Thiết bị phát hiện ung thư giá chỉ 70.000 đồng hứa hẹn tạo bước tiến mới trong chẩn đoán sớm

[Khánh Vân]

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Texas ở El Paso (UTEP) vừa phát triển một thiết bị phát hiện ung thư có chi phí thấp, chỉ khoảng 3 USD (tương đương 70.000 đồng), với khả năng cho ra kết quả trong vòng một giờ. Phát minh này mở ra triển vọng cải thiện khả năng chẩn đoán sớm các bệnh ung thư ở những khu vực có nguồn lực hạn chế, mặc dù cần thêm nghiên cứu và thử nghiệm để được giới chức chấp thuận.

Đột phá công nghệ từ nghiên cứu mới​

Thiết bị này, được công bố trên tạp chí khoa học Lab on a Chip vào cuối tháng 10, có tên là PiPP (Paper-in-Polymer-Pond). Các nhà khoa học tại UTEP đã thiết kế PiPP để phát hiện ung thư trong máu với độ nhạy cao, vượt trội so với nhiều phương pháp hiện có.

PiPP có cấu tạo đơn giản, gồm một miếng giấy lọc được căng trên khung nhựa, tương tự như giấy lọc cà phê. Với chi phí thấp và dễ sử dụng, PiPP hứa hẹn sẽ làm cho việc phát hiện ung thư trở nên dễ dàng và tiết kiệm hơn, mang lại hy vọng cho những người bệnh trong môi trường hạn chế về kinh tế.

Với chỉ một giọt máu từ bệnh nhân, PiPP có thể nhắm đến hai dấu ấn sinh học quan trọng trong chẩn đoán ung thư: kháng nguyên carcinoembryonic (CEA) – dấu hiệu của ung thư đại trực tràng, và kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) – dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.

CEA và PSA thường xuất hiện ở nồng độ thấp trong máu ở giai đoạn đầu của bệnh, khiến việc phát hiện khó khăn bằng các phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, PiPP có độ nhạy cao hơn các thiết bị hiện có khoảng 10 lần, cho phép phát hiện các dấu ấn ung thư này ngay cả ở mức nồng độ rất thấp.

Giáo sư XiuJun Li, chuyên ngành hóa học và hóa sinh tại UTEP, chia sẻ: "Với chi phí thấp chỉ vài USD và khả năng phát hiện độ nhạy cao, thiết bị này có thể giúp cho việc chẩn đoán chính xác và dễ dàng hơn, bất kể điều kiện kinh tế của người bệnh."

Tiện ích và tiềm năng cải thiện chăm sóc sức khỏe​

PiPP được thiết kế để có thể sử dụng linh hoạt và nhanh chóng, không cần đến các thiết bị phức tạp. Kết quả xét nghiệm có thể đọc được trên điện thoại thông minh, giúp cải thiện tốc độ và tính tiện lợi trong chẩn đoán sớm, nhất là tại những khu vực thiếu thốn nguồn lực y tế.

"PiPP có thể đưa ra kết quả trong vòng một giờ, ngắn hơn nhiều so với các phương pháp truyền thống vốn mất đến 16 giờ," giáo sư Li cho biết. Thiết bị này không chỉ giảm thời gian chờ đợi mà còn tăng khả năng phát hiện ung thư đại trực tràng và tuyến tiền liệt ở giai đoạn sớm, giúp người bệnh có cơ hội điều trị kịp thời.

Ở nhiều nước nghèo, điều kiện y tế hạn chế đã dẫn đến việc người dân khó tiếp cận các dịch vụ sàng lọc và chẩn đoán ung thư sớm, điều này làm tăng tỷ lệ tử vong. PiPP, với thiết kế đơn giản, thân thiện và tái sử dụng, có thể thu hẹp khoảng cách trong chẩn đoán ung thư toàn cầu, đặc biệt là tại các cộng đồng khó khăn.

Tiến sĩ Robert Kirken, Trưởng khoa Khoa học tại UTEP, khẳng định PiPP là một công cụ tiềm năng để sàng lọc ung thư tại chỗ trong môi trường thiếu thốn.

Tiềm năng và lộ trình thương mại hóa​

Dù mang lại nhiều hứa hẹn, thiết bị PiPP sẽ cần thêm vài năm thử nghiệm lâm sàng và đánh giá tính an toàn, hiệu quả trước khi tiến hành thương mại hóa. Sau khi hoàn tất thử nghiệm, các nhà nghiên cứu sẽ nộp hồ sơ lên Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) để xin cấp phép và đưa thiết bị này vào ứng dụng tại các bệnh viện và phòng khám.

Ung thư đại trực tràng, đặc biệt đang gia tăng ở người dưới 50 tuổi, thường được phát hiện khi đã tiến triển nghiêm trọng, khiến việc điều trị khó khăn. Với khả năng phát hiện sớm, PiPP có thể trở thành công cụ quan trọng giúp cải thiện tiên lượng bệnh.

Tương tự, ung thư tuyến tiền liệt cũng ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở nam giới dưới 55 tuổi. Theo dự báo, số ca tử vong vì ung thư tuyến tiền liệt trên thế giới có thể tăng đến 136% từ năm 2022 đến năm 2050. Phát hiện sớm luôn là yếu tố sống còn, và PiPP có thể là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này.