Trò chơi có tổng bằng không là gì?

[The Kings]

Gần đây, các chính trị gia, các doanh nhân hay đề cập đến cụm từ "trò chơi có tổng bằng không", hay zero-sum game. Chẳng hạn, mới đây nhất tỷ phủ Elon Musk tuyên bố "Nền kinh tế không phải là trò chơi có tổng bằng không".

Tôi nghĩ rằng nhìn chung, mọi người nên luôn cảnh giác rằng họ có thể đã, một cách có ý thức hoặc có lẽ chủ yếu là vô thức, tiếp thu khái niệm về trò chơi có tổng bằng không hoặc một chiếc bánh cố định.
Và nếu bạn tiếp thu điều đó, mọi thứ đều có tổng bằng không, nghĩa là để tôi có thể tiến lên, người khác phải không tiến lên hoặc để tôi có đồ đạc, người khác phải không có đồ đạc, nếu bạn có luồng tiên đề đó, thì điều cần làm là sửa luồng tiên đề đó, vì nó sai.
Đây không phải là trò chơi có tổng bằng không. Chúng ta hoàn toàn có thể phát triển, và đã phát triển, và bằng chứng là rất rõ ràng, rằng chúng ta đã tăng sản lượng hàng hóa và dịch vụ.
Ngày nay, chúng ta có nhiều thứ mà trước đây chúng ta không có. Chúng ta thịnh vượng hơn nhiều.
Toàn thể nhân loại ngày nay thịnh vượng hơn nhiều so với trước đây.”

Vậy, bạn có thể hiểu trò chơi có tổng bằng không rồi chứ? Đúng vậy, "trò chơi có tổng bằng không" (zero-sum game) là một khái niệm trong lý thuyết trò chơi và kinh tế học. Trong một trò chơi có tổng bằng không, khi một người hay một nhóm được lợi, sẽ có người hoặc nhóm khác chịu tổn thất với mức độ tương đương, sao cho tổng lợi ích và thiệt hại là bằng 0.
Cách nói này giúp dễ hình dung các tình huống mà lợi ích không thể tăng lên cho tất cả mọi người cùng lúc.