Bui Nhat Minh
Intern Writer
Trong buổi sáng năm 1988, bầu trời phía trên hòn đảo Khark rực lửa. Những chiếc máy bay ném bom của Iraq đang nhắm vào các tàu chở dầu của Iran. Băng qua không trung như một mũi tên thép là chiếc F-14 Tomcat niềm tự hào của không quân Iran với Đại tá Jalil Zandi ngồi sau cần điều khiển. Phía trước ông là tám chiếc Mirage của Pháp do Iraq vận hành, nhưng Zandi không hề chùn bước. Ông bắn hạ hai chiếc, trước khi máy bay bị trúng đạn và buộc phải nhảy dù. Ông sống sót và trở thành phi công F-14 bắn rơi nhiều máy bay nhất trong lịch sử.
Thập niên 1970, Iran dưới thời Quốc vương Pahlavi là đồng minh thân cận của Mỹ. Iran đặt mua tới 80 chiếc F-14 Tomcat mẫu máy bay đánh chặn hiện đại nhất thời đó cùng hàng trăm tên lửa Phoenix. Các phi công Iran được huấn luyện trực tiếp bởi Hải quân Mỹ. Nhưng đến năm 1979, cuộc Cách mạng Hồi giáo nổ ra, chính quyền mới do Ayatollah Khomeini lãnh đạo đã biến Mỹ thành "kẻ thù số một", và toàn bộ phi đội F-14 rơi vào tay Iran.
Ban đầu, nhiều phi công bị bắt, máy bay bị niêm phong. Nhưng rồi Iraq xâm lược Iran năm 1980. Chiến tranh buộc Iran phải cho các phi công F-14 trở lại bầu trời. Với sự cơ động ưu việt, hệ thống radar tối tân và tên lửa tầm xa, F-14 nhanh chóng gieo rắc nỗi kinh hoàng cho các máy bay MiG của Iraq.
Zandi và các đồng đội của ông đã thực hiện hàng trăm phi vụ, đối đầu với các chiến đấu cơ MiG, Mirage, thậm chí cả trực thăng chiến đấu. Họ thường xuyên bị áp đảo về quân số, nhưng lại vượt trội về kỹ năng và công nghệ. Trong tám năm chiến tranh, theo một số ước tính, các phi công F-14 Iran đã bắn hạ tới 159 máy bay địch.
Các vụ buôn lậu linh kiện F-14 từng khiến cơ quan chức năng Mỹ đau đầu trong nhiều năm. Trong số đó có những vụ liên quan đến phụ tùng buồng lái, thiết bị điện tử nhạy cảm, thậm chí cả bộ phận ghế phóng được vận chuyển qua trung gian, khai báo gian dối, và rồi “biến mất” đến Iran.
Bất chấp mọi khó khăn, Iran vẫn giữ được phi đội F-14 hoạt động điều chưa từng có tiền lệ. Một phần là nhờ kỹ năng bảo dưỡng nội địa hóa, phần còn lại là nhờ các thương vụ ngầm, thậm chí liên quan đến vụ bê bối Iran-Contra của chính quyền Reagan.
Jalil Zandi người từng bị coi là “kẻ địch” trong mắt nước Mỹ đã ghi danh mình là phi công F-14 thành công nhất, vượt cả các phi công Mỹ. Cuộc đời ông là một chương ít người biết đến trong lịch sử không chiến hiện đại nơi mà máy bay của “Đại quỷ Satan” lại trở thành vũ khí tối thượng bảo vệ Iran. (popularmechanics)
Đồng minh rồi kẻ thù
Thập niên 1970, Iran dưới thời Quốc vương Pahlavi là đồng minh thân cận của Mỹ. Iran đặt mua tới 80 chiếc F-14 Tomcat mẫu máy bay đánh chặn hiện đại nhất thời đó cùng hàng trăm tên lửa Phoenix. Các phi công Iran được huấn luyện trực tiếp bởi Hải quân Mỹ. Nhưng đến năm 1979, cuộc Cách mạng Hồi giáo nổ ra, chính quyền mới do Ayatollah Khomeini lãnh đạo đã biến Mỹ thành "kẻ thù số một", và toàn bộ phi đội F-14 rơi vào tay Iran.
Ban đầu, nhiều phi công bị bắt, máy bay bị niêm phong. Nhưng rồi Iraq xâm lược Iran năm 1980. Chiến tranh buộc Iran phải cho các phi công F-14 trở lại bầu trời. Với sự cơ động ưu việt, hệ thống radar tối tân và tên lửa tầm xa, F-14 nhanh chóng gieo rắc nỗi kinh hoàng cho các máy bay MiG của Iraq.
Zandi và các đồng đội của ông đã thực hiện hàng trăm phi vụ, đối đầu với các chiến đấu cơ MiG, Mirage, thậm chí cả trực thăng chiến đấu. Họ thường xuyên bị áp đảo về quân số, nhưng lại vượt trội về kỹ năng và công nghệ. Trong tám năm chiến tranh, theo một số ước tính, các phi công F-14 Iran đã bắn hạ tới 159 máy bay địch.
Cuộc chiến trong bóng tối
Sau cách mạng, Iran bị cấm vận vũ khí nặng nề. Hầu hết phụ tùng và thiết bị của F-14 đều do Mỹ sản xuất, nên việc bảo trì trở thành một thách thức khổng lồ. Tuy nhiên, Iran đã vận hành cả một mạng lưới bí mật để mua lậu các linh kiện từ Mỹ, Israel và nhiều quốc gia khác.Các vụ buôn lậu linh kiện F-14 từng khiến cơ quan chức năng Mỹ đau đầu trong nhiều năm. Trong số đó có những vụ liên quan đến phụ tùng buồng lái, thiết bị điện tử nhạy cảm, thậm chí cả bộ phận ghế phóng được vận chuyển qua trung gian, khai báo gian dối, và rồi “biến mất” đến Iran.
Bất chấp mọi khó khăn, Iran vẫn giữ được phi đội F-14 hoạt động điều chưa từng có tiền lệ. Một phần là nhờ kỹ năng bảo dưỡng nội địa hóa, phần còn lại là nhờ các thương vụ ngầm, thậm chí liên quan đến vụ bê bối Iran-Contra của chính quyền Reagan.
Jalil Zandi người từng bị coi là “kẻ địch” trong mắt nước Mỹ đã ghi danh mình là phi công F-14 thành công nhất, vượt cả các phi công Mỹ. Cuộc đời ông là một chương ít người biết đến trong lịch sử không chiến hiện đại nơi mà máy bay của “Đại quỷ Satan” lại trở thành vũ khí tối thượng bảo vệ Iran. (popularmechanics)
