Súng Gatling: Vũ khí xoay chuyển chiến trường thế kỷ 19

Vào tháng 4/1861, Richard Jordan Gatling chứng kiến hàng trăm binh lính Liên bang diễu hành qua Indianapolis, chuẩn bị ra tiền tuyến. Ông cũng thấy dòng người bị thương không ngừng đổ về, chưa kể những người đã mất mạng. Điều này thôi thúc ông phát minh ra một thiết bị có thể giảm số lượng binh sĩ tham chiến, qua đó giảm thương vong.

Trong suốt mùa hè năm 1861, Gatling chế tạo khẩu súng mang tên mình. Đây là loại súng máy thủ công nổi bật nhất thế kỷ 19, đặt nền móng cho súng máy hiện đại. Với thiết kế gồm bốn đến 10 nòng xoay quanh một trục trung tâm, súng Gatling có tốc độ bắn vượt trội so với súng trường nạp đạn tay. Các phiên bản đầu tiên bắn 200 viên/phút, còn những mẫu sau đạt đến 1.000 viên/phút.

Dù có tiềm năng lớn, quân đội Hoa Kỳ ban đầu không chấp nhận súng Gatling. Mãi đến năm 1866, họ mới đặt hàng 100 khẩu sau cuộc Nội chiến. Trong những năm 1870, súng được sử dụng rộng rãi trong các cuộc xung đột với người Mỹ bản địa.

Ứng dụng và sự suy tàn

Súng Gatling không chỉ được sử dụng ở Mỹ mà còn phổ biến trên toàn cầu. Nga là quốc gia đầu tiên mua súng trực tiếp từ Colt, trong khi Anh cấp phép sản xuất và triển khai tại chiến trường Afghanistan, Ai Cập và Sudan. Người Anh cũng dùng súng Gatling trong chiến tranh Zulu năm 1879, ghi nhận hiệu quả vượt trội của vũ khí này.

Trong Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ, súng Gatling được Trung úy John Parker sử dụng thành công tại Trận Đồi San Juan, góp phần thay đổi chiến thuật chiến đấu. Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ 19, súng Gatling nhanh chóng bị thay thế bởi súng máy tự động của Hiram Maxim, có tốc độ bắn cao và hoạt động hiệu quả hơn.

Dù bị loại khỏi biên chế vào năm 1911, thiết kế của Gatling vẫn để lại dấu ấn lớn trong quân sự. Nguyên lý nòng xoay tiếp tục tồn tại trong các súng máy hiện đại như M134 Minigun hay GAU-8 trên máy bay A-10 của Không quân Hoa Kỳ. Súng máy Vulcan minigun, phiên bản cải tiến của súng Gatling, có thể bắn 6.000 viên/phút và vẫn được sử dụng rộng rãi trong thế kỷ 21. (popularmechanics)