Vì sao Mỹ càng kiềm chế bán dẫn Trung Quốc, Samsung và SK Hynix lại càng lo sợ

[A-Train The Seven]

Mỹ đã bắt đầu xem xét các biện pháp kiểm soát bổ sung đối với chất bán dẫn từ Trung Quốc. Nếu trước đây, Mỹ tập trung cấm xuất khẩu các chip AI tiên tiến sang Trung Quốc thì lần này, mục tiêu là áp thuế cao lên các chất bán dẫn phổ thông (legacy semiconductor) để hạn chế nhập khẩu từ quốc gia này. Samsung Electronics và SK Hynix, với các nhà máy lớn tại Tây An, Vô Tích và Đại Liên ở Trung Quốc, đang theo dõi sát sao tình hình.

Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đã triệu tập một phiên điều trần vào ngày 11/3/2025 (giờ địa phương) để thảo luận về việc áp thêm thuế đối với chất bán dẫn Trung Quốc. Cuộc họp diễn ra theo Điều 301 của Luật Thương mại, với chủ đề “Điều tra về hành vi, chính sách và thực tiễn của Trung Quốc nhằm thống trị ngành công nghiệp bán dẫn”. Tham gia có các đoàn thể nhập khẩu từ Trung Quốc, viện nghiên cứu bảo thủ, các tổ chức công nghệ thông tin và điện tử Mỹ, cùng các viện nghiên cứu an ninh quốc gia và bán dẫn. Nếu ý kiến từ các nhóm an ninh quốc gia được ưu tiên, khả năng áp dụng các biện pháp hạn chế bổ sung với doanh nghiệp bán dẫn Trung Quốc sẽ tăng cao.

Tháng 12/2024, Bộ Thương mại Mỹ công bố báo cáo chỉ ra rằng 2/3 thiết bị điện tử tại Mỹ sử dụng chất bán dẫn sản xuất từ quy trình trưởng thành (mature process) của Trung Quốc. Tuy nhiên, hơn một nửa doanh nghiệp Mỹ không nắm rõ nguồn gốc chất bán dẫn trong sản phẩm của họ, bao gồm cả một số công ty liên quan đến quốc phòng. Báo cáo này là cơ sở để Bộ Thương mại tiến hành điều tra theo Điều 301 và sẽ trình kết quả lên Tổng thống.

Tổng thống Donald Trump từng sử dụng Điều 301 vào năm 2018 để áp thuế 25% lên 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Đến năm 2024, chính quyền Joe Biden nâng thuế chất bán dẫn Trung Quốc lên 50%. Gần đây, Trump tiếp tục công bố hai đợt tăng thuế 10% trong năm 2025, đẩy mức thuế tối đa lên tới 70%. Động thái này nhằm kiềm chế sự phát triển của ngành bán dẫn Trung Quốc, vốn bị Mỹ coi là mối đe dọa an ninh.

Tờ Global Times, cơ quan ngôn luận bằng tiếng Anh của Trung Quốc, cho rằng các biện pháp kiềm chế của Mỹ đang vô tình thúc đẩy sự phát triển của ngành bán dẫn nội địa Trung Quốc. Dẫn báo cáo từ Bộ Thương mại Trung Quốc, tờ này nhấn mạnh rằng chất bán dẫn từ quy trình trưởng thành của Trung Quốc chỉ chiếm 1,3% thị phần Mỹ, trong khi Trung Quốc nhập khẩu chất bán dẫn từ Mỹ với quy mô lớn hơn nhiều. Họ gọi đây là nghịch lý của chính sách Mỹ.

Chất bán dẫn phổ thông thường được sản xuất ở quy trình 28nm trở lên gồm DDR4 DRAM, vi điều khiển (MCU), chất bán dẫn nguồn, trình điều khiển màn hình, chất bán dẫn thông tin vô tuyến và cảm biến. Mỹ nhắm đến các công ty Trung Quốc như SMIC (đúc), CXMT (DRAM) và YMTC (NAND). Samsung sản xuất NAND tại Tây An, còn SK Hynix sản xuất DRAM tại Vô Tích, đều ở quy trình 10nm tiên tiến hơn, nhưng vẫn không thể chủ quan.

Dù các nhà máy của Samsung và SK Hynix tại Trung Quốc tập trung vào quy trình tiên tiến, nguy cơ vẫn hiện hữu. Mỹ có thể dùng lý do an ninh quốc gia để áp áp lực lên các công ty Hàn Quốc sau khi nhắm vào chất bán dẫn phổ thông Trung Quốc. Năm 2022, Bộ Thương mại Mỹ cấm xuất khẩu thiết bị bán dẫn Mỹ sang Trung Quốc, với mục tiêu ngăn sản xuất DRAM dưới 14nm và NAND trên 128 lớp. Samsung và SK Hynix được miễn trừ tạm thời đến tháng 10/2024, nhưng nếu miễn trừ không gia hạn, việc cải tiến công nghệ tại các nhà máy Trung Quốc sẽ gặp khó khăn lớn.

Ngược lại, nếu quy chế với chip phổ thông Trung Quốc siết chặt, các công ty như DB HiTek (sản xuất chất bán dẫn nguồn và analog ở quy trình 90-180nm) hay SK Key Foundry (thuộc SK Hynix, sản xuất chất bán dẫn nguồn và thông tin ở 55-180nm) có thể hưởng lợi gián tiếp từ nhu cầu tăng lên. Một chuyên gia bán dẫn nhận định: “Càng kéo dài xung đột Mỹ-Trung, chiến lược phụ thuộc vào một quốc gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu càng trở nên rủi ro. Các công ty bán dẫn Hàn Quốc cần tận dụng nhu cầu từ Mỹ, đồng thời giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, mở rộng sang châu Âu, Đông Nam Á và Ấn Độ.”