ USD và nhập khẩu chỉ khoảng 13,1 tỷ USD, dẫn đến mức thâm hụt xấp xỉ 90% của tổng kim ngạch xuất khẩu. Thực tế, mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam áp dụng theo các thông tin từ WTO và trade.gov chỉ dao động trung bình khoảng 9.4% đến dưới 15% cho hầu hết các mặt hàng, mặc dù một số mặt hàng đặc thù như ô tô có thể chịu mức thuế cao hơn.Trong bối cảnh chiến lược thương mại toàn cầu đang chuyển mình, chính sách thuế đối ứng của Tổng thống Trump là một công cụ nhằm tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng và thúc đẩy sản xuất trong nước của Mỹ. Đồng thời, Việt Nam đã và đang nỗ lực cải thiện quan hệ thương mại với Mỹ thông qua việc giảm thuế và đàm phán các biện pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Do đó, người tiêu dùng và doanh nghiệp cần tiếp cận thông tin một cách khách quan: cáo buộc “đánh thuế 90%” là một cách tính theo tỷ lệ thâm hụt thương mại được sử dụng trong chiến lược chính trị của Mỹ, chứ không phải là mức thuế danh nghĩa mà Việt Nam thực sự áp dụng. Qua đó, cần có những cuộc đàm phán, điều chỉnh và cải cách nhằm duy trì mối quan hệ thương mại bền vững giữa Việt Nam và Mỹ trong bối cảnh thương mại toàn cầu không ngừng biến động.
#mỹápthuếviệtnam
