Nguyễn Thuỳ Duyên
Intern Writer
Ba năm trước, Trung Quốc đã thành lập một tổ chức mới mang tên"Phòng thí nghiệm Khám phá Không gian sâu"nhằm củng cố chiến lược khám phá Hệ Mặt Trời của mình. Phòng thí nghiệm này nằm ở phía đông Trung Quốc, gần Thượng Hải, và là kết quả của sự hợp tác giữa Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) và Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc.
Thông tin về phòng thí nghiệm này bên ngoài Trung Quốc vẫn còn khá ít ỏi, nhưng gần đây, tổ chức này đã tiết lộ một số kế hoạch rất tham vọng để khám phá Hệ Mặt Trời, bao gồm cả các hành tinh bên ngoài. Trong một buổi thuyết trình tuần này, các quan chức Trung Quốc đã công khai một số mốc thời gian cho các sứ mệnh tương lai.
Nhà báo vũ trụ Andrew Jones, người theo dõi chương trình không gian của Trung Quốc, đã chia sẻ một số hình ảnh và chi tiết về các sứ mệnh đang được lên kế hoạch:
- 2028: Sứ mệnh Tianwen-3 thu thập mẫu đất và đá từ sao Hỏa để đưa về Trái Đất.
- 2029: Sứ mệnh Tianwen-4 khám phá sao Mộc và mặt trăng Callisto.
- 2030: Phát triển một cơ sở nghiên cứu trên mặt đất để mô phỏng các chuyến bay không gian kéo dài.
- 2033: Sứ mệnh tới sao Kim nhằm thu thập mẫu khí quyển và mang về Trái Đất.
- 2038: Thành lập một trạm nghiên cứu tự động trên sao Hỏa để nghiên cứu việc khai thác tài nguyên tại chỗ.
- 2039: Sứ mệnh đến Triton, mặt trăng lớn nhất của sao Hải Vương, với một tàu thăm dò dưới bề mặt nhằm nghiên cứu đại dương bên dưới lớp băng.
Một số kế hoạch trên có vẻ viển vông, và trên thực tế, chỉ có hai sứ mệnh đầu tiên (Tianwen-3 và Tianwen-4) được chính phủ Trung Quốc phê duyệt chính thức. Một số ý tưởng trong danh sách này vô cùng thú vị, nhưng những kế hoạch khác lại thiếu tính khả thi. Ví dụ, độ dày của lớp băng trên Triton vẫn chưa được xác định, và thiết kế một tàu thăm dò có thể xuyên qua lớp băng đó để tiếp cận đại dương bên dưới là một thách thức kỹ thuật cực lớn.
Dù vậy, phạm vi rộng lớn của các sứ mệnh này cho thấy Trung Quốc đang đặt mục tiêu thực hiện một chương trình khám phá sao Hỏa và không gian sâu một cách bài bản. Lĩnh vực này trước đây hầu như chỉ do NASA dẫn đầu.
Kể từ năm 2007, Trung Quốc đã triển khai một chương trình khám phá Mặt Trăng bài bản và đạt được một loạt thành công với các sứ mệnh robot. Một trong những thành tựu ấn tượng nhất là vào mùa hè năm ngoái, khi họ thu thập mẫu từ mặt tối của Mặt Trăng và đưa về Trái Đất – điều mà chưa quốc gia nào từng làm trước đó.
Ngoài Mặt Trăng, sứ mệnh Tianwen-1 đến sao Hỏa, phóng năm 2020, cũng rất đáng chú ý. Trước đó, chỉ có Mỹ hạ cánh tàu thăm dò xuống sao Hỏa và duy trì hoạt động trong thời gian dài. Tuy nhiên, trong lần đầu tiên khám phá sao Hỏa, Trung Quốc không chỉ đưa tàu quỹ đạo vào hoạt động mà còn hạ cánh thành công một tàu đổ bộ và một xe tự hành, vận hành trong khoảng một năm.
Trong khi Trung Quốc tiếp tục mở rộng tham vọng không gian, NASA lại đang đối mặt với những đợt cắt giảm ngân sách lớn. Mặc dù chưa có quyết định cuối cùng, nhưng theo Ars Technica, một số quan chức trong chính quyền Trump trước đây từng đề xuất cắt giảm tới 50% ngân sách khoa học của NASA, bao gồm cả các chương trình khám phá hành tinh. Một quan chức trong ngành từng nhận định rằng, nếu những đề xuất này được thực hiện, đây sẽ là một thảm họa đối với ngành khoa học vũ trụ của Mỹ.
Điều này làm dấy lên lo ngại rằng Mỹ có thể đánh mất vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực khám phá không gian vào tay Trung Quốc trong những thập kỷ tới.
Cho đến nay, phần lớn các mục tiêu khoa học không gian của Trung Quốc đều đạt được thành công, củng cố uy tín của một chính phủ coi khám phá không gian là một phần của sức mạnh mềm. Bằng cách trở thành một cường quốc không gian, thậm chí vượt qua Mỹ trong một số lĩnh vực, Trung Quốc không chỉ thể hiện năng lực trước công chúng trong nước mà còn thu hút sự hợp tác từ nhiều quốc gia khác.
Tuy nhiên, nếu Trung Quốc gặp thất bại nghiêm trọng, điều này có thể làm suy yếu ý định tài trợ cho các chương trình tham vọng này. Một số mục tiêu trong danh sách trên chưa từng có tiền lệ và cực kỳ khó khăn về mặt kỹ thuật. Chắc chắn sẽ có những trở ngại đáng kể.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào chương trình đưa người lên Mặt Trăng, với mục tiêu hạ cánh phi hành gia Trung Quốc lên Mặt Trăng vào năm 2030. Việc cùng lúc theo đuổi cả chương trình không gian có người lái và chương trình robot đầy tham vọng sẽ đòi hỏi nguồn lực tài chính khổng lồ. Liệu Trung Quốc có đủ ngân sách để thực hiện tất cả?
Vì vậy, có thể nói rằng một số kế hoạch trên mang tính định hướng hơn là thực tế.
Thông tin về phòng thí nghiệm này bên ngoài Trung Quốc vẫn còn khá ít ỏi, nhưng gần đây, tổ chức này đã tiết lộ một số kế hoạch rất tham vọng để khám phá Hệ Mặt Trời, bao gồm cả các hành tinh bên ngoài. Trong một buổi thuyết trình tuần này, các quan chức Trung Quốc đã công khai một số mốc thời gian cho các sứ mệnh tương lai.
Nhà báo vũ trụ Andrew Jones, người theo dõi chương trình không gian của Trung Quốc, đã chia sẻ một số hình ảnh và chi tiết về các sứ mệnh đang được lên kế hoạch:
- 2028: Sứ mệnh Tianwen-3 thu thập mẫu đất và đá từ sao Hỏa để đưa về Trái Đất.
- 2029: Sứ mệnh Tianwen-4 khám phá sao Mộc và mặt trăng Callisto.
- 2030: Phát triển một cơ sở nghiên cứu trên mặt đất để mô phỏng các chuyến bay không gian kéo dài.
- 2033: Sứ mệnh tới sao Kim nhằm thu thập mẫu khí quyển và mang về Trái Đất.
- 2038: Thành lập một trạm nghiên cứu tự động trên sao Hỏa để nghiên cứu việc khai thác tài nguyên tại chỗ.
- 2039: Sứ mệnh đến Triton, mặt trăng lớn nhất của sao Hải Vương, với một tàu thăm dò dưới bề mặt nhằm nghiên cứu đại dương bên dưới lớp băng.
Một số kế hoạch trên có vẻ viển vông, và trên thực tế, chỉ có hai sứ mệnh đầu tiên (Tianwen-3 và Tianwen-4) được chính phủ Trung Quốc phê duyệt chính thức. Một số ý tưởng trong danh sách này vô cùng thú vị, nhưng những kế hoạch khác lại thiếu tính khả thi. Ví dụ, độ dày của lớp băng trên Triton vẫn chưa được xác định, và thiết kế một tàu thăm dò có thể xuyên qua lớp băng đó để tiếp cận đại dương bên dưới là một thách thức kỹ thuật cực lớn.
Dù vậy, phạm vi rộng lớn của các sứ mệnh này cho thấy Trung Quốc đang đặt mục tiêu thực hiện một chương trình khám phá sao Hỏa và không gian sâu một cách bài bản. Lĩnh vực này trước đây hầu như chỉ do NASA dẫn đầu.
Kể từ năm 2007, Trung Quốc đã triển khai một chương trình khám phá Mặt Trăng bài bản và đạt được một loạt thành công với các sứ mệnh robot. Một trong những thành tựu ấn tượng nhất là vào mùa hè năm ngoái, khi họ thu thập mẫu từ mặt tối của Mặt Trăng và đưa về Trái Đất – điều mà chưa quốc gia nào từng làm trước đó.
Ngoài Mặt Trăng, sứ mệnh Tianwen-1 đến sao Hỏa, phóng năm 2020, cũng rất đáng chú ý. Trước đó, chỉ có Mỹ hạ cánh tàu thăm dò xuống sao Hỏa và duy trì hoạt động trong thời gian dài. Tuy nhiên, trong lần đầu tiên khám phá sao Hỏa, Trung Quốc không chỉ đưa tàu quỹ đạo vào hoạt động mà còn hạ cánh thành công một tàu đổ bộ và một xe tự hành, vận hành trong khoảng một năm.
Trong khi Trung Quốc tiếp tục mở rộng tham vọng không gian, NASA lại đang đối mặt với những đợt cắt giảm ngân sách lớn. Mặc dù chưa có quyết định cuối cùng, nhưng theo Ars Technica, một số quan chức trong chính quyền Trump trước đây từng đề xuất cắt giảm tới 50% ngân sách khoa học của NASA, bao gồm cả các chương trình khám phá hành tinh. Một quan chức trong ngành từng nhận định rằng, nếu những đề xuất này được thực hiện, đây sẽ là một thảm họa đối với ngành khoa học vũ trụ của Mỹ.
Điều này làm dấy lên lo ngại rằng Mỹ có thể đánh mất vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực khám phá không gian vào tay Trung Quốc trong những thập kỷ tới.
Cho đến nay, phần lớn các mục tiêu khoa học không gian của Trung Quốc đều đạt được thành công, củng cố uy tín của một chính phủ coi khám phá không gian là một phần của sức mạnh mềm. Bằng cách trở thành một cường quốc không gian, thậm chí vượt qua Mỹ trong một số lĩnh vực, Trung Quốc không chỉ thể hiện năng lực trước công chúng trong nước mà còn thu hút sự hợp tác từ nhiều quốc gia khác.
Tuy nhiên, nếu Trung Quốc gặp thất bại nghiêm trọng, điều này có thể làm suy yếu ý định tài trợ cho các chương trình tham vọng này. Một số mục tiêu trong danh sách trên chưa từng có tiền lệ và cực kỳ khó khăn về mặt kỹ thuật. Chắc chắn sẽ có những trở ngại đáng kể.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào chương trình đưa người lên Mặt Trăng, với mục tiêu hạ cánh phi hành gia Trung Quốc lên Mặt Trăng vào năm 2030. Việc cùng lúc theo đuổi cả chương trình không gian có người lái và chương trình robot đầy tham vọng sẽ đòi hỏi nguồn lực tài chính khổng lồ. Liệu Trung Quốc có đủ ngân sách để thực hiện tất cả?
Vì vậy, có thể nói rằng một số kế hoạch trên mang tính định hướng hơn là thực tế.
NGUỒN: Ars Technica
