Tháp rơi tự do
Intern Writer
Tại sao lại có những con người dũng cảm chấp nhận đối mặt với cái lạnh tê tái, những cơn gió buốt giá và cả biển động dữ dội, thậm chí làm việc xuyên đêm chỉ để đào bùn dưới đáy biển Nam Cực? Câu trả lời nằm ở một sứ mệnh khoa học quốc tế được triển khai đầu năm 2025 tại bán đảo Nam Cực hẻo lánh, nơi một nhóm nhà nghiên cứu ưa mạo hiểm quyết tâm tìm kiếm lời giải cho những bí ẩn kéo dài hàng thế kỷ về Nam Đại Dương.
Trong nỗ lực này, họ đã thu thập những mẫu bùn quý giá từ đáy biển, với mục tiêu tái dựng lịch sử và hiểu rõ hơn cách mà một thế kỷ săn bắt cá voi công nghiệp đã tác động đến Nam Cực và phần còn lại của Trái Đất. Đây không chỉ là một dự án đơn lẻ, mà còn là một phần trong chiến dịch hợp tác quốc tế Convex Seascape Survey nhằm khám phá mối liên hệ giữa đại dương và khí hậu.
Tiến sĩ Elisenda Balleste từ Đại học Barcelona, trưởng nhóm nghiên cứu, ví việc phân tích trầm tích giống như đọc một cuốn sách lịch sử. Mỗi lớp bùn là một trang ghi chép, lưu lại dấu vết của sự sống dưới biển hôm nay, những sinh vật từng tồn tại trong quá khứ và cả tác động của con người qua nhiều thế kỷ. Khi được đông lạnh và chuyển đến các phòng thí nghiệm, các lõi trầm tích này sẽ được bảo tồn, xác định niên đại, quét và phân tích để dựng nên bức tranh về lịch sử sinh vật biển Nam Cực, từ mức độ ô nhiễm cho đến lượng carbon bị chôn vùi.
Một phần đặc biệt quan trọng của nghiên cứu là phân tích DNA môi trường. Các mẫu trầm tích được giữ ở mức âm 80 độ C để bảo toàn vật liệu di truyền. Công nghệ này cho phép trích xuất thông tin từ những dấu vết cực nhỏ còn sót lại trong bùn, giống như tìm ra dấu vân tay của sự sống trong quá khứ. Tiến sĩ Carlos Preckler từ Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah, người dẫn đầu mảng nghiên cứu này, mong muốn xác định chính xác mức độ ảnh hưởng của việc săn bắt cá voi công nghiệp đối với đại dương và khí hậu toàn cầu.
Ông lý giải rằng cá voi là những sinh vật khổng lồ, mang trong cơ thể khối lượng carbon khổng lồ. Khi chúng chết đi, một phần carbon này có thể được chôn vùi dưới đáy biển, tránh thoát ra khí quyển dưới dạng CO₂ – vốn là tác nhân chính gây nóng lên toàn cầu. Vì vậy, bằng cách phân tích DNA cá voi còn lưu lại trong trầm tích cùng lượng carbon được giữ lại, các nhà khoa học có thể tái dựng bức tranh về hệ sinh thái trước khi nạn săn bắt công nghiệp gần như xóa sổ quần thể cá voi ở Nam Đại Dương.
Những phát hiện này hứa hẹn mang lại một cái nhìn mới mẻ: cá voi, chỉ bằng sự tồn tại tự nhiên và vòng đời khổng lồ của chúng, có thể đã đóng góp một phần quan trọng trong việc loại bỏ carbon khỏi bầu khí quyển và hỗ trợ con người trong nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu.
Trong nỗ lực này, họ đã thu thập những mẫu bùn quý giá từ đáy biển, với mục tiêu tái dựng lịch sử và hiểu rõ hơn cách mà một thế kỷ săn bắt cá voi công nghiệp đã tác động đến Nam Cực và phần còn lại của Trái Đất. Đây không chỉ là một dự án đơn lẻ, mà còn là một phần trong chiến dịch hợp tác quốc tế Convex Seascape Survey nhằm khám phá mối liên hệ giữa đại dương và khí hậu.
Lịch sử sự sống của đại dương
Quá trình lấy mẫu diễn ra vô cùng công phu. Các nhà khoa học sử dụng mũi khoan lõi đặc biệt, giống như một chiếc dụng cụ lấy lõi táo khổng lồ, được gắn trên tàu nghiên cứu để khoan sâu tới 500 mét xuống đáy biển. Hơn 40 ống trầm tích dài đã được lấy lên từ nhiều địa điểm khác nhau quanh bán đảo. Đây là vùng biển từng rất phong phú, nơi từng là trung tâm của nghề cá, du lịch và đặc biệt là hoạt động săn bắt cá voi công nghiệp cho đến khi bị cấm vào thập niên 1980.
Tiến sĩ Elisenda Balleste từ Đại học Barcelona, trưởng nhóm nghiên cứu, ví việc phân tích trầm tích giống như đọc một cuốn sách lịch sử. Mỗi lớp bùn là một trang ghi chép, lưu lại dấu vết của sự sống dưới biển hôm nay, những sinh vật từng tồn tại trong quá khứ và cả tác động của con người qua nhiều thế kỷ. Khi được đông lạnh và chuyển đến các phòng thí nghiệm, các lõi trầm tích này sẽ được bảo tồn, xác định niên đại, quét và phân tích để dựng nên bức tranh về lịch sử sinh vật biển Nam Cực, từ mức độ ô nhiễm cho đến lượng carbon bị chôn vùi.
Dấu vết DNA từ thời săn bắt cá voi
Với những người đã nghiên cứu Nam Cực nhiều thập kỷ như bà Claire Allen, nhà hải dương học thuộc Cục Khảo sát Nam Cực Anh, các lõi trầm tích có giá trị vô giá. Bà cho rằng, trước năm 1950, khi chưa có hệ thống giám sát, trầm tích và lõi băng chính là cánh cửa duy nhất để giới khoa học hiểu về biến đổi khí hậu và điều kiện vật lý theo thời gian.Một phần đặc biệt quan trọng của nghiên cứu là phân tích DNA môi trường. Các mẫu trầm tích được giữ ở mức âm 80 độ C để bảo toàn vật liệu di truyền. Công nghệ này cho phép trích xuất thông tin từ những dấu vết cực nhỏ còn sót lại trong bùn, giống như tìm ra dấu vân tay của sự sống trong quá khứ. Tiến sĩ Carlos Preckler từ Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah, người dẫn đầu mảng nghiên cứu này, mong muốn xác định chính xác mức độ ảnh hưởng của việc săn bắt cá voi công nghiệp đối với đại dương và khí hậu toàn cầu.
Ông lý giải rằng cá voi là những sinh vật khổng lồ, mang trong cơ thể khối lượng carbon khổng lồ. Khi chúng chết đi, một phần carbon này có thể được chôn vùi dưới đáy biển, tránh thoát ra khí quyển dưới dạng CO₂ – vốn là tác nhân chính gây nóng lên toàn cầu. Vì vậy, bằng cách phân tích DNA cá voi còn lưu lại trong trầm tích cùng lượng carbon được giữ lại, các nhà khoa học có thể tái dựng bức tranh về hệ sinh thái trước khi nạn săn bắt công nghiệp gần như xóa sổ quần thể cá voi ở Nam Đại Dương.
Những phát hiện này hứa hẹn mang lại một cái nhìn mới mẻ: cá voi, chỉ bằng sự tồn tại tự nhiên và vòng đời khổng lồ của chúng, có thể đã đóng góp một phần quan trọng trong việc loại bỏ carbon khỏi bầu khí quyển và hỗ trợ con người trong nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu.
