Khánh Vân
Writer
Câu chuyện về nữ phi hành gia Sunita Williams của NASA, người đã phải trải qua 287 ngày "mắc kẹt" trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) do sự cố kỹ thuật của tàu vũ trụ Boeing Starliner, không chỉ là một câu chuyện về sự cố gắng và nghị lực phi thường, mà còn đặt ra những câu hỏi nhức nhối về sự an toàn, sức khỏe và chế độ đãi ngộ đối với các phi hành gia trong kỷ nguyên thám hiểm không gian.
Những điểm chính:
Sunita Williams, cùng với phi hành gia Butch Wilmore, đã bay lên ISS vào ngày 5/6/2024 trên tàu vũ trụ Starliner của Boeing, trong một nhiệm vụ thử nghiệm dự kiến chỉ kéo dài 8 ngày. Tuy nhiên, do Starliner gặp phải nhiều sự cố kỹ thuật (rò rỉ khí heli, lỗi động cơ đẩy), NASA đã phải hoãn việc đưa hai phi hành gia trở về Trái Đất.
Cuối cùng, sau 287 ngày "mắc kẹt" trên ISS, Williams và Wilmore đã trở về Trái Đất vào ngày 18/3/2025, nhờ sự hỗ trợ của tàu Crew Dragon của SpaceX.
Hậu quả của việc 'mắc kẹt' trên vũ trụ
Việc ở trong môi trường không trọng lực suốt một thời gian dài đã gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của Williams:
Đáng lo ngại hơn, tuổi tác của Williams (58 tuổi vào thời điểm thực hiện nhiệm vụ) khiến quá trình phục hồi của cô trở nên khó khăn hơn. Các nghiên cứu cho thấy, nữ phi hành gia ở độ tuổi này có tỷ lệ trao đổi chất xương thấp hơn nam giới khoảng 15-20%, khiến quá trình mất canxi diễn ra nhanh hơn. Nồng độ estrogen giảm cũng làm trầm trọng thêm tình trạng loãng xương.
Theo các chuyên gia, đối với những phi hành gia trên 60 tuổi, quá trình phục hồi khối lượng cơ xương sau một chuyến bay dài hạn có thể kéo dài đến 1,5 năm, gấp 2,3 lần so với những phi hành gia trẻ tuổi (khoảng 30 tuổi). Tuy nhiên, theo quy trình của NASA, thời gian phục hồi chính thức chỉ kéo dài 180 ngày. Điều này có nghĩa là nhiều phi hành gia có thể phải đối mặt với nguy cơ mất sự nghiệp sau một chuyến bay dài.
Thù lao ít ỏi và câu hỏi về trách nhiệm
Trong suốt 287 ngày "mắc kẹt" và làm việc trên ISS, Williams chỉ nhận được khoản trợ cấp bổ sung 1.148 USD (khoảng 29 triệu đồng), tương đương khoảng 4 USD/ngày. Mức hỗ trợ này đã được áp dụng từ năm 1973 và không hề thay đổi, dù điều kiện làm việc của phi hành gia đã trở nên khắc nghiệt hơn nhiều.
Về cơ bản, Williams là một công chức GS-15 của NASA, và có mức lương không hề thấp. Tuy nhiên, so với mức lương của các kỹ sư trong các công ty hàng không vũ trụ thương mại, sự chênh lệch là rất lớn. Trong khi các công ty tư nhân trả hàng trăm nghìn đô la cho những kỹ sư hàng đầu, các phi hành gia, những người trực tiếp đối mặt với rủi ro cao nhất, lại chỉ nhận được một mức lương khiêm tốn, và không có khoản bồi thường rủi ro tương xứng.
Vụ việc của Williams cũng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của Boeing, khi lỗi kỹ thuật của tàu Starliner đã khiến cô phải "mắc kẹt" trong không gian lâu hơn dự kiến. Tuy nhiên, thay vì Boeing phải chịu trách nhiệm, NASA, một cơ quan sử dụng ngân sách công, lại phải gánh chịu hậu quả.
So sánh với SpaceX và bài học
SpaceX, một công ty tư nhân, đã đưa ra mức trợ cấp 75 USD/giờ cho các tình nguyện viên tham gia sứ mệnh mô phỏng Sao Hỏa. Điều này cho thấy sự khác biệt trong cách tiếp cận của các công ty tư nhân và các cơ quan nhà nước trong việc đãi ngộ nhân sự.
Sứ mệnh của Sunita Williams đã đặt ra những câu hỏi quan trọng về việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của phi hành gia trong các chuyến bay không gian dài hạn, đặc biệt là trong bối cảnh các công ty tư nhân đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực hàng không vũ trụ.
Cần có những thay đổi trong chính sách, quy định để đảm bảo rằng những người tiên phong trong công cuộc khám phá vũ trụ được đối xử công bằng, được bảo vệ sức khỏe và được đền đáp xứng đáng với những đóng góp và hy sinh của họ.
Những điểm chính:
- Phi hành gia Sunita Williams của NASA đã "mắc kẹt" trên ISS 287 ngày do sự cố của tàu Boeing Starliner.
- Trong thời gian này, cô bị suy giảm mật độ xương, teo cơ, và chỉ nhận được khoản trợ cấp thêm ít ỏi (khoảng 4 USD/ngày).
- Vụ việc đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của Boeing và NASA trong việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của phi hành gia.
- Sự cố này cũng làm nổi bật sự chênh lệch về chế độ đãi ngộ giữa phi hành gia NASA và nhân viên các công ty hàng không vũ trụ tư nhân.
- Các chuyên gia cho rằng cần phải có những thay đổi trong chính sách để đảm bảo an toàn và công bằng cho phi hành gia trong các sứ mệnh không gian tương lai.
Sunita Williams, cùng với phi hành gia Butch Wilmore, đã bay lên ISS vào ngày 5/6/2024 trên tàu vũ trụ Starliner của Boeing, trong một nhiệm vụ thử nghiệm dự kiến chỉ kéo dài 8 ngày. Tuy nhiên, do Starliner gặp phải nhiều sự cố kỹ thuật (rò rỉ khí heli, lỗi động cơ đẩy), NASA đã phải hoãn việc đưa hai phi hành gia trở về Trái Đất.
Cuối cùng, sau 287 ngày "mắc kẹt" trên ISS, Williams và Wilmore đã trở về Trái Đất vào ngày 18/3/2025, nhờ sự hỗ trợ của tàu Crew Dragon của SpaceX.
Hậu quả của việc 'mắc kẹt' trên vũ trụ
Việc ở trong môi trường không trọng lực suốt một thời gian dài đã gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của Williams:
- Mật độ xương giảm: Độ dày xương vỏ hông giảm 8,3%.
- Sức mạnh cơ bắp giảm: Sức mạnh của cổ đùi giảm 12,5%.
- Teo cơ: Các cơ ở chi dưới bị teo đi đến 19%.
Đáng lo ngại hơn, tuổi tác của Williams (58 tuổi vào thời điểm thực hiện nhiệm vụ) khiến quá trình phục hồi của cô trở nên khó khăn hơn. Các nghiên cứu cho thấy, nữ phi hành gia ở độ tuổi này có tỷ lệ trao đổi chất xương thấp hơn nam giới khoảng 15-20%, khiến quá trình mất canxi diễn ra nhanh hơn. Nồng độ estrogen giảm cũng làm trầm trọng thêm tình trạng loãng xương.
Theo các chuyên gia, đối với những phi hành gia trên 60 tuổi, quá trình phục hồi khối lượng cơ xương sau một chuyến bay dài hạn có thể kéo dài đến 1,5 năm, gấp 2,3 lần so với những phi hành gia trẻ tuổi (khoảng 30 tuổi). Tuy nhiên, theo quy trình của NASA, thời gian phục hồi chính thức chỉ kéo dài 180 ngày. Điều này có nghĩa là nhiều phi hành gia có thể phải đối mặt với nguy cơ mất sự nghiệp sau một chuyến bay dài.
Thù lao ít ỏi và câu hỏi về trách nhiệm
Trong suốt 287 ngày "mắc kẹt" và làm việc trên ISS, Williams chỉ nhận được khoản trợ cấp bổ sung 1.148 USD (khoảng 29 triệu đồng), tương đương khoảng 4 USD/ngày. Mức hỗ trợ này đã được áp dụng từ năm 1973 và không hề thay đổi, dù điều kiện làm việc của phi hành gia đã trở nên khắc nghiệt hơn nhiều.
Về cơ bản, Williams là một công chức GS-15 của NASA, và có mức lương không hề thấp. Tuy nhiên, so với mức lương của các kỹ sư trong các công ty hàng không vũ trụ thương mại, sự chênh lệch là rất lớn. Trong khi các công ty tư nhân trả hàng trăm nghìn đô la cho những kỹ sư hàng đầu, các phi hành gia, những người trực tiếp đối mặt với rủi ro cao nhất, lại chỉ nhận được một mức lương khiêm tốn, và không có khoản bồi thường rủi ro tương xứng.
Vụ việc của Williams cũng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của Boeing, khi lỗi kỹ thuật của tàu Starliner đã khiến cô phải "mắc kẹt" trong không gian lâu hơn dự kiến. Tuy nhiên, thay vì Boeing phải chịu trách nhiệm, NASA, một cơ quan sử dụng ngân sách công, lại phải gánh chịu hậu quả.
So sánh với SpaceX và bài học
SpaceX, một công ty tư nhân, đã đưa ra mức trợ cấp 75 USD/giờ cho các tình nguyện viên tham gia sứ mệnh mô phỏng Sao Hỏa. Điều này cho thấy sự khác biệt trong cách tiếp cận của các công ty tư nhân và các cơ quan nhà nước trong việc đãi ngộ nhân sự.
Sứ mệnh của Sunita Williams đã đặt ra những câu hỏi quan trọng về việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của phi hành gia trong các chuyến bay không gian dài hạn, đặc biệt là trong bối cảnh các công ty tư nhân đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực hàng không vũ trụ.
Cần có những thay đổi trong chính sách, quy định để đảm bảo rằng những người tiên phong trong công cuộc khám phá vũ trụ được đối xử công bằng, được bảo vệ sức khỏe và được đền đáp xứng đáng với những đóng góp và hy sinh của họ.
