Sasha
Moderator
Một nghiên cứu mới đây đã hé lộ nguyên nhân khiến phương pháp điều trị đích đối với ung thư phổi kém hiệu quả ở một số bệnh nhân, đặc biệt là nhóm người chưa từng hút thuốc. Nghiên cứu do các nhà khoa học từ Đại học College London (UCL), Viện Francis Crick và AstraZeneca thực hiện, đã được công bố trên tạp chí Nature Communications.
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến thứ ba và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư tại Anh. Đáng chú ý, khoảng 85% trường hợp mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) - loại ung thư phổi phổ biến nhất - lại xảy ra ở những người chưa từng hút thuốc. Điều này khiến ung thư phổi "không bao giờ hút thuốc" trở thành nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ năm trên toàn cầu.
Hình chụp phổi của bệnh nhân ung thư phổi
Đột biến gen phổ biến nhất ở bệnh nhân NSCLC là đột biến ở gen thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGFR). Đột biến này khiến tế bào ung thư phát triển nhanh chóng và thường gặp ở khoảng 10-15% trường hợp NSCLC tại Anh, chủ yếu ở những người chưa từng hút thuốc.
Hiện nay, các phương pháp điều trị nhắm vào đột biến EGFR, được gọi là chất ức chế EGFR, đã được áp dụng trong hơn 15 năm qua. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị lại không đồng đều. Trong khi một số bệnh nhân đáp ứng tốt với thuốc ức chế EGFR, khối u co lại đáng kể, thì nhiều bệnh nhân khác, đặc biệt là những người có đột biến bổ sung ở gen p53 (gen ức chế khối u), lại không hiệu quả và có tiên lượng sống sót thấp hơn.
Để giải mã bí ẩn này, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng về osimertinib - một loại thuốc ức chế EGFR mới do AstraZeneca phát triển. Họ tập trung vào những bệnh nhân chỉ có đột biến EGFR hoặc có cả đột biến EGFR và p53, so sánh các bản quét khối u ban đầu và sau vài tháng điều trị.
Kết quả cho thấy, ở những bệnh nhân chỉ có đột biến EGFR, tất cả các khối u đều thu nhỏ lại sau điều trị. Ngược lại, ở những bệnh nhân có cả hai đột biến, một số khối u co lại trong khi một số khác lại tiếp tục phát triển, cho thấy khả năng kháng thuốc nhanh chóng. Kiểu phản ứng "có chọn lọc" này, khi chỉ một phần khối u đáp ứng với thuốc, được gọi là "phản ứng hỗn hợp" và là một thách thức lớn đối với các bác sĩ ung thư.
Đi sâu vào tìm hiểu cơ chế kháng thuốc, nhóm nghiên cứu đã sử dụng mô hình chuột mang cả hai đột biến EGFR và p53. Họ phát hiện ra rằng, trong các khối u kháng thuốc ở chuột, nhiều tế bào ung thư đã nhân đôi bộ gen của chúng, tạo ra thêm bản sao của tất cả các nhiễm sắc thể.
"Phát hiện này mở ra hướng đi mới trong điều trị ung thư phổi", Tiến sĩ Crispin Hiley, nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư UCL và là Bác sĩ tư vấn ung thư lâm sàng tại Bệnh viện Đại học UCLH, cho biết. "Bằng cách xác định những bệnh nhân có cả đột biến EGFR và p53, và khối u có dấu hiệu nhân đôi bộ gen, chúng ta có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hơn. Ví dụ như theo dõi sát sao hơn, xạ trị sớm, phẫu thuật cắt bỏ khối u kháng thuốc, hoặc kết hợp osimertinib với các loại thuốc khác, bao gồm cả hóa trị".
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư phổ biến thứ ba và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư tại Anh. Đáng chú ý, khoảng 85% trường hợp mắc ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) - loại ung thư phổi phổ biến nhất - lại xảy ra ở những người chưa từng hút thuốc. Điều này khiến ung thư phổi "không bao giờ hút thuốc" trở thành nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ năm trên toàn cầu.
Hình chụp phổi của bệnh nhân ung thư phổi
Đột biến gen phổ biến nhất ở bệnh nhân NSCLC là đột biến ở gen thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGFR). Đột biến này khiến tế bào ung thư phát triển nhanh chóng và thường gặp ở khoảng 10-15% trường hợp NSCLC tại Anh, chủ yếu ở những người chưa từng hút thuốc.
Hiện nay, các phương pháp điều trị nhắm vào đột biến EGFR, được gọi là chất ức chế EGFR, đã được áp dụng trong hơn 15 năm qua. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị lại không đồng đều. Trong khi một số bệnh nhân đáp ứng tốt với thuốc ức chế EGFR, khối u co lại đáng kể, thì nhiều bệnh nhân khác, đặc biệt là những người có đột biến bổ sung ở gen p53 (gen ức chế khối u), lại không hiệu quả và có tiên lượng sống sót thấp hơn.
Để giải mã bí ẩn này, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng về osimertinib - một loại thuốc ức chế EGFR mới do AstraZeneca phát triển. Họ tập trung vào những bệnh nhân chỉ có đột biến EGFR hoặc có cả đột biến EGFR và p53, so sánh các bản quét khối u ban đầu và sau vài tháng điều trị.
Kết quả cho thấy, ở những bệnh nhân chỉ có đột biến EGFR, tất cả các khối u đều thu nhỏ lại sau điều trị. Ngược lại, ở những bệnh nhân có cả hai đột biến, một số khối u co lại trong khi một số khác lại tiếp tục phát triển, cho thấy khả năng kháng thuốc nhanh chóng. Kiểu phản ứng "có chọn lọc" này, khi chỉ một phần khối u đáp ứng với thuốc, được gọi là "phản ứng hỗn hợp" và là một thách thức lớn đối với các bác sĩ ung thư.
Đi sâu vào tìm hiểu cơ chế kháng thuốc, nhóm nghiên cứu đã sử dụng mô hình chuột mang cả hai đột biến EGFR và p53. Họ phát hiện ra rằng, trong các khối u kháng thuốc ở chuột, nhiều tế bào ung thư đã nhân đôi bộ gen của chúng, tạo ra thêm bản sao của tất cả các nhiễm sắc thể.
"Phát hiện này mở ra hướng đi mới trong điều trị ung thư phổi", Tiến sĩ Crispin Hiley, nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư UCL và là Bác sĩ tư vấn ung thư lâm sàng tại Bệnh viện Đại học UCLH, cho biết. "Bằng cách xác định những bệnh nhân có cả đột biến EGFR và p53, và khối u có dấu hiệu nhân đôi bộ gen, chúng ta có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hơn. Ví dụ như theo dõi sát sao hơn, xạ trị sớm, phẫu thuật cắt bỏ khối u kháng thuốc, hoặc kết hợp osimertinib với các loại thuốc khác, bao gồm cả hóa trị".
