Phát hiện chấn động: Bọ biển "quái vật" kích thước siêu to khổng lồ lần đầu tiên lộ diện tại Việt Nam!

[Mai Nhung]

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế vừa công bố phát hiện một loài bọ biển siêu khổng lồ hoàn toàn mới, không phải trong lòng đại dương sâu thẳm, mà tại một nhà hàng hải sản ở Hà Nội. Phát hiện này, được đăng tải trên tạp chí khoa học uy tín Zookey, đang thu hút sự chú ý của cộng đồng khoa học thế giới.

​

Nhóm nghiên cứu, bao gồm Giáo sư Peter Ng từ Đại học Quốc gia Singapore, Tiến sĩ Conni Sidabalok từ Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia Indonesia, và Tiến sĩ Nguyễn Thanh Sơn từ Đại học Quốc gia Hà Nội, đã tình cờ phát hiện loài bọ biển này trong khi khảo sát tại một nhà hàng hải sản.

Giáo sư Peter Ng ừ Đại học Quốc gia Singapore đang quan sát một mẫu bọ biển được bán trong nhà hàng hải sản ở Hà Nội​

Bọ biển, thuộc chi Bathynomus, là những sinh vật giáp xác thuộc bộ Chân đều, thường sinh sống ở vùng nước nông ven bờ. Tuy nhiên, một số loài đã tiến hóa để thích nghi với môi trường biển sâu, phát triển kích thước lớn để chống chịu áp lực nước. Những loài này được gọi là bọ biển khổng lồ và bọ biển siêu khổng lồ, với số lượng cá thể cực kỳ hiếm.

Trước phát hiện này, thế giới mới chỉ ghi nhận 9 loài bọ biển khổng lồ và 11 loài bọ biển siêu khổng lồ. Loài mới được tìm thấy tại Việt Nam, được đặt tên khoa học là Bathynomus vaderi, là loài thứ 12 trong danh sách bọ biển siêu khổng lồ, và là loài thứ hai được phát hiện ở Biển Đông, sau loài Bathynomus jamesi được tìm thấy vào năm 2017.

Tiến sĩ Nguyễn Thanh Sơn, Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc Gia Hà Nội​

Điều thú vị là, trái ngược với những cuộc thám hiểm đại dương tốn kém, các nhà khoa học đã phát hiện B. vaderi ngay trong một nhà hàng. Mẫu vật thu được có chiều dài lên tới 32,5 cm và nặng hơn 1 kg, kích thước vượt trội so với hầu hết các loài bọ biển thông thường chỉ dài không quá 2,5 cm.
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Sơn, sau khi xác minh nguồn gốc của mẫu vật từ các ngư dân ở Quy Nhơn, đã tiếp tục thu thập thêm một số mẫu vật khác từ vùng biển cách bờ biển Nam Trung Bộ khoảng 50 hải lý, phía tây quần đảo Trường Sa. Các mẫu vật sau đó đã được gửi đến các đồng nghiệp ở Indonesia và Singapore để tiến hành nghiên cứu chuyên sâu.

Qua phân tích giải phẫu và so sánh với các loài đã biết, nhóm nghiên cứu xác nhận B. vaderi là một loài hoàn toàn mới. Tên gọi "vaderi" được lấy cảm hứng từ nhân vật phản diện Darth Vader trong loạt phim "Star Wars", do hình dáng cơ thể của loài bọ biển này có nét tương đồng với chiếc mũ bảo hiểm của nhân vật.

B. vaderi có một số đặc điểm giải phẫu khác biệt so với các loài bọ biển khác, bao gồm cấu trúc chân sau hẹp lại ở cuối và cong nhẹ về phía sau. Kết quả xét nghiệm DNA cũng khẳng định sự khác biệt giữa B. vaderi và B. jamesi.

Phát hiện này không chỉ mang ý nghĩa khoa học to lớn mà còn đặt ra vấn đề về bảo tồn. Việc B. vaderi được tìm thấy trong nhà hàng cho thấy loài này đang bị khai thác và tiêu thụ. Bọ biển, vốn nổi lên như một món ăn đặc sản được so sánh với tôm hùm, đã từng gây ra cơn sốt ẩm thực vào năm 2017 khi loài B. jamesi được phát hiện, đẩy giá lên tới hơn 2 triệu đồng/kg.

Hiện tại, giá bọ biển đã giảm xuống còn khoảng 1 triệu đồng/kg do nguồn cung dồi dào hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học lo ngại rằng việc phát hiện ra B. vaderi có thể tạo ra một làn sóng tiêu thụ mới, đe dọa đến sự tồn vong của loài này, nhất là khi chúng có tốc độ sinh sản rất chậm và tỷ lệ sống sót của trứng thấp.

​

Giáo sư Cheng bày tỏ lo ngại: "Những sinh vật này không lớn nhanh cho lắm. Nên nếu chúng trở thành một món đặc sản lạ lẫm và được săn đón, người ta có thể sẽ ăn chúng đến mức tuyệt chủng”. Việc bảo vệ các loài sinh vật biển quý hiếm như B. vaderi là trách nhiệm chung, đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng và các cơ quan chức năng để đảm bảo sự cân bằng sinh thái và phát triển bền vững.