Quang cảnh địa điểm diễn ra lễ động thổ vào tháng 8 năm 2024 để bắt đầu xây dựng Kênh đào Funan Techo tại Prek Takeo, phía đông Phnom Penh, Campuchia ngày 16 tháng 10 năm 2024.
Hãng tin Reuters hôm qua (21/11/2024) đưa tin, trích dẫn nhiều nguồn tin, cho biết sự đóng góp tài chính của Trung Quốc cho kênh đào 1,7 tỷ đô la, gần 4% GDP của Campuchia,
vẫn còn chưa chắc chắn. Kênh đào Phù Nam theo kế hoạch Trung Quốc góp 49%, doanh nghiệp Campuchia góp 51%.
Trong một buổi lễ diễn ra vào tháng 8, nhà lãnh đạo Campuchia Hun Manet đã quỳ xuống để nhận phước lành từ các nhà sư mặc áo cà sa trong khi pháo hoa và bóng bay báo hiệu lễ động thổ xây dựng một kênh đào mà ông hy vọng sẽ thay đổi vận mệnh kinh tế của đất nước mình.
Phát biểu trước hàng trăm người vẫy cờ Campuchia, Hun Manet cho biết Trung Quốc sẽ đóng góp 49% vào việc tài trợ cho Kênh đào Funan Techo, tuyến đường nối Sông Mekong với Vịnh Thái Lan và giảm sự phụ thuộc của Campuchia vào nước láng giềng Việt Nam về vận chuyển hàng hải.
Chính phủ Campuchia ước tính dự án cơ sở hạ tầng chiến lược tuy gây tranh cãi này sẽ có chi phí 1,7 tỷ đô la, gần 4% tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của Campuchia.
Nhưng nhiều tháng sau, sự đóng góp tài chính của Trung Quốc vẫn còn chưa chắc chắn.
Bốn người trực tiếp tham gia vào các kế hoạch đầu tư hoặc được tóm tắt về các kế hoạch này nói với Reuters rằng Bắc Kinh đã bày tỏ sự nghi ngại về dự án và chưa đưa ra cam kết chắc chắn về nguồn tài trợ.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố gửi qua email tới Reuters khi được hỏi về kênh đào rằng: "Các công ty Trung Quốc thường xuyên hỗ trợ Campuchia thăm dò việc xây dựng các dự án bảo tồn nước toàn diện theo nguyên tắc thị trường". Bộ không trả lời trực tiếp câu hỏi về khoản tài trợ nhưng cho biết hai nước là "những người bạn thân thiết", một bình luận được Hun Manet nhắc lại vào cuối tháng 10.
Chính phủ Campuchia đã từ chối yêu cầu phỏng vấn và các viên chức báo chí của nước này cũng không trả lời yêu cầu bình luận về nguồn tài trợ cho kênh đào trong những tuần gần đây.
Các chuyên gia, quan chức và nhà ngoại giao cho biết việc Trung Quốc thiếu cam kết rõ ràng có thể gây rủi ro cho toàn bộ kế hoạch, do chưa chắc chắn về chi phí của dự án, tác động môi trường và khả năng tài chính.
Điều này cũng nhấn mạnh việc Bắc Kinh đang cắt giảm mạnh các khoản đầu tư ra nước ngoài khi nền kinh tế trong nước đang gặp khó khăn, ngay cả ở những quốc gia mà họ coi là đối tác chiến lược, chẳng hạn như Campuchia.
Dự án Kênh đào Phù Nam dài 180 km lấy nước từ sông Mekong đổ ra Vịnh Thái Lan, tạo thành một tuyến đường thủy nội địa không chỉ giúp vận chuyển hàng hóa mà còn phục vụ tưới tiêu, nuôi trồng, phát triển kinh tế các địa phương nơi kênh đào chảy qua.
Chính phủ Campuchia đã ký "thỏa thuận khung đầu tư" dự án Kênh đào Phù Nam vào tháng 10/2023 với Tổng công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC),
Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters vào tháng 5 vừa qua, Bộ trưởng phụ trách dự án, Phó Thủ tướng Sun Chanthol, cho biết CRBC sẽ phát triển kênh đào và "hoàn toàn" trang trải chi phí, đổi lại sẽ được nhượng bộ trong nhiều thập kỷ. Nhưng tại lễ khởi công vào tháng 8/2024, thủ tướng đã giao cho CRBC nắm giữ 49% cổ phần của dự án, phần còn lại do các công ty Campuchia nắm giữ.
Một số ý kiến đã bày tỏ lo ngại mức đầu tư 1,7 tỷ đô là quá thấp để xây dựng.
