Nguyễn Tiến Đạt
Writer
Bản án của Robert Farquharson bị nghi ngờ vì độ tin cậy của bằng chứng y khoa và tái hiện hiện trường. Tương tự, các vụ án như của Henry Keogh, David Eastman, và Lindy Chamberlain từng bị lật lại khi bằng chứng khoa học được chứng minh không đáng tin cậy. Tòa án Úc đang đối mặt với khủng hoảng trong việc xử lý ý kiến chuyên gia và dễ bị ảnh hưởng bởi "khoa học rác", như cảnh báo từ Viện Hàn lâm Khoa học Úc (AAS).
Không như các nhân chứng thông thường, chuyên gia được phép đưa ra ý kiến dựa trên "kiến thức chuyên môn". Tuy nhiên, tòa án Úc không yêu cầu xác nhận chính thức các phương pháp này trước khi chấp nhận chúng. Theo báo cáo năm 2009 của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, ngoài DNA, không có phương pháp pháp y nào được chứng minh nghiêm ngặt về độ tin cậy cao. Các lĩnh vực như dấu vân tay, vết cắn hay phân tích vết máu đều đối mặt với tỷ lệ lỗi cao.
Dù khoa học pháp y đã cải thiện, vẫn có nhiều lĩnh vực chưa đáng tin cậy. Ví dụ, dù được đào tạo, các nha sĩ pháp y không thể xác định chính xác vết cắn hoặc liên kết vết cắn với răng cụ thể. Dấu vân tay dù chính xác hơn nhưng vẫn có tỷ lệ lỗi 1/400.
Tòa án Úc thiếu quy định và nhân sự để quản lý bằng chứng này. "Khoa học rác" thường được chấp nhận mà không được kiểm chứng, dẫn đến bất công và các bản án oan sai. Hơn nữa, các giám định viên có thể bị ảnh hưởng bởi thông tin nghi phạm, tạo ra sự thiên lệch.
Luật sư và thẩm phán hiếm khi đặt câu hỏi đúng về độ tin cậy của chuyên gia. Họ thường dựa vào danh tiếng, kinh nghiệm và cách giải thích hợp lý của chuyên gia, thay vì kiểm tra kỹ lưỡng phương pháp hay kết quả.
Để cải thiện, các nhà nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn độ tin cậy rõ ràng cho bằng chứng chuyên gia và thành lập hội đồng đa ngành độc lập để hỗ trợ khoa học. Chính phủ Úc cũng nên lập Ủy ban Xem xét Các Vụ Án Hình Sự Độc Lập để phát hiện và xử lý các bản án oan sai tiềm ẩn.
Việc cải cách này không chỉ giúp tránh các bản án oan mà còn nâng cao niềm tin của công chúng vào hệ thống tư pháp.
Nguồn: https://phys.org/news/2024-06-junk-science-australian-courtrooms-wrongful.html
Không như các nhân chứng thông thường, chuyên gia được phép đưa ra ý kiến dựa trên "kiến thức chuyên môn". Tuy nhiên, tòa án Úc không yêu cầu xác nhận chính thức các phương pháp này trước khi chấp nhận chúng. Theo báo cáo năm 2009 của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, ngoài DNA, không có phương pháp pháp y nào được chứng minh nghiêm ngặt về độ tin cậy cao. Các lĩnh vực như dấu vân tay, vết cắn hay phân tích vết máu đều đối mặt với tỷ lệ lỗi cao.
Dù khoa học pháp y đã cải thiện, vẫn có nhiều lĩnh vực chưa đáng tin cậy. Ví dụ, dù được đào tạo, các nha sĩ pháp y không thể xác định chính xác vết cắn hoặc liên kết vết cắn với răng cụ thể. Dấu vân tay dù chính xác hơn nhưng vẫn có tỷ lệ lỗi 1/400.
Tòa án Úc thiếu quy định và nhân sự để quản lý bằng chứng này. "Khoa học rác" thường được chấp nhận mà không được kiểm chứng, dẫn đến bất công và các bản án oan sai. Hơn nữa, các giám định viên có thể bị ảnh hưởng bởi thông tin nghi phạm, tạo ra sự thiên lệch.
Luật sư và thẩm phán hiếm khi đặt câu hỏi đúng về độ tin cậy của chuyên gia. Họ thường dựa vào danh tiếng, kinh nghiệm và cách giải thích hợp lý của chuyên gia, thay vì kiểm tra kỹ lưỡng phương pháp hay kết quả.
Để cải thiện, các nhà nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn độ tin cậy rõ ràng cho bằng chứng chuyên gia và thành lập hội đồng đa ngành độc lập để hỗ trợ khoa học. Chính phủ Úc cũng nên lập Ủy ban Xem xét Các Vụ Án Hình Sự Độc Lập để phát hiện và xử lý các bản án oan sai tiềm ẩn.
Việc cải cách này không chỉ giúp tránh các bản án oan mà còn nâng cao niềm tin của công chúng vào hệ thống tư pháp.
Nguồn: https://phys.org/news/2024-06-junk-science-australian-courtrooms-wrongful.html
