Nguyễn Quốc Hòa
Writer
Cứ vào thời điểm trước và sau Tết chúng ta lại phải nghĩ nhiều hơn đến tiền. Giá vàng tăng vùn vụt. Giá nhà đất cũng chạy xa tầm với của hầu hết những người làm công ăn lương. Tiền rất quan trọng, nhưng nhiều lúc ta không thể tự hỏi mình cần bao nhiêu tiền? Chúng ta thường hay nói, tiền không phải là tất cả, nhưng tiền là thứ vô cùng quan trọng. Ngoài những nhu cầu cơ bản, tiền còn giúp chúng ta đạt được những mục tiêu và hỗ trợ trong cuộc sống - những điều chúng ta quan tâm sâu sắc nhất - gia đình, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, từ thiện, phiêu lưu và vui vẻ. Nó giúp chúng ta có được một số điều vô hình trong cuộc sống - tự do hoặc độc lập, cơ hội để tận dụng tối đa các kỹ năng và tài năng, khả năng lựa chọn khóa học cho riêng mình trong cuộc sống, an toàn tài chính. Với tiền bạc, nhiều điều tốt có thể được thực hiện và tránh được hoặc bỏ được nhiều đau khổ không cần thiết. Tuy nhiên, tiền cũng có những hạn chế riêng của nó. Nó có thể cho chúng ta thời gian để trân trọng những điều giản dị trong cuộc sống một cách trọn vẹn hơn, nhưng không cho sự khao khát và kỳ diệu cần thiết để đạt được mục đích (cố CEO Steve Jobs của Apple đã từng khuyên các sinh viên luôn khao khát và dại khờ như động lực đến thành công). Tiền có thể cho chúng ta thời gian để phát triển năng khiếu và tài năng, nhưng không cho tính kiên trì và kỷ luật để làm điều đó.
Tiền có thể mang lại cho chúng ta sức mạnh để tạo ra sự khác biệt với người khác, nhưng không cho chúng ta khao khát làm như vậy. Nó có thể cho chúng ta thời gian để phát triển và nuôi dưỡng các mối quan hệ, nhưng không phải là tình yêu và sự quan tâm cần thiết. Nó có thể dễ dàng khiến chúng ta choáng váng, trốn tránh, ích kỷ và cô đơn. Bạn cần bao nhiêu? Bạn sẽ phải trả chi phí gì để có được những thứ bạn muốn? Việc ghi nhớ hai câu hỏi này sẽ cho chúng ta cảm giác thực sự về mối quan hệ của tiền bạc với hạnh phúc. Nếu chúng ta có ít hơn những gì chúng ta cần, hoặc nếu những gì chúng ta có đang khiến chúng ta phải trả giá quá đắt, chúng ta không bao giờ có thể hạnh phúc. Chúng ta cần tiền để ăn, ngủ, mặc, làm việc, vui chơi, quan hệ, chữa bệnh, đi lại và tận hưởng sự thoải mái. Chúng ta nên nhớ mọi lựa chọn phong cách sống đều đi kèm với cái giá của nó. Bằng chứng về sự nghèo nàn về tâm lý và tinh thần của những người giàu có và nổi tiếng tràn ngập các tờ báo lá cải và các chương trình truyền hình thực tế, phim ảnh và mạng xã hội. Catherine Sanderson, giáo sư tâm lý học tại Đại học Amherst cho biết: “Chúng ta luôn nghĩ nếu có thêm một chút tiền, chúng ta sẽ hạnh phúc hơn”, nhưng khi chúng ta đạt được điều đó thì không phải như vậy. Dan Gilbert, giáo sư tâm lý học tại Đại học Harvard và là tác giả của cuốn sách mới Vấp ngã khi hạnh phúc nhận xét: “Một khi bạn được đáp ứng những nhu cầu cơ bản của con người, thì nhiều tiền hơn không khiến hạnh phúc hơn”. Đúng vậy, ban đầu chúng ta cảm thấy hồi hộp vì những thứ đắt tiền. Nhưng chúng ta sớm quen với chúng, một trạng thái chạy đúng chỗ mà các nhà kinh tế học gọi là 'máy chạy bộ theo chủ nghĩa khoái lạc'. Vấn đề không phải là tiền, mà là ở chúng ta. Vì những lý do tâm lý sâu xa, khi tiêu tiền, chúng ta có xu hướng coi trọng hàng hóa hơn trải nghiệm. Tiền có thể giúp chúng ta tìm thấy nhiều hạnh phúc hơn, miễn là chúng ta biết những gì chúng ta có thể và không thể mong đợi từ nó. Nhiều nghiên cứu cho rằng tìm kiếm cuộc sống tốt đẹp tại một cửa hàng là một bài tập tốn kém trong vô ích. Tiền có thể mua cho chúng ta một số hạnh phúc, nhưng chỉ khi chúng ta tiêu tiền đúng cách. Chúng ta nên mua những kỷ niệm. Chi phí bao nhiêu tiền không phải là vấn đề, mà quan trọng là chúng ta tiêu tốn bao nhiêu tiền. Tiền bạc không khiến chúng ta mất đi tâm hồn, các mối quan hệ, phẩm giá, sức khỏe, trí thông minh và niềm vui trong những điều đơn giản của cuộc sống. Những người tìm ra những gì họ thực sự đánh giá cao và sau đó sắp xếp tiền bạc bằng đúng giá trị đó có ý thức mạnh mẽ nhất về tài chính và hạnh phúc cá nhân.
