A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Câu chuyện về hình dáng kỳ lạ của tên lửa New Shepard do Blue Origin của Jeff Bezos chế tạo đã trở thành chủ đề bàn tán và đùa cợt từ lâu, với nhiều người liên tưởng nó đến hình dạng dư.ơ.ng vật. Tình huống này gợi nhớ đến cảnh hài trong phim The Dictator, khi nhà đ.ộ.c tài Aladeen phàn nàn với nhà khoa học Nadal rằng đầu tên lửa "quá tròn" và cần phải "nhọn", bỏ qua yếu tố khí động học khiến Nadal phải trả giá đắt.
Trong bài phỏng vấn với Slate.com, kỹ sư hệ thống đẩy Daniel Ramspacher từ Trung tâm Không gian Goddard của NASA đã lý giải thiết kế của New Shepard, khẳng định hình dáng đặc biệt này không phải ngẫu nhiên mà là kết quả của các lựa chọn kỹ thuật chiến lược, tương tự như cách Nadal cố giải thích trong phim. Khi biên tập viên Matthew Dessem thẳng thắn hỏi tại sao tên lửa của Bezos lại "giống dư.ơ.ng vật đến vậy", Ramspacher trả lời rằng hầu hết tên lửa đều có hình dạng tương tự do yêu cầu kỹ thuật, nhưng New Shepard nổi bật hơn vì mục tiêu bay dưới quỹ đạo (suborbital) và cách Blue Origin tối ưu hóa thiết kế để giảm chi phí và rủi ro.
Ramspacher giải thích rằng New Shepard, được thiết kế để bay dưới quỹ đạo thay vì vào quỹ đạo hoàn toàn, có kích thước nhỏ hơn nhiều so với các tên lửa truyền thống, tương tự những gì NASA làm vào thập niên 60. Blue Origin đã tận dụng "di sản" kỹ thuật từ các chương trình không gian trước, ưu tiên sử dụng các giải pháp đã được kiểm chứng để giảm thiểu rủi ro và chi phí phát triển.
Về cơ bản, tên lửa là một loạt thùng chứa nhiên liệu xếp chồng theo phương thẳng đứng, kết hợp với động cơ ở phần đế và một khoang du hành (capsule) ở đầu. Với New Shepard, Blue Origin chọn đường kính thùng chứa nhỏ để phù hợp với nhiệm vụ dưới quỹ đạo, trong khi khoang du hành lại được thiết kế lớn hơn để sử dụng cho cả tên lửa thế hệ sau như New Glenn. Kết quả là phần đầu (khoang du hành) to hơn phần thân, tạo ra hình dáng dễ gây liên tưởng, như Dessem hài hước gọi là "phần đầu dư.ơ.ng vật". Ramspacher thừa nhận đây là một "hệ quả không mong muốn" của việc tối ưu hóa kỹ thuật, nhưng nhấn mạnh rằng thiết kế này phục vụ mục tiêu hiệu quả và tiết kiệm.
Khi Dessem hỏi liệu có một "di sản" thiết kế dẫn đến hình dáng này, Ramspacher phủ nhận ý kiến rằng đây là bước nhảy vọt về thiết kế, khẳng định New Shepard chỉ là một biến thể của các tên lửa trước đó, với hình dạng được định hình bởi yêu cầu cụ thể của Blue Origin.
Ông so sánh với New Glenn, tên lửa lớn hơn được thiết kế để mang tải trọng nặng và vào quỹ đạo, có thân đồng đều hơn và ít gây liên tưởng hơn. Ramspacher cũng bác bỏ ý tưởng rằng Blue Origin cố ý làm tên lửa "giống dư.ơ.ng vật hơn", như Dessem đùa khi hỏi liệu ông có khuyên Bezos tăng tính thẩm mỹ này cho New Glenn không. Ông cho rằng làm vậy chỉ khiến mọi chuyện tệ hơn cho Bezos, và dự đoán tương lai tên lửa sẽ tiếp tục là những "ống dài mỏng" do yêu cầu khí động học, với New Shepard có lẽ là mẫu "giống dư.ơ.ng vật nhất" mà công chúng sẽ thấy.
Tiến sĩ Lucy Rogers, tác giả cuốn It’s ONLY Rocket Science, bổ sung thêm góc nhìn kỹ thuật khi giải thích với Inverse rằng hình dạng của New Shepard được tối ưu để giảm lực cản không khí, tương tự như mũi tên, đạn, hay pháo hoa. Bà ví tên lửa như một "máy bay phản lực khổng lồ không cánh, dựng đứng trên đuôi", cần hình dáng thuôn dài để vượt qua lực cản khi bay lên.
Thiết kế này không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn liên quan đến hiệu suất và an toàn, như cách Nadal trong The Dictator cố giải thích với Aladeen về yếu tố khí động học. New Shepard đã chứng minh hiệu quả của mình khi thực hiện chuyến bay lịch sử vào ngày 14 tháng 4 năm 2025, đưa phi hành đoàn toàn nữ đầu tiên lên không gian dưới quỹ đạo và trở về an toàn. Phi hành đoàn gồm nhà khoa học tên lửa NASA Aisha Bowe, nhà sáng lập RISE Amanda Nguyen, nhà báo Gayle King, ca sĩ Katy Perry, nhà làm phim Kerianne Flynn, và Lauren Sánchez – vợ sắp cưới của Jeff Bezos – đánh dấu cột mốc quan trọng cho Blue Origin trong việc thương mại hóa du hành vũ trụ.
Khi Dessem hỏi về di sản lâu dài của Bezos, liệu có phải là việc tạo ra một tên lửa "giống dư.ơ.ng vật", Ramspacher bác bỏ và nhấn mạnh rằng mục tiêu của Bezos là làm cho du hành vũ trụ dễ tiếp cận và rẻ hơn. Ông hy vọng Blue Origin sẽ được nhớ đến vì những đóng góp thực chất, như giảm chi phí phóng và mở rộng cơ hội khám phá không gian, hơn là những trò đùa về hình dáng.
Tuy nhiên, cuộc phỏng vấn cũng cho thấy sự hài hước trong ngành không gian, khi các kỹ sư phải đối mặt với những câu hỏi dí dỏm về thiết kế vốn được định hình bởi các ràng buộc kỹ thuật nghiêm ngặt. Ramspacher lưu ý rằng ngành tên lửa không có xu hướng làm thiết kế "giống dư.ơ.ng vật hơn", mà sẽ tiếp tục ưu tiên hiệu suất và tính kinh tế, đảm bảo các tên lửa tương lai giữ được hình dạng thuôn dài nhưng ít gây liên tưởng hơn New Shepard.
Trong bối cảnh cạnh tranh không gian, thiết kế của New Shepard là minh chứng cho cách các công ty tư nhân như Blue Origin cân bằng giữa đổi mới và thực dụng. So với các chương trình của SpaceX hay NASA, Blue Origin tập trung vào du lịch vũ trụ dưới quỹ đạo, nhắm đến khách hàng thương mại với chi phí thấp hơn. Hình dáng kỳ lạ của New Shepard, dù bị chế giễu, phản ánh sự đánh đổi để đạt được mục tiêu này, giống như cách các hãng ô tô Nhật Bản trong liên minh ASRA ưu tiên hiệu quả kỹ thuật khi tiêu chuẩn hóa chip cho xe điện, bất chấp việc bị cho là chậm chân so với Trung Quốc.
Câu chuyện về New Shepard không chỉ là một giai thoại hài hước mà còn là bài học về việc thiết kế công nghệ phải vượt qua định kiến thẩm mỹ để đạt được mục tiêu thực tiễn, như Ramspacher nhấn mạnh rằng di sản của Bezos sẽ nằm ở việc “làm cho vũ trụ dễ tiếp cận” hơn là những trò đùa về hình dáng tên lửa.
Trong bài phỏng vấn với Slate.com, kỹ sư hệ thống đẩy Daniel Ramspacher từ Trung tâm Không gian Goddard của NASA đã lý giải thiết kế của New Shepard, khẳng định hình dáng đặc biệt này không phải ngẫu nhiên mà là kết quả của các lựa chọn kỹ thuật chiến lược, tương tự như cách Nadal cố giải thích trong phim. Khi biên tập viên Matthew Dessem thẳng thắn hỏi tại sao tên lửa của Bezos lại "giống dư.ơ.ng vật đến vậy", Ramspacher trả lời rằng hầu hết tên lửa đều có hình dạng tương tự do yêu cầu kỹ thuật, nhưng New Shepard nổi bật hơn vì mục tiêu bay dưới quỹ đạo (suborbital) và cách Blue Origin tối ưu hóa thiết kế để giảm chi phí và rủi ro.
Ramspacher giải thích rằng New Shepard, được thiết kế để bay dưới quỹ đạo thay vì vào quỹ đạo hoàn toàn, có kích thước nhỏ hơn nhiều so với các tên lửa truyền thống, tương tự những gì NASA làm vào thập niên 60. Blue Origin đã tận dụng "di sản" kỹ thuật từ các chương trình không gian trước, ưu tiên sử dụng các giải pháp đã được kiểm chứng để giảm thiểu rủi ro và chi phí phát triển.
Về cơ bản, tên lửa là một loạt thùng chứa nhiên liệu xếp chồng theo phương thẳng đứng, kết hợp với động cơ ở phần đế và một khoang du hành (capsule) ở đầu. Với New Shepard, Blue Origin chọn đường kính thùng chứa nhỏ để phù hợp với nhiệm vụ dưới quỹ đạo, trong khi khoang du hành lại được thiết kế lớn hơn để sử dụng cho cả tên lửa thế hệ sau như New Glenn. Kết quả là phần đầu (khoang du hành) to hơn phần thân, tạo ra hình dáng dễ gây liên tưởng, như Dessem hài hước gọi là "phần đầu dư.ơ.ng vật". Ramspacher thừa nhận đây là một "hệ quả không mong muốn" của việc tối ưu hóa kỹ thuật, nhưng nhấn mạnh rằng thiết kế này phục vụ mục tiêu hiệu quả và tiết kiệm.
Khi Dessem hỏi liệu có một "di sản" thiết kế dẫn đến hình dáng này, Ramspacher phủ nhận ý kiến rằng đây là bước nhảy vọt về thiết kế, khẳng định New Shepard chỉ là một biến thể của các tên lửa trước đó, với hình dạng được định hình bởi yêu cầu cụ thể của Blue Origin.
Ông so sánh với New Glenn, tên lửa lớn hơn được thiết kế để mang tải trọng nặng và vào quỹ đạo, có thân đồng đều hơn và ít gây liên tưởng hơn. Ramspacher cũng bác bỏ ý tưởng rằng Blue Origin cố ý làm tên lửa "giống dư.ơ.ng vật hơn", như Dessem đùa khi hỏi liệu ông có khuyên Bezos tăng tính thẩm mỹ này cho New Glenn không. Ông cho rằng làm vậy chỉ khiến mọi chuyện tệ hơn cho Bezos, và dự đoán tương lai tên lửa sẽ tiếp tục là những "ống dài mỏng" do yêu cầu khí động học, với New Shepard có lẽ là mẫu "giống dư.ơ.ng vật nhất" mà công chúng sẽ thấy.
Tiến sĩ Lucy Rogers, tác giả cuốn It’s ONLY Rocket Science, bổ sung thêm góc nhìn kỹ thuật khi giải thích với Inverse rằng hình dạng của New Shepard được tối ưu để giảm lực cản không khí, tương tự như mũi tên, đạn, hay pháo hoa. Bà ví tên lửa như một "máy bay phản lực khổng lồ không cánh, dựng đứng trên đuôi", cần hình dáng thuôn dài để vượt qua lực cản khi bay lên.
Thiết kế này không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn liên quan đến hiệu suất và an toàn, như cách Nadal trong The Dictator cố giải thích với Aladeen về yếu tố khí động học. New Shepard đã chứng minh hiệu quả của mình khi thực hiện chuyến bay lịch sử vào ngày 14 tháng 4 năm 2025, đưa phi hành đoàn toàn nữ đầu tiên lên không gian dưới quỹ đạo và trở về an toàn. Phi hành đoàn gồm nhà khoa học tên lửa NASA Aisha Bowe, nhà sáng lập RISE Amanda Nguyen, nhà báo Gayle King, ca sĩ Katy Perry, nhà làm phim Kerianne Flynn, và Lauren Sánchez – vợ sắp cưới của Jeff Bezos – đánh dấu cột mốc quan trọng cho Blue Origin trong việc thương mại hóa du hành vũ trụ.
Khi Dessem hỏi về di sản lâu dài của Bezos, liệu có phải là việc tạo ra một tên lửa "giống dư.ơ.ng vật", Ramspacher bác bỏ và nhấn mạnh rằng mục tiêu của Bezos là làm cho du hành vũ trụ dễ tiếp cận và rẻ hơn. Ông hy vọng Blue Origin sẽ được nhớ đến vì những đóng góp thực chất, như giảm chi phí phóng và mở rộng cơ hội khám phá không gian, hơn là những trò đùa về hình dáng.
Tuy nhiên, cuộc phỏng vấn cũng cho thấy sự hài hước trong ngành không gian, khi các kỹ sư phải đối mặt với những câu hỏi dí dỏm về thiết kế vốn được định hình bởi các ràng buộc kỹ thuật nghiêm ngặt. Ramspacher lưu ý rằng ngành tên lửa không có xu hướng làm thiết kế "giống dư.ơ.ng vật hơn", mà sẽ tiếp tục ưu tiên hiệu suất và tính kinh tế, đảm bảo các tên lửa tương lai giữ được hình dạng thuôn dài nhưng ít gây liên tưởng hơn New Shepard.
Trong bối cảnh cạnh tranh không gian, thiết kế của New Shepard là minh chứng cho cách các công ty tư nhân như Blue Origin cân bằng giữa đổi mới và thực dụng. So với các chương trình của SpaceX hay NASA, Blue Origin tập trung vào du lịch vũ trụ dưới quỹ đạo, nhắm đến khách hàng thương mại với chi phí thấp hơn. Hình dáng kỳ lạ của New Shepard, dù bị chế giễu, phản ánh sự đánh đổi để đạt được mục tiêu này, giống như cách các hãng ô tô Nhật Bản trong liên minh ASRA ưu tiên hiệu quả kỹ thuật khi tiêu chuẩn hóa chip cho xe điện, bất chấp việc bị cho là chậm chân so với Trung Quốc.
Câu chuyện về New Shepard không chỉ là một giai thoại hài hước mà còn là bài học về việc thiết kế công nghệ phải vượt qua định kiến thẩm mỹ để đạt được mục tiêu thực tiễn, như Ramspacher nhấn mạnh rằng di sản của Bezos sẽ nằm ở việc “làm cho vũ trụ dễ tiếp cận” hơn là những trò đùa về hình dáng tên lửa.
