Bộ phím số đã có một tuổi đời rất dài trước khi trở thành một trong những phần không thể thiếu được trên bất kỳ máy tính nào hiện nay.
Hẳn nhiều người sẽ tự hỏi tại sao bộ phím số lại xuất hiện trên bàn phím máy tính. Lý do gì khiến nó xuất hiện và tại sao nó lại được bố trí như vậy là điều không phải ai cũng biết? Hãy cùng khám phá nguồn gốc của nó trong bài viết này.
Mặc dù vậy ít ai biết rằng, nó là sản phẩm của nhiều thập kỷ cải tiến, quá trình này đã diễn ra cách đây hơn 100 năm.
Bố cục bàn phím số hiện đại còn được gọi là "tenkey". Cái tên này có nguồn từ David Sundstrand, người sở hữu công ty đã ra mắt mẫu máy tính cộng cơ học tenkey thương mại đầu tiên vào năm 1914. Trước thiết kế tenkey, máy tính cộng sử dụng bố cục phức tạp gồm hơn 90 phím và các nút bấm số từ 0 đến 9 chia thành 9 cột.
Cách bố trí máy tính cộng của Sundstrand khá đơn giản. Bạn có thể thấy những nguyên lý cơ bản của cách sắp xếp phím hiện đại ngày nay trong đó. Cụ thể đó là 10 phím số được sắp xếp thành 3 hàng và phím "0" nằm ở bên dưới cùng. Các số đếm tăng từ 1 đến 9 bắt đầu ở góc dưới bên trái của bố cục bàn phím này.
Máy tính cộng cơ học của Sundstrand.
Khác với cách bố cục này là bàn phím điện thoại khi phím số "1" nằm ở góc trên cùng bên trái. Bố cục phím điện thoại bắt nguồn từ một nghiên cứu do phòng thí nghiệm Bell Labs thực hiện vào năm 1960 nhằm xác định bố cục hiệu quả nhất cho các nút bấm trên điện thoại Touch-Tone.
Công ty do Sundstrand điều hành đã được cấp bằng sáng chế cho thiết kế bố cục phím bấm "tenkey" vào năm 1914. Công ty cũng quảng cáo bố cục này là giải pháp thay thế nhanh và dễ dàng hơn cho bàn phím số. Sau khi bằng sáng chế hết hạn, nhiều công ty đã bắt chước thiết kế tenkey của Sundstrand. Vào những năm 1950, tenkey đã trở thành bố cục phím bấm phổ biến trên các máy tính cộng ngoài thị trường.
Khi máy tính cộng điện tử thay thế máy tính cộng cơ học vào những năm 1960, bố cục tenkey vẫn tiếp tục tồn tại. Nhiều thế hệ kế toán đã học cách vận hành máy tenkey để tính toán số liệu và sau đó dùng nó để nhập dữ liệu trên các máy lập bảng kê.
Vì vậy, khi nhắc đến nhập dữ liệu trên máy tính, việc áp dụng bố cục tenkey tiêu chuẩn là điều đương nhiên.
Vào thời điểm cuộc cách mạng máy tính cá nhân nổ ra vào giữa những năm 1970, bàn phím số đã ra đời. Điển hình là một số PC như Sol-20, CompuColor 8001 (1976) và Commodore PET (1977) đã có bàn phím số kiểu tenkey đi kèm trên bàn phím. Đặc biệt máy tính nhắm tới đối tượng khách hàng doanh nghiệp sẽ được tích hợp sẵn bàn phím số để hỗ trợ tác vụ nhập dữ liệu.
Khi IBM ra mắt máy tính cá nhân của riêng hãng vào năm 1981, chiếc máy tính đó cũng có riêng bàn phím số với bố cục tenkey. Thậm chí máy tính của IBM còn có cả các phím bấm tính toán và phím Num Lock, giúp chuyển đổi chức năng giữa chế độ bàn phím số và sử dụng phím số làm con trỏ chuột thay thế.
Từ PC đến mọi thứ
Vào năm 1984, IBM lần đầu giới thiệu bộ bàn phím 101-key Extended Keyboard hoặc "Model M" và nó chắc chắn không thể thiếu bộ phím số.
Kể từ khi ra đời, thiết kế bàn phím 101 nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn công nghiệp trong quá trình sản xuất PC và cuối cùng nó cũng xuất hiện trên cả máy Mac dưới dạng Apple Extended Keyboard. Sau khi nhiều nhà sản xuất sao chép thiết kế của IBM, bàn phím số đã trở thành tiêu chuẩn trên PC trong những năm 80, 90 và 2000.
Bàn phím 101-key Extended Keyboard của IBM.
Có một điều thú vị ít ai biết rằng, chúng ta thường chỉ thấy bàn phím số nằm ở phía bên phải của bàn phím. Nhưng không phải tất cả máy tính đều có cách bố trí như vậy. Cụ thể bộ máy tính Macintosh Portable (1989) trang bị một bàn phím có thể thay đổi vị trí và cho phép bạn đặt bàn phím số ở bên trái hoặc bên phải. Nó có lẽ là một ngoại lệ hiếm hoi đối với quy tắc đặt bàn phím số bên phải.
Và một số máy tính hiện nay thậm chí còn không có bàn phím số, nhất là những chiếc laptop kích thước nhỏ. Tuy vậy nó vẫn có thể mô phỏng bàn phím ảo để bạn tiện nhập dữ liệu. Hoặc trên một số mẫu laptop còn cho phép bạn nhấn phím Num Lock để chuyển đổi phím chữ cái thành phím số khi nhập dữ liệu rất tiện lợi.
Ngay cả khi laptop của bạn không có bàn phím số tích hợp, bạn có thể mua bàn phím số độc lập và kết nối thông qua cổng USB trên máy tính. Những bàn phím số độc lập này xuất hiện kể từ khi bộ bàn phím Atari 800 ra đời vào năm 1979.
Với rất nhiều người thực hiện công việc nhập dữ liệu trong bảng tính, lập trình và nhiều ngành nghề khác, bàn phím số chắc chắn sẽ là công cụ không thể nào thiếu.
Hẳn nhiều người sẽ tự hỏi tại sao bộ phím số lại xuất hiện trên bàn phím máy tính. Lý do gì khiến nó xuất hiện và tại sao nó lại được bố trí như vậy là điều không phải ai cũng biết? Hãy cùng khám phá nguồn gốc của nó trong bài viết này.
Tất cả là vì toán học
Máy tính có bàn phím số vì chúng giúp nhập dữ liệu lặp lại dễ dàng hơn. Chúng cho phép bạn gõ số và thực hiện các phép toán nhanh chóng chỉ bằng một tay.Mặc dù vậy ít ai biết rằng, nó là sản phẩm của nhiều thập kỷ cải tiến, quá trình này đã diễn ra cách đây hơn 100 năm.
Bố cục bàn phím số hiện đại còn được gọi là "tenkey". Cái tên này có nguồn từ David Sundstrand, người sở hữu công ty đã ra mắt mẫu máy tính cộng cơ học tenkey thương mại đầu tiên vào năm 1914. Trước thiết kế tenkey, máy tính cộng sử dụng bố cục phức tạp gồm hơn 90 phím và các nút bấm số từ 0 đến 9 chia thành 9 cột.
Cách bố trí máy tính cộng của Sundstrand khá đơn giản. Bạn có thể thấy những nguyên lý cơ bản của cách sắp xếp phím hiện đại ngày nay trong đó. Cụ thể đó là 10 phím số được sắp xếp thành 3 hàng và phím "0" nằm ở bên dưới cùng. Các số đếm tăng từ 1 đến 9 bắt đầu ở góc dưới bên trái của bố cục bàn phím này.
Máy tính cộng cơ học của Sundstrand.
Khác với cách bố cục này là bàn phím điện thoại khi phím số "1" nằm ở góc trên cùng bên trái. Bố cục phím điện thoại bắt nguồn từ một nghiên cứu do phòng thí nghiệm Bell Labs thực hiện vào năm 1960 nhằm xác định bố cục hiệu quả nhất cho các nút bấm trên điện thoại Touch-Tone.
Công ty do Sundstrand điều hành đã được cấp bằng sáng chế cho thiết kế bố cục phím bấm "tenkey" vào năm 1914. Công ty cũng quảng cáo bố cục này là giải pháp thay thế nhanh và dễ dàng hơn cho bàn phím số. Sau khi bằng sáng chế hết hạn, nhiều công ty đã bắt chước thiết kế tenkey của Sundstrand. Vào những năm 1950, tenkey đã trở thành bố cục phím bấm phổ biến trên các máy tính cộng ngoài thị trường.
Khi máy tính cộng điện tử thay thế máy tính cộng cơ học vào những năm 1960, bố cục tenkey vẫn tiếp tục tồn tại. Nhiều thế hệ kế toán đã học cách vận hành máy tenkey để tính toán số liệu và sau đó dùng nó để nhập dữ liệu trên các máy lập bảng kê.
Vì vậy, khi nhắc đến nhập dữ liệu trên máy tính, việc áp dụng bố cục tenkey tiêu chuẩn là điều đương nhiên.
Khi nào bàn phím số bắt đầu xuất hiện trên máy tính?
Để tìm ra nguồn gốc và thời điểm xuất hiện của bàn phím số trên bàn phím máy tính, chúng ta hãy quay trở lại thời kỳ khởi đầu của máy tính kỹ thuật số. Kể từ năm 1951, UNIVAC I một trong những máy tính kỹ thuật số thương mại đầu tiên có bàn phím số tích hợp.Vào thời điểm cuộc cách mạng máy tính cá nhân nổ ra vào giữa những năm 1970, bàn phím số đã ra đời. Điển hình là một số PC như Sol-20, CompuColor 8001 (1976) và Commodore PET (1977) đã có bàn phím số kiểu tenkey đi kèm trên bàn phím. Đặc biệt máy tính nhắm tới đối tượng khách hàng doanh nghiệp sẽ được tích hợp sẵn bàn phím số để hỗ trợ tác vụ nhập dữ liệu.
Khi IBM ra mắt máy tính cá nhân của riêng hãng vào năm 1981, chiếc máy tính đó cũng có riêng bàn phím số với bố cục tenkey. Thậm chí máy tính của IBM còn có cả các phím bấm tính toán và phím Num Lock, giúp chuyển đổi chức năng giữa chế độ bàn phím số và sử dụng phím số làm con trỏ chuột thay thế.
Từ PC đến mọi thứ
Vào năm 1984, IBM lần đầu giới thiệu bộ bàn phím 101-key Extended Keyboard hoặc "Model M" và nó chắc chắn không thể thiếu bộ phím số.
Kể từ khi ra đời, thiết kế bàn phím 101 nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn công nghiệp trong quá trình sản xuất PC và cuối cùng nó cũng xuất hiện trên cả máy Mac dưới dạng Apple Extended Keyboard. Sau khi nhiều nhà sản xuất sao chép thiết kế của IBM, bàn phím số đã trở thành tiêu chuẩn trên PC trong những năm 80, 90 và 2000.
Bàn phím 101-key Extended Keyboard của IBM.
Có một điều thú vị ít ai biết rằng, chúng ta thường chỉ thấy bàn phím số nằm ở phía bên phải của bàn phím. Nhưng không phải tất cả máy tính đều có cách bố trí như vậy. Cụ thể bộ máy tính Macintosh Portable (1989) trang bị một bàn phím có thể thay đổi vị trí và cho phép bạn đặt bàn phím số ở bên trái hoặc bên phải. Nó có lẽ là một ngoại lệ hiếm hoi đối với quy tắc đặt bàn phím số bên phải.
Và một số máy tính hiện nay thậm chí còn không có bàn phím số, nhất là những chiếc laptop kích thước nhỏ. Tuy vậy nó vẫn có thể mô phỏng bàn phím ảo để bạn tiện nhập dữ liệu. Hoặc trên một số mẫu laptop còn cho phép bạn nhấn phím Num Lock để chuyển đổi phím chữ cái thành phím số khi nhập dữ liệu rất tiện lợi.
Ngay cả khi laptop của bạn không có bàn phím số tích hợp, bạn có thể mua bàn phím số độc lập và kết nối thông qua cổng USB trên máy tính. Những bàn phím số độc lập này xuất hiện kể từ khi bộ bàn phím Atari 800 ra đời vào năm 1979.
Với rất nhiều người thực hiện công việc nhập dữ liệu trong bảng tính, lập trình và nhiều ngành nghề khác, bàn phím số chắc chắn sẽ là công cụ không thể nào thiếu.
