TV LCD hiện nay dựa vào hệ thống đèn nền LED để tạo ra hình ảnh chúng ta nhìn thấy trên màn hình. Chất lượng hình ảnh và giá của TV có thể khác nhau tùy theo hệ thống đèn nền của TV đó. Vậy những hệ thống đèn nền này là gì và chúng khác nhau như thế nào?
Đèn nền LED trên TV LCD
TV LCD có thể được nhóm thành ba loại dựa trên hệ thống đèn nền LED: Chiếu sáng trực tiếp (direct-lid), chiếu sáng cạnh (edge-lit) và chiếu sáng toàn dải (full array).
Đúng như tên gọi, TV chiếu sáng trực tiếp có bảng đèn LED được đặt ngay phía sau ngăn xếp màn hình. TV full-array có vị trí đặt đèn LED tương tự nhưng số lượng đèn LED nhiều hơn đáng kể và các đèn LED này được chia thành các vùng khác nhau. Không giống TV chiếu sáng trực tiếp và TV chiếu sáng toàn dải, TV chiếu sáng cạnh có đèn LED ở xung quanh cạnh và tùy thuộc vào TV, những đèn LED này có thể được nhóm hoặc không được nhóm thành nhiều vùng.
TV chiếu sáng trực tiếp direct-lid
Chiếu sáng trực tiếp là loại đèn nền mới nhất trong ba loại đèn nền trên TV LCD. TV LCD chiếu sáng trực tiếp thương mại đầu tiên xuất hiện vào khoảng năm 2012 và về cơ bản là một nhánh của TV full-array.
Vì TV chiếu sáng trực tiếp yêu cầu ít đèn LED hơn và không có điều khiển đèn nền nên chúng có chi phí sản xuất rẻ hơn và do đó thường bị giới hạn ở phân khúc tầm trung hoặc giá rẻ trong danh mục sản phẩm của nhà sản xuất TV.
Tuy nhiên, số lượng đèn LED ít cũng có nghĩa là chúng phải được đặt cách xa màn hình hơn để cung cấp đủ ánh sáng trên tấm nền. Do đó, TV chiếu sáng trực tiếp thường dày hơn TV có hệ thống đèn nền khác.
Ngoài ra, việc thiếu khả năng kiểm soát đèn nền sẽ hạn chế tỷ lệ tương phản của TV LCD chiếu sáng trực tiếp. Vì vậy, nếu TV chiếu sáng trực tiếp sử dụng tấm nền LCD loại VA sẽ có độ tương phản hợp lý nhưng TV dùng tấm nền loại IPS sẽ có độ tương phản kém.
TV chiếu sáng cạnh Edge-Lit
Đèn nền LED viền xuất hiện lần đầu tiên trên TV vào năm 2008, cho phép tạo ra kiểu dáng mỏng hơn so với TV LCD có giải pháp đèn nền khác. Nhưng vì đèn LED được đặt ở viền màn hình nên TV có đèn chiếu sáng cạnh cần có bộ khuếch tán để chiếu sáng đầy đủ toàn bộ màn hình. Điều này làm tăng thêm giá thành của chúng, khiến chúng đắt hơn một chút so với TV chiếu sáng trực tiếp. Nhưng do đèn nền chỉ là một phần trong giá thành của TV LCD nên bạn sẽ tìm thấy cả TV giá rẻ và đắt tiền hơn trên thị trường có đèn chiếu sáng cạnh.
Một số TV có đèn chiếu sáng cạnh cũng hỗ trợ tính năng làm mờ cục bộ. Tuy nhiên, số lượng vùng làm mờ cục bộ của TV chiếu sáng cạnh thường thấp hơn nhiều so với TV chiếu sáng toàn dải. Bên cạnh đó, mỗi đèn chiếu sáng của các TV chiếu sáng cạnh chịu trách nhiệm chiếu sáng toàn bộ cột dọc của màn hình. Vì vậy, việc làm mờ cục bộ ở TV chiếu sáng cạnh kém chính xác hơn nhiều so với TV chiếu sáng full-array và độ tương phản cũng kém hơn.
TV chiếu sáng toàn mảng full-array
TV full-array có khả năng triển khai đèn nền tốt nhất trong số các TV LCD. Những chiếc TV này không chỉ có số lượng đèn LED lớn mà đèn LED còn được chia thành nhiều vùng để điều khiển đèn nền hiệu quả. Vì vậy, tùy thuộc vào số vùng đèn nền và cách thực hiện làm mờ cục bộ, TV toàn dải có thể có sự cải thiện từ khiêm tốn đến xuất. Mật độ đèn LED ngày càng tăng sẽ làm tăng số vùng mờ và các thế hệ TV "mini-LED" với số lượng vùng làm mờ cục bộ lớn đã có những cải tiến rõ rệt.
Do đó, TV full-array thường mang lại màu đen sâu và hình ảnh nổi bật, có thể hiển thị nội dung HDR một cách ấn tượng.
TV chiếu sáng cạnh Edge-Lit và chiếu sáng Direct-Lit: Cái nào tốt hơn?
Nhìn chung, TV có đèn nền chiếu sáng cạnh Edge-lit sẽ cung cấp chất lượng hình ảnh tốt hơn TV chiếu sáng trực tiếp Direct-lit. Giữa hai loại, bạn nên chọn màn hình có đèn nền chiếu sáng cạnh nếu muốn có hình ảnh trung thực hơn. Hầu hết các tivi tầm trung hiện nay đều có đèn chiếu sáng cạnh.
Tuy nhiên, cũng có hai lý do bạn nên chọn TV chiếu sáng trực tiếp Direct-lit thay vì TV chiếu sáng cạnh: 1) Bạn muốn có một chiếc TV khổng lồ với số tiền ít nhất có thể; và 2) bạn chỉ đơn giản muốn một chiếc TV giá rẻ.
Bởi vì chiếu sáng cạnh edge-lit là công nghệ "cao cấp" hơn nên TV sử dụng công nghệ chiếu sáng này có xu hướng đắt hơn một chút so với TV có đèn chiếu trực tiếp Direct-lit cùng kích thước. Vì vậy, hầu hết TV 4K khổng lồ giá rẻ trên thị trường hiện nay hầu hết sử dụng loại đèn nền chiếu sáng trực tiếp Direct-lit.
Cách kiểm tra hệ thống đèn nền của TV
Nếu bạn đang mua một chiếc TV mới và tò mò về hệ thống đèn nền của nó, bạn có thể tham khảo thông số kỹ thuật của TV. Các nhà sản xuất thường đề cập đến việc TV LCD được chiếu sáng trực tiếp, chiếu sáng cạnh hay toàn dải. Trong trường hợp TV toàn dải, số vùng điều khiển độ mờ hoặc đèn nền cục bộ cũng được liệt kê trong thông số kỹ thuật của TV. Con số này thường khác nhau đối với các kích thước khác nhau của TV cụ thể và có thể ảnh hưởng đến mức tăng tỷ lệ tương phản mà bạn có thể mong đợi.
Còn TV OLED thì sao?
TV OLED tự phát sáng và không cần đèn nền, không giống như TV LCD. Thay vào đó, mỗi pixel của tấm nền OLED có thể tự tạo ra ánh sáng và tắt đi để hiển thị màu đen hoàn hảo. Vì vậy, TV OLED về cơ bản cung cấp khả năng làm mờ cục bộ ở cấp độ pixel. Kết quả là TV OLED có tỷ lệ tương phản gần như vô hạn và thường được coi là có chất lượng hình ảnh tốt nhất. Nhưng chúng cũng thường đắt hơn TV LCD và có thể bị hiện tượng lưu ảnh (burn-in).
Vấn đề lựa chọn đèn nền
Nói chung, hệ thống đèn nền của TV LCD có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hình ảnh của TV. Và nếu bạn đang muốn mua một chiếc TV mới, TV full-array thường có chất lượng hình ảnh tốt nhất. Nhưng nếu bạn bị hạn chế về ngân sách, TV chiếu sáng trực tiếp và chiếu sáng cạnh cũng có thể mang lại hiệu suất hình ảnh tốt. Nhưng hãy nhớ tham khảo các đánh giá của chuyên gia để hiểu rõ hơn về chất lượng tổng thể của những chiếc tivi cụ thể. Nếu có thể, hãy đến xem tivi trực tiếp tại một cửa hàng.
>> Trên tay Samsung Neo QLED QN90D: có đủ thứ chúng ta mong chờ ở một chiếc TV mini-LED
>> Mánh đơn giản nhất để mua được TV “đáng đồng tiền bát gạo”
Đèn nền LED trên TV LCD
TV LCD có thể được nhóm thành ba loại dựa trên hệ thống đèn nền LED: Chiếu sáng trực tiếp (direct-lid), chiếu sáng cạnh (edge-lit) và chiếu sáng toàn dải (full array).
Đúng như tên gọi, TV chiếu sáng trực tiếp có bảng đèn LED được đặt ngay phía sau ngăn xếp màn hình. TV full-array có vị trí đặt đèn LED tương tự nhưng số lượng đèn LED nhiều hơn đáng kể và các đèn LED này được chia thành các vùng khác nhau. Không giống TV chiếu sáng trực tiếp và TV chiếu sáng toàn dải, TV chiếu sáng cạnh có đèn LED ở xung quanh cạnh và tùy thuộc vào TV, những đèn LED này có thể được nhóm hoặc không được nhóm thành nhiều vùng.
Ảnh mô phỏng TV chiếu sáng cạnh, trực tiếp và toàn dải
Các vùng đèn nền LED trên TV toàn dải và TV chiếu sáng cạnh rất quan trọng vì chúng cho phép các nhà sản xuất triển khai một tính năng gọi là làm mờ cục bộ (local dimming). Làm mờ cục bộ cho phép TV điều khiển đèn nền theo từng cảnh. TV có thể tắt đèn nền LED ở những vùng cần hiển thị tối trong khi vẫn giữ đèn nền ở vùng hiển thị hình ảnh sáng. Do đó, TV LCD có tính năng làm mờ cục bộ có thể tạo ra màu đen sâu, đồng nhất và có tỷ lệ tương phản tốt hơn so với TV LCD không có tính năng này.
TV chiếu sáng trực tiếp direct-lid
Chiếu sáng trực tiếp là loại đèn nền mới nhất trong ba loại đèn nền trên TV LCD. TV LCD chiếu sáng trực tiếp thương mại đầu tiên xuất hiện vào khoảng năm 2012 và về cơ bản là một nhánh của TV full-array.
Vì TV chiếu sáng trực tiếp yêu cầu ít đèn LED hơn và không có điều khiển đèn nền nên chúng có chi phí sản xuất rẻ hơn và do đó thường bị giới hạn ở phân khúc tầm trung hoặc giá rẻ trong danh mục sản phẩm của nhà sản xuất TV.
Tuy nhiên, số lượng đèn LED ít cũng có nghĩa là chúng phải được đặt cách xa màn hình hơn để cung cấp đủ ánh sáng trên tấm nền. Do đó, TV chiếu sáng trực tiếp thường dày hơn TV có hệ thống đèn nền khác.
Ngoài ra, việc thiếu khả năng kiểm soát đèn nền sẽ hạn chế tỷ lệ tương phản của TV LCD chiếu sáng trực tiếp. Vì vậy, nếu TV chiếu sáng trực tiếp sử dụng tấm nền LCD loại VA sẽ có độ tương phản hợp lý nhưng TV dùng tấm nền loại IPS sẽ có độ tương phản kém.
TV chiếu sáng cạnh Edge-Lit
Đèn nền LED viền xuất hiện lần đầu tiên trên TV vào năm 2008, cho phép tạo ra kiểu dáng mỏng hơn so với TV LCD có giải pháp đèn nền khác. Nhưng vì đèn LED được đặt ở viền màn hình nên TV có đèn chiếu sáng cạnh cần có bộ khuếch tán để chiếu sáng đầy đủ toàn bộ màn hình. Điều này làm tăng thêm giá thành của chúng, khiến chúng đắt hơn một chút so với TV chiếu sáng trực tiếp. Nhưng do đèn nền chỉ là một phần trong giá thành của TV LCD nên bạn sẽ tìm thấy cả TV giá rẻ và đắt tiền hơn trên thị trường có đèn chiếu sáng cạnh.
Một số TV có đèn chiếu sáng cạnh cũng hỗ trợ tính năng làm mờ cục bộ. Tuy nhiên, số lượng vùng làm mờ cục bộ của TV chiếu sáng cạnh thường thấp hơn nhiều so với TV chiếu sáng toàn dải. Bên cạnh đó, mỗi đèn chiếu sáng của các TV chiếu sáng cạnh chịu trách nhiệm chiếu sáng toàn bộ cột dọc của màn hình. Vì vậy, việc làm mờ cục bộ ở TV chiếu sáng cạnh kém chính xác hơn nhiều so với TV chiếu sáng full-array và độ tương phản cũng kém hơn.
Chiếu sáng toàn dải (trái) và chiếu sáng cạnh (phải)
TV chiếu sáng toàn mảng full-array
TV full-array có khả năng triển khai đèn nền tốt nhất trong số các TV LCD. Những chiếc TV này không chỉ có số lượng đèn LED lớn mà đèn LED còn được chia thành nhiều vùng để điều khiển đèn nền hiệu quả. Vì vậy, tùy thuộc vào số vùng đèn nền và cách thực hiện làm mờ cục bộ, TV toàn dải có thể có sự cải thiện từ khiêm tốn đến xuất. Mật độ đèn LED ngày càng tăng sẽ làm tăng số vùng mờ và các thế hệ TV "mini-LED" với số lượng vùng làm mờ cục bộ lớn đã có những cải tiến rõ rệt.
Do đó, TV full-array thường mang lại màu đen sâu và hình ảnh nổi bật, có thể hiển thị nội dung HDR một cách ấn tượng.
TV chiếu sáng cạnh Edge-Lit và chiếu sáng Direct-Lit: Cái nào tốt hơn?
Nhìn chung, TV có đèn nền chiếu sáng cạnh Edge-lit sẽ cung cấp chất lượng hình ảnh tốt hơn TV chiếu sáng trực tiếp Direct-lit. Giữa hai loại, bạn nên chọn màn hình có đèn nền chiếu sáng cạnh nếu muốn có hình ảnh trung thực hơn. Hầu hết các tivi tầm trung hiện nay đều có đèn chiếu sáng cạnh.
Tuy nhiên, cũng có hai lý do bạn nên chọn TV chiếu sáng trực tiếp Direct-lit thay vì TV chiếu sáng cạnh: 1) Bạn muốn có một chiếc TV khổng lồ với số tiền ít nhất có thể; và 2) bạn chỉ đơn giản muốn một chiếc TV giá rẻ.
Bởi vì chiếu sáng cạnh edge-lit là công nghệ "cao cấp" hơn nên TV sử dụng công nghệ chiếu sáng này có xu hướng đắt hơn một chút so với TV có đèn chiếu trực tiếp Direct-lit cùng kích thước. Vì vậy, hầu hết TV 4K khổng lồ giá rẻ trên thị trường hiện nay hầu hết sử dụng loại đèn nền chiếu sáng trực tiếp Direct-lit.
Cách kiểm tra hệ thống đèn nền của TV
Nếu bạn đang mua một chiếc TV mới và tò mò về hệ thống đèn nền của nó, bạn có thể tham khảo thông số kỹ thuật của TV. Các nhà sản xuất thường đề cập đến việc TV LCD được chiếu sáng trực tiếp, chiếu sáng cạnh hay toàn dải. Trong trường hợp TV toàn dải, số vùng điều khiển độ mờ hoặc đèn nền cục bộ cũng được liệt kê trong thông số kỹ thuật của TV. Con số này thường khác nhau đối với các kích thước khác nhau của TV cụ thể và có thể ảnh hưởng đến mức tăng tỷ lệ tương phản mà bạn có thể mong đợi.
Còn TV OLED thì sao?
TV OLED tự phát sáng và không cần đèn nền, không giống như TV LCD. Thay vào đó, mỗi pixel của tấm nền OLED có thể tự tạo ra ánh sáng và tắt đi để hiển thị màu đen hoàn hảo. Vì vậy, TV OLED về cơ bản cung cấp khả năng làm mờ cục bộ ở cấp độ pixel. Kết quả là TV OLED có tỷ lệ tương phản gần như vô hạn và thường được coi là có chất lượng hình ảnh tốt nhất. Nhưng chúng cũng thường đắt hơn TV LCD và có thể bị hiện tượng lưu ảnh (burn-in).
TV OLED có độ tương phản tốt hơn các loại TV LCD
Vấn đề lựa chọn đèn nền
Nói chung, hệ thống đèn nền của TV LCD có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hình ảnh của TV. Và nếu bạn đang muốn mua một chiếc TV mới, TV full-array thường có chất lượng hình ảnh tốt nhất. Nhưng nếu bạn bị hạn chế về ngân sách, TV chiếu sáng trực tiếp và chiếu sáng cạnh cũng có thể mang lại hiệu suất hình ảnh tốt. Nhưng hãy nhớ tham khảo các đánh giá của chuyên gia để hiểu rõ hơn về chất lượng tổng thể của những chiếc tivi cụ thể. Nếu có thể, hãy đến xem tivi trực tiếp tại một cửa hàng.
>> Trên tay Samsung Neo QLED QN90D: có đủ thứ chúng ta mong chờ ở một chiếc TV mini-LED
>> Mánh đơn giản nhất để mua được TV “đáng đồng tiền bát gạo”
