Con voi còi
Writer
Một vụ tiếp cận ở cự ly rất gần giữa một vệ tinh Starlink của SpaceX và một vệ tinh do Trung Quốc phóng gần đây đang làm gia tăng tranh luận về mức độ phối hợp và minh bạch trong hoạt động không gian thương mại.
Michael Nichols, Phó Chủ tịch phụ trách dự án Starlink của SpaceX, cho biết trên mạng xã hội rằng một vệ tinh Trung Quốc vừa được phóng đã bay cách vệ tinh Starlink khoảng 200 mét. Theo ông, vụ việc diễn ra mà không có sự phối hợp hoặc biện pháp tránh va chạm với các vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo.
Nhận định này nhanh chóng bị phản bác bởi CAS Space, đơn vị cung cấp dịch vụ phóng vệ tinh của Trung Quốc. Công ty này khẳng định mọi nhiệm vụ phóng đều tuân thủ quy trình lựa chọn thời điểm phóng dựa trên hệ thống giám sát không gian mặt đất, nhằm tránh va chạm với các vệ tinh và mảnh vỡ đã được ghi nhận.
CAS Space cho biết tên lửa Rocket-1 Y11 đã phóng thành công chín vệ tinh vào ngày 10/12. Theo công ty, nếu vụ tiếp cận ở cự ly gần được xác nhận, thì nó xảy ra gần 48 giờ sau khi các vệ tinh đã tách khỏi tên lửa, vào thời điểm nhiệm vụ phóng đã hoàn tất.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh Starlink, dự án Internet vệ tinh của SpaceX, đang mở rộng nhanh chóng. Tính đến đầu năm 2025, Starlink có hơn 6.700 vệ tinh trên quỹ đạo và dự kiến tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới.
Theo các chuyên gia, số lượng vệ tinh ngày càng lớn không phải là yếu tố rủi ro duy nhất. Các vệ tinh Starlink thường xuyên điều chỉnh quỹ đạo bằng động cơ điện để duy trì vị trí hoạt động, tránh mảnh vỡ và đảm bảo vùng phủ sóng, điều này khiến việc dự báo quỹ đạo trở nên phức tạp hơn đối với các bên khác.
Chuyên gia hàng không vũ trụ Dư Quảng nhận định rằng khi vệ tinh chủ động thay đổi quỹ đạo, việc dự đoán đường bay sẽ trở nên khó khăn nếu dữ liệu không được chia sẻ kịp thời. Ông cho rằng các nhà vận hành vệ tinh có trách nhiệm thông báo hoặc công bố thông tin quỹ đạo cập nhật để giảm nguy cơ va chạm.
SpaceX cho rằng nhiều rủi ro trong không gian xuất phát từ việc thiếu chia sẻ dữ liệu giữa các nhà khai thác. Trong khi đó, phía CAS Space cho biết điều này đòi hỏi thiết lập cơ chế hợp tác mới giữa các hệ sinh thái không gian thương mại đang phát triển song song.
Vụ việc cho thấy áp lực ngày càng lớn trong việc xây dựng các quy tắc phối hợp chung, khi quỹ đạo Trái Đất trở nên đông đúc hơn bao giờ hết.
Michael Nichols, Phó Chủ tịch phụ trách dự án Starlink của SpaceX, cho biết trên mạng xã hội rằng một vệ tinh Trung Quốc vừa được phóng đã bay cách vệ tinh Starlink khoảng 200 mét. Theo ông, vụ việc diễn ra mà không có sự phối hợp hoặc biện pháp tránh va chạm với các vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo.
Nhận định này nhanh chóng bị phản bác bởi CAS Space, đơn vị cung cấp dịch vụ phóng vệ tinh của Trung Quốc. Công ty này khẳng định mọi nhiệm vụ phóng đều tuân thủ quy trình lựa chọn thời điểm phóng dựa trên hệ thống giám sát không gian mặt đất, nhằm tránh va chạm với các vệ tinh và mảnh vỡ đã được ghi nhận.
CAS Space cho biết tên lửa Rocket-1 Y11 đã phóng thành công chín vệ tinh vào ngày 10/12. Theo công ty, nếu vụ tiếp cận ở cự ly gần được xác nhận, thì nó xảy ra gần 48 giờ sau khi các vệ tinh đã tách khỏi tên lửa, vào thời điểm nhiệm vụ phóng đã hoàn tất.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh Starlink, dự án Internet vệ tinh của SpaceX, đang mở rộng nhanh chóng. Tính đến đầu năm 2025, Starlink có hơn 6.700 vệ tinh trên quỹ đạo và dự kiến tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới.
Theo các chuyên gia, số lượng vệ tinh ngày càng lớn không phải là yếu tố rủi ro duy nhất. Các vệ tinh Starlink thường xuyên điều chỉnh quỹ đạo bằng động cơ điện để duy trì vị trí hoạt động, tránh mảnh vỡ và đảm bảo vùng phủ sóng, điều này khiến việc dự báo quỹ đạo trở nên phức tạp hơn đối với các bên khác.
Chuyên gia hàng không vũ trụ Dư Quảng nhận định rằng khi vệ tinh chủ động thay đổi quỹ đạo, việc dự đoán đường bay sẽ trở nên khó khăn nếu dữ liệu không được chia sẻ kịp thời. Ông cho rằng các nhà vận hành vệ tinh có trách nhiệm thông báo hoặc công bố thông tin quỹ đạo cập nhật để giảm nguy cơ va chạm.
SpaceX cho rằng nhiều rủi ro trong không gian xuất phát từ việc thiếu chia sẻ dữ liệu giữa các nhà khai thác. Trong khi đó, phía CAS Space cho biết điều này đòi hỏi thiết lập cơ chế hợp tác mới giữa các hệ sinh thái không gian thương mại đang phát triển song song.
Vụ việc cho thấy áp lực ngày càng lớn trong việc xây dựng các quy tắc phối hợp chung, khi quỹ đạo Trái Đất trở nên đông đúc hơn bao giờ hết.
