Vì sao nhà Minh quay lưng với thế giới?

Triều đại nhà Minh (1368-1644) được biết đến với nhiều thành tựu văn hóa và công nghệ, nhưng đây cũng là giai đoạn Trung Quốc chuyển hướng sang chủ nghĩa biệt lập. Quyết định dừng các cuộc thám hiểm trên biển, ban hành Sắc lệnh Hải Tiến năm 1434 để cô lập đất nước, đã để lại nhiều tranh luậu trong giới sử học.

Quan hệ đối ngoại và sự thay đổi chính sách

Những năm đầu nhà Minh theo đuổi chính sách mở rộng, tiêu biểu là bảy chuyến thám hiểm trên biển của Đô đốc Trịnh Hòa (1405-1433). Hạm đội lớn này không chỉ thể hiện quyền lực nhà Minh mà còn thiết lập quan hệ triều cống với nhiều quốc gia.

Tuy nhiên, đầu thế kỷ 14, Trung Quốc và khu vực Đông Á chịu nhiều biến động: dịch bệnh lan rộng, các cuộc *******, đe dọa từ người Mông Cổ, cÁc nhóm cướp biển từ Nhật Bản hoành hành. Trước bối cảnh đó, Hoàng đế Chu Nguyên Chương ban hành Sắc lệnh Hải Tiến năm 1434, chấm dứt các cuộc thám hiểm, phá hủy tàu biển và hạn chế thương mại nước ngoài.

Nguyên nhân kinh tế và chính trị

Sự cô lập của nhà Minh không chỉ nhằm chống cướp biển, mà còn phục vụ mục đích kinh tế và chính trị. Triều định muốn buộc Nhật Bản phụ thuộc vào hàng hóa Trung Quốc, từ đó đàm phán theo điều kiện mình đề ra. Bên cạnh đó, nhà Minh dành nguồn lực cho các dự án nội bộ như Vạn Lý Trường Thành, Đại Vận Hà.

Tư tưởng Nho giáo lên ngôi cũng đóng vai trò quan trọng. Giới quan lại tin rằng Trung Quốc nên định vị trên cóc quốc tế, nhận cống nạp thay vì phụ thuộc vào thương mại. Hệ thống triều cống trở thành phương thức duy trì quan hệ quốc tế chủ yếu, nhưng nó không ngăn được nạn cướp biển và các thách thức kinh tế.

Hậu quả và ý nghĩa

Chính sách cô lập làm giảm thu nhập thuế, gây khó khăn kinh tế, khiến tình trạng cướp biển trầm trọng hơn. Trong khi nhà Minh tập trung củng cố quốc phòng và nâng cao sự thuần khiết văn hóa, họ cũng đánh mất những cơ hội giao thương và định hình lại quan hệ quốc tế.