Nguyễn Quốc Hòa
Writer
Bắt trẻ làm theo kịch bản, làm những hành động không đúng với lứa tuổi, chịu đựng những kích thích không mong muốn và tổn hại về tinh thần để có những video ngắn triệu view trên mạng!
Đọc thêm: Ở Trung Quốc, khoe của, khoe giàu trên mạng là phản cảm, phải dẹp bỏ
Ở Trung Quốc, với sự bùng nổ của các video ngắn về em bé dễ thương, mô hình "khoe con tài giỏi" của một số phụ huynh đang bị biến dạng dữ dội, có bé hai tuổi vừa ăn vừa phát livestream, có em bé còn đang mặc bỉm nấu ăn trong nhà bếp.
Bé Peggy mới 3 tuổi nặng đến 35 kg nhưng bố mẹ vẫn ép con ăn để quay phim trong đó bé ngồi trước những bàn đồ ăn "khổng lồ" với những món nhiều calo như hamburger, gà rán, coca, mì tôm... Họ tỏ ra rất hào hứng và tự hào về cân nặng mà bé đạt được cũng như khả năng ăn uống phi thường của con mình.
Theo báo cáo, sau sự bùng nổ của các video ngắn trẻ em dễ thương, một lượng lớn quảng cáo sẽ kéo theo, điều này cũng khiến một số phụ huynh sử dụng con cái để tạo tài khoản cho hoạt động kinh doanh. Mở trang chủ của một số tài khoản thì hầu hết có các dấu hiệu như "Hàng khuyến nghị" và "Liên hệ hợp tác”. Các bậc cha mẹ điều hành tài khoản video ngắn của trẻ em cho biết, họ có thể kiếm được 150.000 nhân dân tệ (530-540 triệu đồng) mỗi tháng bằng các video về con mình.
Ngay từ năm 2020, blogger ăn uống "Peggy" mới 3 tuổi mà đã nặng 35kg trong khi bố mẹ vẫn liên tục đăng tải video Peggy ăn uống với những tiêu đề giật tít như: "sức ăn kinh người", "chỉ vài giây là ăn hết sạch"... đã gây ra tranh luận sôi nổi trên Internet. Một số phóng viên báo đài đã liên hệ với phụ huynh của Peggy thì họ nói mặc dù có "kiếm được vài trăm tệ" nhưng video được thực hiện chỉ để cho vui. Sau khi nhiều cư dân mạng phàn nàn về tài khoản EatBroad của Peggy, nền tảng mạng xã hội cho biết sẽ cấm các video và tài khoản của bé gái.
Sản xuất video ngắn dành cho trẻ em rất đơn giản, phí sản xuất thấp, trong khi thị trường tiêu dùng dành cho trẻ em của Trung Quốc cực lớn vì vậy một số nhà cung cấp, nền tảng trực tiếp đang để mắt đến cơ hội này. Những người trong ngành cho rằng đằng sau sự bùng nổ của "trẻ em nổi tiếng trên Internet", có thể có một "chuỗi quan tâm".
Một số tài khoản cha-con thực sự chỉ đơn giản là chia sẻ cuộc sống hàng ngày trong giai đoạn đầu. Sau khi bùng nổ đột ngột và tăng lượng truy cập, các tổ chức sẽ chủ động ký hợp đồng với họ và sau khi ký hợp đồng, họ có thể nhận được nhiều cơ hội kinh doanh hơn. Điều này cũng đã khiến một số phụ huynh sử dụng con cái để tạo tài khoản cho hoạt động kinh doanh. Nhiều tài khoản phổ biến đã ký thỏa thuận MCN (Vườn ươm người nổi tiếng trên Internet).
Phóng sự của CCTV chỉ trích các clip ngắn câu view bằng trẻ con.
Vào tháng 6 năm nay, với việc chính thức triển khai "Luật Bảo vệ trẻ vị thành niên" mới được sửa đổi, Hiệp hội Công nghiệp Hiệu suất Trung Quốc đưa ra sáng kiến các nền tảng phát sóng trực tiếp sẽ không cung cấp dịch vụ phát sóng trực tiếp trên web cho trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi. Vào tháng 7, Cơ quan quản lý không gian mạng trung ương phát động hành động đặc biệt có tên "Làm rõ và khắc phục môi trường Internet cho trẻ vị thành niên trong kỳ nghỉ hè", đề xuất rằng trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi bị nghiêm cấm xuất hiện trực tiếp trước camera, đồng thời điều tra và trừng trị nghiêm túc hành vi của "trẻ em nổi tiếng trên mạng".
Bất chấp sự thắt chặt của môi trường quản lý, vẫn còn kẽ hở trong việc phát sóng trực tiếp trẻ vị thành niên.
Điều đó cũng phụ thuộc vào mức độ nghiêm ngặt của nền tảng và cha mẹ. Chắc chắn trẻ vị thành niên không thể tự mình phát sóng trực tiếp, nhưng nền tảng có thể sử dụng cách tương tác giữa cha mẹ và con cái và phát trực tiếp. Việc quay các đoạn phim ngắn cũng tương tự như vậy, quay từ góc độ của cha mẹ và ghi lại cuộc sống của đứa trẻ là điều bình thường. Điều này cũng có nghĩa là nhiều tài khoản cha/mẹ-con đang hoạt động dưới danh nghĩa "ghi lại cuộc sống hàng ngày".
Yao Hua, Viện trưởng Viện Xã hội học thuộc Học viện Khoa học Xã hội Quảng Tây, cho biết: Sau khi hiện tượng bóp méo trẻ em lan rộng, một dây chuyền công nghiệp sẽ được hình thành, và nhiều bậc cha mẹ sẽ tham gia vào cái gọi là dây chuyền công nghiệp này. Nếu tất cả chúng ta “tiêu thụ” trẻ em theo cách này, nó sẽ có tác động tiêu cực nhất định đến bầu không khí xã hội.
Một mặt, việc đẩy trẻ trước ống kính và “bán hàng dễ thương” theo kịch bản sẽ làm trẻ kiệt quệ quá mức và bộc lộ sự riêng tư, dễ gây tâm lý lo lắng.
Mặt khác, trẻ em tham gia các hoạt động thương mại thông qua các video ngắn trực tiếp và các hoạt động khác quá sớm có thể làm sai lệch giá trị của mình, dẫn đến suy nghĩ thành công và tâm lý nóng nảy.
Mới đây, Bộ VHTTDL đã ban hành "Ý kiến về việc tăng cường bảo vệ người chưa thành niên trên thị trường văn hóa trực tuyến" trước những hiện tượng và vấn đề lạm dụng trẻ em trên Internet vì lợi nhuận. Trong đó nêu rõ: Kiểm soát chặt chẽ việc trẻ vị thành niên tham gia biểu diễn trực tuyến và tận dụng các phòng phát sóng trực tiếp hoặc tài khoản video ngắn nơi trẻ vị thành niên xuất hiện một mình hoặc cùng với người lớn. Những tài khoản người mẫu nhí tạo dáng không đứng đắn và thực hiện các hành động ******** nhằm thu hút lượng truy cập, mang hàng hóa kiếm lời sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Đối với nền tảng, cần ý thức hoàn thành trách nhiệm chính. Các nền tảng trực tuyến phải được kiểm soát chặt chẽ. Một mặt, các yêu cầu truy cập và giới hạn độ tuổi đối với người neo được thực hiện nghiêm ngặt. Mặt khác, họ xem xét nghiêm ngặt thông tin phát sóng trực tiếp và nội dung video liên quan đến trẻ vị thành niên, đồng thời thực hiện các biện pháp như cấm tài khoản của tiêu thụ "trẻ em của người nổi tiếng trên Internet" quá mức.
Một người có liên quan phụ trách nền tảng video ngắn cho biết, hiện tại, các thuật toán máy và phương pháp gắn nhãn thủ công đã được sử dụng để xác định các tài khoản video có trẻ em là nhân vật chính, đồng thời tăng cường quản lý các tài khoản đó.
Zhu Wei, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Luật Truyền thông thuộc Đại học Khoa học Chính trị và Luật Trung Quốc, chỉ ra rằng luật hiện hành quy định rõ ràng rằng trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi không được phát sóng trực tiếp. Luật Quảng cáo cũng có quy định tương tự về việc này, và những người dưới mười tuổi bị cấm chứng thực.
Nhưng trên thực tế, có nhiều hiện tượng không dễ giám sát. "Ví dụ, bạn không thể phát sóng trực tiếp, nhưng bạn có thể xuất hiện tại hiện trường, đặc biệt là tài khoản của phụ huynh. Đứa trẻ không phát trực tiếp mà chỉ biểu diễn, hoặc chỉ làm nền. Những tình huống này không thể coi là dưới dạng chương trình phát sóng trực tiếp".
Zhu Wei cũng nêu ví dụ về các video ngắn “Nhiều bậc cha mẹ sẵn sàng quay các video ngắn cho con cái để ghi lại cuộc sống của chúng. Chúng trở nên nổi tiếng một cách tình cờ. Sau này, chúng có thể mang thông điệp hàng hóa qua các video ngắn. Điều này cũng có thể xảy ra”. Nhưng để giải quyết vấn đề này thì cần phải phân biệt và không thể chung chung để xác định xem đó có phải là trẻ vị thành niên đang "phát sóng trực tiếp". "Ngay cả khi trẻ em sử dụng tài khoản của cha mẹ, miễn là trẻ vị thành niên phát trực tiếp thì đó là vi phạm", theo Đạo luật bảo vệ trẻ vị thành niên.
Ngoài ra, Zhu Wei tin rằng quảng cáo cần phải được xử lý một cách thận trọng. "Cần phải tăng cường giám sát và xử lý việc sử dụng trẻ vị thành niên làm công cụ kiếm tiền và thậm chí một số tổ chức ký các thỏa thuận có liên quan để cho phép trẻ vị thành niên hoạt động như một đại sứ thương mại”.
Việc cha mẹ "đăng đàn" lên mạng là điều dễ hiểu, nhưng nếu họ lăng xê con cái trở thành người nổi tiếng trên mạng vì lợi ích kinh tế, hoặc tiêu xài quá đà của con cái thì quả là một vấn đề nan giải.
Đọc thêm: Ở Trung Quốc, khoe của, khoe giàu trên mạng là phản cảm, phải dẹp bỏ
Ở Trung Quốc, với sự bùng nổ của các video ngắn về em bé dễ thương, mô hình "khoe con tài giỏi" của một số phụ huynh đang bị biến dạng dữ dội, có bé hai tuổi vừa ăn vừa phát livestream, có em bé còn đang mặc bỉm nấu ăn trong nhà bếp.
Ngay từ năm 2020, blogger ăn uống "Peggy" mới 3 tuổi mà đã nặng 35kg trong khi bố mẹ vẫn liên tục đăng tải video Peggy ăn uống với những tiêu đề giật tít như: "sức ăn kinh người", "chỉ vài giây là ăn hết sạch"... đã gây ra tranh luận sôi nổi trên Internet. Một số phóng viên báo đài đã liên hệ với phụ huynh của Peggy thì họ nói mặc dù có "kiếm được vài trăm tệ" nhưng video được thực hiện chỉ để cho vui. Sau khi nhiều cư dân mạng phàn nàn về tài khoản EatBroad của Peggy, nền tảng mạng xã hội cho biết sẽ cấm các video và tài khoản của bé gái.
Sản xuất video ngắn dành cho trẻ em rất đơn giản, phí sản xuất thấp, trong khi thị trường tiêu dùng dành cho trẻ em của Trung Quốc cực lớn vì vậy một số nhà cung cấp, nền tảng trực tiếp đang để mắt đến cơ hội này. Những người trong ngành cho rằng đằng sau sự bùng nổ của "trẻ em nổi tiếng trên Internet", có thể có một "chuỗi quan tâm".
Một số tài khoản cha-con thực sự chỉ đơn giản là chia sẻ cuộc sống hàng ngày trong giai đoạn đầu. Sau khi bùng nổ đột ngột và tăng lượng truy cập, các tổ chức sẽ chủ động ký hợp đồng với họ và sau khi ký hợp đồng, họ có thể nhận được nhiều cơ hội kinh doanh hơn. Điều này cũng đã khiến một số phụ huynh sử dụng con cái để tạo tài khoản cho hoạt động kinh doanh. Nhiều tài khoản phổ biến đã ký thỏa thuận MCN (Vườn ươm người nổi tiếng trên Internet).
Vào tháng 6 năm nay, với việc chính thức triển khai "Luật Bảo vệ trẻ vị thành niên" mới được sửa đổi, Hiệp hội Công nghiệp Hiệu suất Trung Quốc đưa ra sáng kiến các nền tảng phát sóng trực tiếp sẽ không cung cấp dịch vụ phát sóng trực tiếp trên web cho trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi. Vào tháng 7, Cơ quan quản lý không gian mạng trung ương phát động hành động đặc biệt có tên "Làm rõ và khắc phục môi trường Internet cho trẻ vị thành niên trong kỳ nghỉ hè", đề xuất rằng trẻ vị thành niên dưới 16 tuổi bị nghiêm cấm xuất hiện trực tiếp trước camera, đồng thời điều tra và trừng trị nghiêm túc hành vi của "trẻ em nổi tiếng trên mạng".
Bất chấp sự thắt chặt của môi trường quản lý, vẫn còn kẽ hở trong việc phát sóng trực tiếp trẻ vị thành niên.
Điều đó cũng phụ thuộc vào mức độ nghiêm ngặt của nền tảng và cha mẹ. Chắc chắn trẻ vị thành niên không thể tự mình phát sóng trực tiếp, nhưng nền tảng có thể sử dụng cách tương tác giữa cha mẹ và con cái và phát trực tiếp. Việc quay các đoạn phim ngắn cũng tương tự như vậy, quay từ góc độ của cha mẹ và ghi lại cuộc sống của đứa trẻ là điều bình thường. Điều này cũng có nghĩa là nhiều tài khoản cha/mẹ-con đang hoạt động dưới danh nghĩa "ghi lại cuộc sống hàng ngày".
Yao Hua, Viện trưởng Viện Xã hội học thuộc Học viện Khoa học Xã hội Quảng Tây, cho biết: Sau khi hiện tượng bóp méo trẻ em lan rộng, một dây chuyền công nghiệp sẽ được hình thành, và nhiều bậc cha mẹ sẽ tham gia vào cái gọi là dây chuyền công nghiệp này. Nếu tất cả chúng ta “tiêu thụ” trẻ em theo cách này, nó sẽ có tác động tiêu cực nhất định đến bầu không khí xã hội.
Một mặt, việc đẩy trẻ trước ống kính và “bán hàng dễ thương” theo kịch bản sẽ làm trẻ kiệt quệ quá mức và bộc lộ sự riêng tư, dễ gây tâm lý lo lắng.
Mặt khác, trẻ em tham gia các hoạt động thương mại thông qua các video ngắn trực tiếp và các hoạt động khác quá sớm có thể làm sai lệch giá trị của mình, dẫn đến suy nghĩ thành công và tâm lý nóng nảy.
Mới đây, Bộ VHTTDL đã ban hành "Ý kiến về việc tăng cường bảo vệ người chưa thành niên trên thị trường văn hóa trực tuyến" trước những hiện tượng và vấn đề lạm dụng trẻ em trên Internet vì lợi nhuận. Trong đó nêu rõ: Kiểm soát chặt chẽ việc trẻ vị thành niên tham gia biểu diễn trực tuyến và tận dụng các phòng phát sóng trực tiếp hoặc tài khoản video ngắn nơi trẻ vị thành niên xuất hiện một mình hoặc cùng với người lớn. Những tài khoản người mẫu nhí tạo dáng không đứng đắn và thực hiện các hành động ******** nhằm thu hút lượng truy cập, mang hàng hóa kiếm lời sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Đối với nền tảng, cần ý thức hoàn thành trách nhiệm chính. Các nền tảng trực tuyến phải được kiểm soát chặt chẽ. Một mặt, các yêu cầu truy cập và giới hạn độ tuổi đối với người neo được thực hiện nghiêm ngặt. Mặt khác, họ xem xét nghiêm ngặt thông tin phát sóng trực tiếp và nội dung video liên quan đến trẻ vị thành niên, đồng thời thực hiện các biện pháp như cấm tài khoản của tiêu thụ "trẻ em của người nổi tiếng trên Internet" quá mức.
Một người có liên quan phụ trách nền tảng video ngắn cho biết, hiện tại, các thuật toán máy và phương pháp gắn nhãn thủ công đã được sử dụng để xác định các tài khoản video có trẻ em là nhân vật chính, đồng thời tăng cường quản lý các tài khoản đó.
Nhưng trên thực tế, có nhiều hiện tượng không dễ giám sát. "Ví dụ, bạn không thể phát sóng trực tiếp, nhưng bạn có thể xuất hiện tại hiện trường, đặc biệt là tài khoản của phụ huynh. Đứa trẻ không phát trực tiếp mà chỉ biểu diễn, hoặc chỉ làm nền. Những tình huống này không thể coi là dưới dạng chương trình phát sóng trực tiếp".
Zhu Wei cũng nêu ví dụ về các video ngắn “Nhiều bậc cha mẹ sẵn sàng quay các video ngắn cho con cái để ghi lại cuộc sống của chúng. Chúng trở nên nổi tiếng một cách tình cờ. Sau này, chúng có thể mang thông điệp hàng hóa qua các video ngắn. Điều này cũng có thể xảy ra”. Nhưng để giải quyết vấn đề này thì cần phải phân biệt và không thể chung chung để xác định xem đó có phải là trẻ vị thành niên đang "phát sóng trực tiếp". "Ngay cả khi trẻ em sử dụng tài khoản của cha mẹ, miễn là trẻ vị thành niên phát trực tiếp thì đó là vi phạm", theo Đạo luật bảo vệ trẻ vị thành niên.
Ngoài ra, Zhu Wei tin rằng quảng cáo cần phải được xử lý một cách thận trọng. "Cần phải tăng cường giám sát và xử lý việc sử dụng trẻ vị thành niên làm công cụ kiếm tiền và thậm chí một số tổ chức ký các thỏa thuận có liên quan để cho phép trẻ vị thành niên hoạt động như một đại sứ thương mại”.
Việc cha mẹ "đăng đàn" lên mạng là điều dễ hiểu, nhưng nếu họ lăng xê con cái trở thành người nổi tiếng trên mạng vì lợi ích kinh tế, hoặc tiêu xài quá đà của con cái thì quả là một vấn đề nan giải.
