Bỉ Ngạn Hoa
Writer
Hàng chục chiếc xe máy điện hào nhoáng được xếp hàng bên ngoài một trung tâm mua sắm ở thành phố Hàng Châu, miền đông Trung Quốc, thu hút người qua đường đến thử nghiệm.
Nhưng những chiếc xe máy điện này, có giá bán từ 400 đến 660 USD, không được cung cấp năng lượng bởi các loại pin axit chì hoặc lithium-ion thông dụng, thường được sử dụng trong xe máy điện. Thay vào đó, pin của chúng được làm từ natri, một nguyên tố dồi dào có thể được chiết xuất từ muối biển.
Bên cạnh các Xe máy điện đó là một vài trụ sạc nhanh, có thể sạc pin của xe từ 0% đến 80% trong 15 phút, theo Yadea, nhà sản xuất xe máy điện lớn của Trung Quốc. Ngoài ra còn có một trạm đổi pin, cho phép khách hàng thay pin đã sử dụng để đổi lấy pin mới bằng cách quét mã QR.
Yadea là một trong số nhiều công ty tại Trung Quốc đang cố gắng xây dựng lợi thế cạnh tranh trong các công nghệ pin thay thế, một xu hướng cho thấy ngành công nghệ sạch của nước này đang phát triển nhanh như thế nào.
Ngay cả khi phần còn lại của thế giới đang cố gắng thu hẹp khoảng cách với Trung Quốc trong cuộc đua sản xuất pin lithium-ion giá rẻ, an toàn và hiệu quả, các công ty Trung Quốc đã có bước khởi đầu hướng tới sản xuất hàng loạt pin natri-ion, một giải pháp thay thế có thể giúp ngành công nghiệp xe điện giảm sự phụ thuộc vào các khoáng sản thô quan trọng.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là những công ty đầu tiên trên thế giới tung ra thị trường ô tô chạy bằng natri. Nhưng tác động của những mẫu xe điện chạy bằng pin natri (dung lượng nhỏ và có phạm vi hoạt động ngắn) cho đến nay vẫn còn thấp.
Vào tháng 4 năm 2025, nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới, CATL của Trung Quốc, đã công bố kế hoạch sản xuất hàng loạt pin natri-ion cho xe tải và ô tô hạng nặng trong năm nay dưới thương hiệu mới Naxtra.
Các nhà điều hành lưới điện của Trung Quốc cũng đã bắt đầu xây dựng các trạm lưu trữ năng lượng sử dụng pin natri-ion để giúp lưới điện hấp thụ năng lượng tái tạo. Đây là một lĩnh vực được nhiều nhà nghiên cứu coi là sân chơi chính cho pin natri.
Chiến lược đa hướng của các công ty Trung Quốc trong việc thúc đẩy pin natri-ion sẽ đưa nước này vào vị trí dẫn đầu trong cuộc đua toàn cầu, Cory Combs, người nghiên cứu các khoáng sản quan trọng và chuỗi cung ứng tại công ty tư vấn Trivium China có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết. Ông cho biết vẫn chưa biết liệu pin natri-ion có thực sự cất cánh hay không.
Nhưng một phân khúc đang đặt cược lớn vào pin natri-ion là xe máy điện, một thị trường đang phát triển nhanh chóng và có tính cạnh tranh cao tại Trung Quốc.
Cho đến nay, Yadea đã đưa ba mẫu xe chạy bằng pin natri ra thị trường và đang có kế hoạch tung ra nhiều mẫu xe hơn nữa. Công ty cũng đã thành lập Viện nghiên cứu năng lượng mới Huayu Hàng Châu để nghiên cứu các loại hóa chất pin mới nổi, đặc biệt là ion natri.
"Chúng tôi muốn đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm đến tay khách hàng một cách nhanh chóng", Zhou Chao, phó chủ tịch cấp cao của công ty, cho biết vào tháng 1 trong một chương trình trò chuyện trên Đài truyền hình trung ương Trung Quốc vào tháng 1.
Yadea đã cho ra mắt ba mẫu xe máy điện chạy bằng natri-ion cho đến nay
Sự phổ biến của “chú lừa điện nhỏ”
Xe máy điện là phương tiện di chuyển cực kỳ phổ biến ở nhiều nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam và Indonesia. Ở Trung Quốc, chúng có mặt ở khắp mọi nơi, chở chủ nhân đến các cửa hàng, văn phòng, ga tàu điện ngầm và mọi nơi xung quanh. Vì chúng thiết thực và linh hoạt, nên người Trung Quốc đã đặt cho chúng một biệt danh đáng yêu: "chú lừa điện nhỏ".
"Xe máy điện thường hoạt động trên quãng đường ngắn hơn và ở tốc độ thấp hơn [so với ô tô], khiến chúng ít đòi hỏi hơn về mật độ năng lượng và công suất đầu ra", Chen Xi, người nghiên cứu vật liệu và thiết bị lưu trữ năng lượng tại Đại học Xi'an-Jiaotong Liverpool ở Trung Quốc, cho biết. Pin ion natri mang ít năng lượng hơn đáng kể so với pin lithium-ion có cùng kích thước, điều đó có nghĩa là nó có mật độ năng lượng thấp hơn.
Đối với xe máy điện, đối thủ chính của pin natri-ion là pin axit chì, có mật độ năng lượng và chu kỳ sạc thậm chí còn thấp hơn. Ưu điểm duy nhất của chúng là rẻ hơn cả pin natri và pin lithium-ion hiện nay, Xi nói.
Số lượng lớn xe máy điện ở Châu Á mở ra một con đường đầy hứa hẹn để đạt được quy mô kinh tế. Chỉ riêng tại Trung Quốc, khoảng 55 triệu xe máy chạy điện đã được bán vào năm 2023 - gần gấp sáu lần số lượng xe thuần điện, xe hybrid và xe chạy pin nhiên liệu cộng lại được bán ra tại quốc gia này trong năm đó - theo công ty tư vấn iResearch có trụ sở tại Thượng Hải.
Mục tiêu của Yadea là sản xuất quy mô. Zhou cho biết tại buổi trò chuyện rằng công ty đang tìm cách đưa pin natri đến với hàng chục triệu người đi làm bình thường không chỉ bằng cách lắp chúng vào xe hai bánh mà còn xây dựng một hệ sinh thái sạc để mọi người có thể sử dụng những mẫu xe này mà không bị căng thẳng.
Để thử nghiệm, vào năm 2024, Yadea đã bắt đầu một chương trình thí điểm với 150.000 người giao đồ ăn làm việc tại Thâm Quyến, một thành phố lớn với 17,8 triệu dân ở miền Nam Trung Quốc, theo Shenzhen News đưa tin. Yadea cho biết mục tiêu là cho phép họ giao nộp pin natri-ion Yadea đã qua sử dụng tại các trạm đổi pin của đối tác để đổi lấy pin đã sạc đầy trong vòng 30 giây.
Yadea và các công ty khác, chẳng hạn như công ty đổi pin Dudu Huandian, đã phát triển nhanh chóng ở Thâm Quyến đến mức thành phố này hiện đặt mục tiêu trở thành "thành phố đổi pin". Theo Hiệp hội Công nghiệp Xe đạp Điện Thâm Quyến, một tổ chức thương mại đang hợp tác với chính quyền Thâm Quyến để thúc đẩy hoạt động đổi pin, mục tiêu của họ là lắp đặt 20.000 hộp sạc hoặc đổi pin cho nhiều loại pin khác nhau dành cho xe máy điện vào năm 2025 và 50.000 hộp vào năm 2027. Thành phố này – vốn đã có một "công viên đổi pin" – sẽ xây dựng một mạng lưới rộng lớn các cơ sở đổi pin để người dân có thể tìm thấy một trạm sau mỗi năm phút, tổ chức thương mại này cho biết.
Bùng nổ và suy thoái
Pin natri-ion và pin lithium-ion có cấu trúc tương tự nhau. Sự khác biệt chính là các ion mà chúng sử dụng – các hạt di chuyển qua lại giữa các cực dương và cực âm của pin để lưu trữ và giải phóng năng lượng.
Natri phân tán rộng rãi trong biển và lớp vỏ Trái đất, khiến nó dồi dào hơn khoảng 400 lần so với lithium. Do đó, pin natri-ion dễ tiếp cận hơn và có khả năng sản xuất với quy mô lớn với chi phí thấp hơn. Chúng cũng có thể giải phóng ngành công nghiệp pin khỏi các điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng hiện tại.
Quặng lithium hiện chủ yếu được khai thác ở Úc, Trung Quốc và Chile, nhưng hoạt động chế biến khoáng sản này tập trung ở Trung Quốc, nơi có gần 60% công suất tinh chế lithium của thế giới.
Pin natri-ion không phải là một phát minh mới. Số phận của chúng gắn liền với số phận của pin lithium-ion. Hoạt động nghiên cứu và phát triển cả hai loại pin này bắt đầu từ khoảng nửa thế kỷ trước, với Nhật Bản dẫn đầu nỗ lực toàn cầu. Nhưng sau khi công ty điện tử Nhật Bản Sony ra mắt pin lithium-ion đầu tiên trên thế giới vào năm 1991, thành công thương mại to lớn của công ty đã khiến quá trình phát triển công nghệ natri-ion phần lớn bị tạm dừng - cho đến đầu thập kỷ này. Vào thời điểm đó, Trung Quốc đã trở thành thế lực thống trị về pin trên toàn thế giới sau nhiều năm chính phủ thúc đẩy công nghiệp hóa.
Năm 2021 đã chứng tỏ là bước ngoặt đối với pin natri-ion. Giá pin lithium cấp độ pin toàn cầu tăng vọt, tăng gấp bốn lần trong một năm do nhu cầu mạnh mẽ về xe điện (EV) và đại dịch Covid-19. Các nhà sản xuất pin và xe điện bắt đầu tìm kiếm các giải pháp thay thế.
CATL đã ra mắt pin ion natri đầu tiên vào tháng 7 năm đó và động thái này "đã gây được sự quan tâm lớn trong ngành", Phate Zhang, người sáng lập ra hãng tin tức EV CnEVPost có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết. Ông lưu ý rằng giá lithium tiếp tục tăng vọt vào năm 2022, thúc đẩy nhiều công ty Trung Quốc chú trọng đến chi phí hơn chuyển sang natri.
Kate Logan, giám đốc Viện Chính sách Xã hội Châu Á tại Washington DC, người tập trung vào các chính sách về khí hậu và năng lượng sạch của Trung Quốc, cho biết: "Sự phong phú tương đối của natri và sự quan tâm của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng pin bền vững là yếu tố chính thúc đẩy các nỗ lực nghiên cứu và phát triển". Vào thời điểm giá khoáng sản tăng, quốc gia này đã nhập khẩu khoảng 80% quặng lithium mà họ tinh chế, chủ yếu từ Úc và Brazil.
Pin natri-ion vẫn chưa phù hợp với xe ô tô điện
Nhưng giá lithium bắt đầu giảm mạnh vào cuối năm 2022 và hiện chỉ bằng một phần nhỏ so với mức đỉnh điểm. Zhang cho biết một lý do là các nhà sản xuất pin lớn của Trung Quốc như CATL và Gotion đã mở rộng năng lực chế biến lithium của họ. Trung Quốc cũng đã đẩy mạnh các nỗ lực tìm kiếm và phát triển trữ lượng lithium trong nước.
Kết quả là, "cơn sốt" xung quanh natri-ion trong vài năm trở lại đây đã "giảm nhiệt", Combs lưu ý. "Lithium đã trở lại vai trò lãnh đạo một cách khá rõ ràng tại Trung Quốc".
Tìm kiếm sự an toàn
Tuy nhiên, đối với nhiều người, có những lý do chính đáng khác để sử dụng pin natri-ion. Một trong số đó là sự an toàn.
Năm 2024, Trung Quốc đã bị sốc bởi một làn sóng cháy pin, chủ yếu là do pin lithium-ion tự cháy trong các xe máy điện. Trên toàn cầu, rủi ro hỏa hoạn tại các trạm lưu trữ năng lượng đã trở thành mối lo ngại. Trong một ví dụ gần đây, một vụ hỏa hoạn đã bùng phát tại một cơ sở như vậy bên trong một nhà máy pin lớn ở California vào tháng 1 năm 2025.
Một số người trong ngành tin rằng pin natri-ion an toàn hơn. Theo một số nghiên cứu, chúng ít bị quá nhiệt và cháy hơn so với pin lithium-ion vì các đặc tính hóa học của natri ổn định hơn. Nhưng những người khác cảnh báo rằng vẫn còn quá sớm để chắc chắn về tính an toàn của chúng do thiếu các nghiên cứu có liên quan.
Thời tiết lạnh cũng tạo nên sự khác biệt. Năng lượng mà pin lithium-ion có thể lưu trữ và thời gian sạc lại sẽ giảm ở nhiệt độ dưới 0. Pin natri-ion ít bị ảnh hưởng bởi các điều kiện khắc nghiệt.
"So với ion lithium, ion natri di chuyển dễ dàng hơn qua chất lỏng bên trong pin. Điều này giúp chúng dẫn điện tốt hơn và có nghĩa là chúng cần ít năng lượng hơn để thoát khỏi chất lỏng xung quanh", Tang Wei, giáo sư kỹ thuật hóa học tại Đại học Giao thông Tây An, Trung Quốc cho biết.
Tang và nhóm của ông đã phát triển một loại chất lỏng pin mới mà họ cho biết có thể giúp pin natri-ion đạt được hơn 80% dung lượng ở nhiệt độ phòng ở −40C (-40F). Họ đang hợp tác với các công ty pin Trung Quốc để áp dụng công nghệ này vào các phương tiện và trạm lưu trữ năng lượng ở các vùng lạnh của đất nước.
Pin natri-ion cũng được kỳ vọng sẽ giảm tác động đến môi trường của việc sản xuất các kim loại được sử dụng trong pin lithium-ion, đặc biệt là coban và niken - những kim loại nặng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến con người và thiên nhiên.
Một nghiên cứu năm 2024 đã kết luận rằng pin natri-ion có thể giúp thế giới tránh được tình trạng khai thác quá mức và khả năng cạn kiệt các nguyên liệu thô quan trọng, nhưng quá trình sản xuất tạo ra lượng khí thải nhà kính tương tự như pin lithium-ion.
Vì những loại pin này vẫn đang được phát triển, nên "quy trình sản xuất, tuổi thọ và mật độ năng lượng của chúng đều có thể được cải thiện", Zhang Shan, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Đại học Công nghệ Chalmers ở Gothenburg cho biết. "Tác động của chúng đối với khí hậu có thể thấp hơn so với pin lithium-ion trong tương lai".
Nạp nhiên liệu cho xe bốn bánh
Hai trong số những chiếc ô tô điện đầu tiên chạy bằng pin natri đã rời khỏi dây chuyền lắp ráp vào tháng 12 năm 2023. Cho đến nay, tất cả các mẫu xe có sẵn đều là "xe siêu nhỏ", được phân loại chính thức là A00 tại Trung Quốc.
Nhưng doanh số bán hàng của chúng chỉ chiếm một con số nhỏ trong số hàng chục triệu xe điện được bán vào năm 2024 tại Trung Quốc, Xing Lei, một nhà phân tích độc lập về ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc cho biết (một báo cáo cho thấy chỉ có 204 chiếc được bán vào năm 2024).
Một nhược điểm lớn của pin natri-ion là mật độ năng lượng thấp: một nghiên cứu năm 2020 cho thấy mật độ năng lượng thấp hơn ít nhất 30% so với pin lithium. Zhang cho biết điều này có nghĩa là những chiếc ô tô sử dụng loại pin này thường không thể đi được quãng đường xa chỉ với một lần sạc. "Và phạm vi hoạt động là yếu tố quyết định lớn đối với mọi người khi họ mua xe điện".
Pin natri-ion vẫn chưa đạt được sản xuất hàng loạt và hiện "không thể cạnh tranh với pin lithium-ion về giá cả hoặc hiệu suất" trong xe bốn bánh, khiến việc sử dụng trên diện rộng trong hai hoặc ba năm tới trở nên khó khăn, theo Chen Shan, một nhà phân tích về thị trường pin tại công ty tư vấn Rystad Energy của Na Uy có trụ sở tại Thượng Hải.
Việc sử dụng xe máy điện chạy bằng pin natri trên khắp Trung Quốc diễn ra chậm rãi nhưng rất đáng khích lệ. Một phát ngôn viên của Yadea - công ty đã bán được hơn 13 triệu xe máy điện trên toàn cầu vào năm 2024 - đã nói với BBC rằng doanh số bán xe hai bánh chạy pin natri của công ty đã đạt gần 1.000 chiếc trong ba tháng đầu năm 2025. Công ty có ý định xây dựng khoảng 1.000 trụ sạc nhanh được thiết kế riêng cho pin natri-ion trong năm nay tại Hàng Châu, cho phép người đi làm tìm thấy một trạm sạc sau mỗi 2km (1,2 dặm), Zhou cho biết tại chương trình trò chuyện.
Yadea không đơn độc trong nỗ lực thúc đẩy natri của mình. Một nhà sản xuất xe máy điện khác của Trung Quốc, Tailg, đã bán các mẫu xe chạy bằng natri từ năm 2023. FinDreams, bộ phận sản xuất pin của hãng xe điện lớn BYD, đang xây dựng một nhà máy ở Từ Châu, miền đông Trung Quốc để sản xuất pin natri hợp tác với Tập đoàn Huaihai, một nhà sản xuất xe hai và ba bánh, theo truyền thông địa phương.
Mặc dù pin axit chì sẽ tiếp tục thống trị ngành công nghiệp này, nhưng thị phần của pin ion natri được dự đoán sẽ tăng nhanh trong 5 năm tới. Theo phân tích của Viện nghiên cứu Starting Point có trụ sở tại Thâm Quyến, đơn vị đánh giá ngành công nghiệp pin của Trung Quốc, đến năm 2030, 15% xe máy điện của Trung Quốc sẽ được cung cấp năng lượng bằng loại pin này, so với 0,04% vào năm 2023.
Xanh hóa lưới điện
Trên thực tế, một thị trường lớn hơn cho pin natri-ion có thể là các trạm lưu trữ năng lượng, nơi hấp thụ năng lượng được tạo ra tại một thời điểm để có thể sử dụng sau này.
Các trạm lưu trữ năng lượng được coi là sân chơi chính cho công nghệ ion natri mới nổi.
Khi chúng được lắp đặt tại các vị trí cố định, những bất lợi khi sử dụng pin natri-ion trong xe sẽ biến mất. Combs cho biết: "Bạn chỉ cần xây dựng một nhà máy lưu trữ năng lượng lớn hơn một chút. Nó không di chuyển đến bất kỳ đâu. Trọng lượng [của pin] không thành vấn đề".
Lưu trữ năng lượng dự kiến sẽ là một thị trường khổng lồ và phát triển nhanh chóng khi các quốc gia trên toàn cầu hướng đến mục tiêu khí hậu của mình. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), công suất lưu trữ năng lượng trên lưới điện của thế giới sẽ cần tăng gần 35 lần trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2030 nếu muốn đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
"Đây sẽ là một thị trường thực sự quan trọng trong tương lai, đặc biệt là khi năng lượng tái tạo ngày càng hiện diện nhiều hơn trên lưới điện. Bạn sẽ cần nhiều hệ thống lưu trữ hơn để cân bằng sự thay đổi trong quá trình sản xuất điện", Ilaria Mazzocco, thành viên cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington DC, cho biết.
Bà lưu ý rằng việc sử dụng pin natri-ion trong các trạm lưu trữ năng lượng cũng có nghĩa là các cơ sở này không phải cạnh tranh với các công ty ô tô về pin.
Trung Quốc, quốc gia đã chứng kiến sự tăng trưởng chóng mặt của các nhà máy điện gió và điện mặt trời, dẫn đầu thế giới về việc sử dụng lưu trữ năng lượng để hỗ trợ năng lượng tái tạo. Vào tháng 5 năm 2024, nước này đã khởi động trạm lưu trữ năng lượng đầu tiên sử dụng pin natri-ion. Nằm ở phía nam Trung Quốc, nhà máy này có thể chứa 10 megawatt giờ điện cùng một lúc, tương đương với nhu cầu điện hàng ngày của 1.500 hộ gia đình, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Đây là giai đoạn đầu tiên của một trạm lưu trữ năng lượng natri-ion có quy mô gấp 10 lần.
Dự án Quảng Tây nhanh chóng được tiếp nối bởi một địa điểm lưu trữ năng lượng ion natri khác ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc. Trên thực tế, theo hãng tin Trung Quốc Beijixing, đơn vị theo dõi ngành điện, khoảng một phần năm công suất của tất cả các dự án lưu trữ năng lượng do các công ty nhà nước Trung Quốc lên kế hoạch vào năm ngoái đã sử dụng công nghệ natri.
Nhưng theo Zheng Jiayue, một cố vấn tại công ty nghiên cứu và tư vấn Wood Mackenzie chuyên về chuỗi cung ứng lưu trữ năng lượng, để pin ion natri thành công trong sản xuất hàng loạt, câu hỏi chính là liệu các công ty có thể sản xuất chúng rẻ hơn pin lithium-ion hay không.
Hiện tại, giá đơn vị của pin ion natri để lưu trữ năng lượng cao hơn khoảng 60% so với pin lithium-ion, nhưng khoảng cách này dự kiến sẽ thu hẹp, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc đưa tin, trích dẫn phân tích của Liên minh lưu trữ năng lượng Trung Quốc, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Bắc Kinh.
Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua
Một số doanh nhân và nhà nghiên cứu tin rằng natri là con đường tắt để các quốc gia khác giảm sự phụ thuộc vào pin của họ vào Trung Quốc.
Nhưng chính các công ty Trung Quốc mới là những người dẫn đầu sản xuất toàn cầu nếu công nghệ này thâm nhập vào thị trường đại chúng. Các nhà sản xuất pin lớn của Trung Quốc đã đưa công nghệ này vào chiến lược của họ để duy trì khả năng cạnh tranh trong dài hạn, Combs cho biết, nghĩa là pin natri-ion không còn là cách để vượt qua thế mạnh của họ nữa.
Zheng cho biết "điểm khác biệt lớn nhất" giữa các công ty ở Trung Quốc và các quốc gia khác là công ty trước đây có thể đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm vào sản xuất hàng loạt nhanh hơn nhiều.
Logan cho biết, do có những điểm tương đồng giữa hai loại pin nên cơ sở hạ tầng sản xuất hiện có dành cho pin lithium-ion có thể được điều chỉnh để sản xuất pin natri-ion, giúp giảm thời gian và chi phí thương mại hóa tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, bà nói thêm rằng "những hiệu ứng tương tự không nhất thiết phải đúng với các loại hóa chất pin khác".
Một ví dụ là pin toàn thể rắn, không sử dụng chất điện phân lỏng để vận chuyển ion, nguyên lý thúc đẩy thế hệ pin hiện tại, Mo Ke, người sáng lập kiêm nhà phân tích chính của công ty nghiên cứu pin có trụ sở tại Bắc Kinh, RealLi Research, cho biết. Do đó, công ty sẽ ít phụ thuộc hơn vào chuỗi công nghiệp hiện tại, Mo cho biết.
Một loạt các nhà máy lớn chuyên sản xuất pin natri-ion hiện đang được xây dựng tại Trung Quốc, một số đã đi vào hoạt động. Theo tổ chức nghiên cứu Gaogong Industrial Research của Trung Quốc, vào năm 2024, các nhà sản xuất Trung Quốc đã công bố kế hoạch xây dựng 27 nhà máy pin natri-ion với tổng công suất là 180 GWh, bao gồm cả nhà máy 30GWh sắp tới của BYD tại Từ Châu.
Zheng cho biết công suất pin natri-ion toàn cầu theo kế hoạch sẽ vượt quá 500 GWh vào năm 2033 và Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm hơn 90% trong số đó, trích dẫn phân tích của Wood Mackenzie.
Bên ngoài Trung Quốc, Natron Energy ở Hoa Kỳ và Faradion ở Anh là những công ty đi đầu. Nhưng Zheng cho biết thông thường các công ty nước ngoài mất nhiều thời gian hơn để xây dựng dây chuyền sản xuất và sẽ khó để năng lực của họ cạnh tranh với Trung Quốc.
Chỉ tính riêng năm 2023, các công ty Trung Quốc đã chi hơn 55 tỷ nhân dân tệ (7,6 tỷ USD) cho hoạt động nghiên cứu và phát triển pin natri-ion, theo Alicia García Herrero, một nhà kinh tế và là thành viên cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Bruegel có trụ sở tại Brussels. Bà cho biết con số này cao hơn 4,5 tỷ của tất cả các công ty khởi nghiệp về pin của Hoa Kỳ huy động được tính đến năm 2023 cho các giải pháp không phải pin lithium.
Theo Combs, động cơ của các công ty Trung Quốc rất đơn giản: "Đừng để mất thị phần, và các thị trường tương lai sẽ được mở rộng". Zhou cho biết trong chương trình trò chuyện rằng Yadea hiện đang mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á, Mỹ Latinh và Châu Phi, nơi xe máy điện cũng rất phổ biến.
Theo Zhou, mục tiêu của Yadea rất rõ ràng: sản xuất hàng loạt pin natri-ion và cải thiện cơ sở hạ tầng sạc xe tay ga, "để hàng trăm triệu người có thể tận hưởng phương tiện giao thông xanh".
Nhưng những chiếc xe máy điện này, có giá bán từ 400 đến 660 USD, không được cung cấp năng lượng bởi các loại pin axit chì hoặc lithium-ion thông dụng, thường được sử dụng trong xe máy điện. Thay vào đó, pin của chúng được làm từ natri, một nguyên tố dồi dào có thể được chiết xuất từ muối biển.
Bên cạnh các Xe máy điện đó là một vài trụ sạc nhanh, có thể sạc pin của xe từ 0% đến 80% trong 15 phút, theo Yadea, nhà sản xuất xe máy điện lớn của Trung Quốc. Ngoài ra còn có một trạm đổi pin, cho phép khách hàng thay pin đã sử dụng để đổi lấy pin mới bằng cách quét mã QR.
Yadea là một trong số nhiều công ty tại Trung Quốc đang cố gắng xây dựng lợi thế cạnh tranh trong các công nghệ pin thay thế, một xu hướng cho thấy ngành công nghệ sạch của nước này đang phát triển nhanh như thế nào.
Ngay cả khi phần còn lại của thế giới đang cố gắng thu hẹp khoảng cách với Trung Quốc trong cuộc đua sản xuất pin lithium-ion giá rẻ, an toàn và hiệu quả, các công ty Trung Quốc đã có bước khởi đầu hướng tới sản xuất hàng loạt pin natri-ion, một giải pháp thay thế có thể giúp ngành công nghiệp xe điện giảm sự phụ thuộc vào các khoáng sản thô quan trọng.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là những công ty đầu tiên trên thế giới tung ra thị trường ô tô chạy bằng natri. Nhưng tác động của những mẫu xe điện chạy bằng pin natri (dung lượng nhỏ và có phạm vi hoạt động ngắn) cho đến nay vẫn còn thấp.
Vào tháng 4 năm 2025, nhà sản xuất pin lớn nhất thế giới, CATL của Trung Quốc, đã công bố kế hoạch sản xuất hàng loạt pin natri-ion cho xe tải và ô tô hạng nặng trong năm nay dưới thương hiệu mới Naxtra.
Các nhà điều hành lưới điện của Trung Quốc cũng đã bắt đầu xây dựng các trạm lưu trữ năng lượng sử dụng pin natri-ion để giúp lưới điện hấp thụ năng lượng tái tạo. Đây là một lĩnh vực được nhiều nhà nghiên cứu coi là sân chơi chính cho pin natri.
Chiến lược đa hướng của các công ty Trung Quốc trong việc thúc đẩy pin natri-ion sẽ đưa nước này vào vị trí dẫn đầu trong cuộc đua toàn cầu, Cory Combs, người nghiên cứu các khoáng sản quan trọng và chuỗi cung ứng tại công ty tư vấn Trivium China có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết. Ông cho biết vẫn chưa biết liệu pin natri-ion có thực sự cất cánh hay không.
Nhưng một phân khúc đang đặt cược lớn vào pin natri-ion là xe máy điện, một thị trường đang phát triển nhanh chóng và có tính cạnh tranh cao tại Trung Quốc.
Cho đến nay, Yadea đã đưa ba mẫu xe chạy bằng pin natri ra thị trường và đang có kế hoạch tung ra nhiều mẫu xe hơn nữa. Công ty cũng đã thành lập Viện nghiên cứu năng lượng mới Huayu Hàng Châu để nghiên cứu các loại hóa chất pin mới nổi, đặc biệt là ion natri.
"Chúng tôi muốn đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm đến tay khách hàng một cách nhanh chóng", Zhou Chao, phó chủ tịch cấp cao của công ty, cho biết vào tháng 1 trong một chương trình trò chuyện trên Đài truyền hình trung ương Trung Quốc vào tháng 1.
Yadea đã cho ra mắt ba mẫu xe máy điện chạy bằng natri-ion cho đến nay
Sự phổ biến của “chú lừa điện nhỏ”
Xe máy điện là phương tiện di chuyển cực kỳ phổ biến ở nhiều nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam và Indonesia. Ở Trung Quốc, chúng có mặt ở khắp mọi nơi, chở chủ nhân đến các cửa hàng, văn phòng, ga tàu điện ngầm và mọi nơi xung quanh. Vì chúng thiết thực và linh hoạt, nên người Trung Quốc đã đặt cho chúng một biệt danh đáng yêu: "chú lừa điện nhỏ".
"Xe máy điện thường hoạt động trên quãng đường ngắn hơn và ở tốc độ thấp hơn [so với ô tô], khiến chúng ít đòi hỏi hơn về mật độ năng lượng và công suất đầu ra", Chen Xi, người nghiên cứu vật liệu và thiết bị lưu trữ năng lượng tại Đại học Xi'an-Jiaotong Liverpool ở Trung Quốc, cho biết. Pin ion natri mang ít năng lượng hơn đáng kể so với pin lithium-ion có cùng kích thước, điều đó có nghĩa là nó có mật độ năng lượng thấp hơn.
Đối với xe máy điện, đối thủ chính của pin natri-ion là pin axit chì, có mật độ năng lượng và chu kỳ sạc thậm chí còn thấp hơn. Ưu điểm duy nhất của chúng là rẻ hơn cả pin natri và pin lithium-ion hiện nay, Xi nói.
Số lượng lớn xe máy điện ở Châu Á mở ra một con đường đầy hứa hẹn để đạt được quy mô kinh tế. Chỉ riêng tại Trung Quốc, khoảng 55 triệu xe máy chạy điện đã được bán vào năm 2023 - gần gấp sáu lần số lượng xe thuần điện, xe hybrid và xe chạy pin nhiên liệu cộng lại được bán ra tại quốc gia này trong năm đó - theo công ty tư vấn iResearch có trụ sở tại Thượng Hải.
Mục tiêu của Yadea là sản xuất quy mô. Zhou cho biết tại buổi trò chuyện rằng công ty đang tìm cách đưa pin natri đến với hàng chục triệu người đi làm bình thường không chỉ bằng cách lắp chúng vào xe hai bánh mà còn xây dựng một hệ sinh thái sạc để mọi người có thể sử dụng những mẫu xe này mà không bị căng thẳng.
Để thử nghiệm, vào năm 2024, Yadea đã bắt đầu một chương trình thí điểm với 150.000 người giao đồ ăn làm việc tại Thâm Quyến, một thành phố lớn với 17,8 triệu dân ở miền Nam Trung Quốc, theo Shenzhen News đưa tin. Yadea cho biết mục tiêu là cho phép họ giao nộp pin natri-ion Yadea đã qua sử dụng tại các trạm đổi pin của đối tác để đổi lấy pin đã sạc đầy trong vòng 30 giây.
Yadea và các công ty khác, chẳng hạn như công ty đổi pin Dudu Huandian, đã phát triển nhanh chóng ở Thâm Quyến đến mức thành phố này hiện đặt mục tiêu trở thành "thành phố đổi pin". Theo Hiệp hội Công nghiệp Xe đạp Điện Thâm Quyến, một tổ chức thương mại đang hợp tác với chính quyền Thâm Quyến để thúc đẩy hoạt động đổi pin, mục tiêu của họ là lắp đặt 20.000 hộp sạc hoặc đổi pin cho nhiều loại pin khác nhau dành cho xe máy điện vào năm 2025 và 50.000 hộp vào năm 2027. Thành phố này – vốn đã có một "công viên đổi pin" – sẽ xây dựng một mạng lưới rộng lớn các cơ sở đổi pin để người dân có thể tìm thấy một trạm sau mỗi năm phút, tổ chức thương mại này cho biết.
Bùng nổ và suy thoái
Pin natri-ion và pin lithium-ion có cấu trúc tương tự nhau. Sự khác biệt chính là các ion mà chúng sử dụng – các hạt di chuyển qua lại giữa các cực dương và cực âm của pin để lưu trữ và giải phóng năng lượng.
Natri phân tán rộng rãi trong biển và lớp vỏ Trái đất, khiến nó dồi dào hơn khoảng 400 lần so với lithium. Do đó, pin natri-ion dễ tiếp cận hơn và có khả năng sản xuất với quy mô lớn với chi phí thấp hơn. Chúng cũng có thể giải phóng ngành công nghiệp pin khỏi các điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng hiện tại.
Quặng lithium hiện chủ yếu được khai thác ở Úc, Trung Quốc và Chile, nhưng hoạt động chế biến khoáng sản này tập trung ở Trung Quốc, nơi có gần 60% công suất tinh chế lithium của thế giới.
Pin natri-ion không phải là một phát minh mới. Số phận của chúng gắn liền với số phận của pin lithium-ion. Hoạt động nghiên cứu và phát triển cả hai loại pin này bắt đầu từ khoảng nửa thế kỷ trước, với Nhật Bản dẫn đầu nỗ lực toàn cầu. Nhưng sau khi công ty điện tử Nhật Bản Sony ra mắt pin lithium-ion đầu tiên trên thế giới vào năm 1991, thành công thương mại to lớn của công ty đã khiến quá trình phát triển công nghệ natri-ion phần lớn bị tạm dừng - cho đến đầu thập kỷ này. Vào thời điểm đó, Trung Quốc đã trở thành thế lực thống trị về pin trên toàn thế giới sau nhiều năm chính phủ thúc đẩy công nghiệp hóa.
Năm 2021 đã chứng tỏ là bước ngoặt đối với pin natri-ion. Giá pin lithium cấp độ pin toàn cầu tăng vọt, tăng gấp bốn lần trong một năm do nhu cầu mạnh mẽ về xe điện (EV) và đại dịch Covid-19. Các nhà sản xuất pin và xe điện bắt đầu tìm kiếm các giải pháp thay thế.
CATL đã ra mắt pin ion natri đầu tiên vào tháng 7 năm đó và động thái này "đã gây được sự quan tâm lớn trong ngành", Phate Zhang, người sáng lập ra hãng tin tức EV CnEVPost có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết. Ông lưu ý rằng giá lithium tiếp tục tăng vọt vào năm 2022, thúc đẩy nhiều công ty Trung Quốc chú trọng đến chi phí hơn chuyển sang natri.
Kate Logan, giám đốc Viện Chính sách Xã hội Châu Á tại Washington DC, người tập trung vào các chính sách về khí hậu và năng lượng sạch của Trung Quốc, cho biết: "Sự phong phú tương đối của natri và sự quan tâm của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng pin bền vững là yếu tố chính thúc đẩy các nỗ lực nghiên cứu và phát triển". Vào thời điểm giá khoáng sản tăng, quốc gia này đã nhập khẩu khoảng 80% quặng lithium mà họ tinh chế, chủ yếu từ Úc và Brazil.
Pin natri-ion vẫn chưa phù hợp với xe ô tô điện
Nhưng giá lithium bắt đầu giảm mạnh vào cuối năm 2022 và hiện chỉ bằng một phần nhỏ so với mức đỉnh điểm. Zhang cho biết một lý do là các nhà sản xuất pin lớn của Trung Quốc như CATL và Gotion đã mở rộng năng lực chế biến lithium của họ. Trung Quốc cũng đã đẩy mạnh các nỗ lực tìm kiếm và phát triển trữ lượng lithium trong nước.
Kết quả là, "cơn sốt" xung quanh natri-ion trong vài năm trở lại đây đã "giảm nhiệt", Combs lưu ý. "Lithium đã trở lại vai trò lãnh đạo một cách khá rõ ràng tại Trung Quốc".
Tìm kiếm sự an toàn
Tuy nhiên, đối với nhiều người, có những lý do chính đáng khác để sử dụng pin natri-ion. Một trong số đó là sự an toàn.
Năm 2024, Trung Quốc đã bị sốc bởi một làn sóng cháy pin, chủ yếu là do pin lithium-ion tự cháy trong các xe máy điện. Trên toàn cầu, rủi ro hỏa hoạn tại các trạm lưu trữ năng lượng đã trở thành mối lo ngại. Trong một ví dụ gần đây, một vụ hỏa hoạn đã bùng phát tại một cơ sở như vậy bên trong một nhà máy pin lớn ở California vào tháng 1 năm 2025.
Một số người trong ngành tin rằng pin natri-ion an toàn hơn. Theo một số nghiên cứu, chúng ít bị quá nhiệt và cháy hơn so với pin lithium-ion vì các đặc tính hóa học của natri ổn định hơn. Nhưng những người khác cảnh báo rằng vẫn còn quá sớm để chắc chắn về tính an toàn của chúng do thiếu các nghiên cứu có liên quan.
Thời tiết lạnh cũng tạo nên sự khác biệt. Năng lượng mà pin lithium-ion có thể lưu trữ và thời gian sạc lại sẽ giảm ở nhiệt độ dưới 0. Pin natri-ion ít bị ảnh hưởng bởi các điều kiện khắc nghiệt.
"So với ion lithium, ion natri di chuyển dễ dàng hơn qua chất lỏng bên trong pin. Điều này giúp chúng dẫn điện tốt hơn và có nghĩa là chúng cần ít năng lượng hơn để thoát khỏi chất lỏng xung quanh", Tang Wei, giáo sư kỹ thuật hóa học tại Đại học Giao thông Tây An, Trung Quốc cho biết.
Tang và nhóm của ông đã phát triển một loại chất lỏng pin mới mà họ cho biết có thể giúp pin natri-ion đạt được hơn 80% dung lượng ở nhiệt độ phòng ở −40C (-40F). Họ đang hợp tác với các công ty pin Trung Quốc để áp dụng công nghệ này vào các phương tiện và trạm lưu trữ năng lượng ở các vùng lạnh của đất nước.
Pin natri-ion cũng được kỳ vọng sẽ giảm tác động đến môi trường của việc sản xuất các kim loại được sử dụng trong pin lithium-ion, đặc biệt là coban và niken - những kim loại nặng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến con người và thiên nhiên.
Một nghiên cứu năm 2024 đã kết luận rằng pin natri-ion có thể giúp thế giới tránh được tình trạng khai thác quá mức và khả năng cạn kiệt các nguyên liệu thô quan trọng, nhưng quá trình sản xuất tạo ra lượng khí thải nhà kính tương tự như pin lithium-ion.
Vì những loại pin này vẫn đang được phát triển, nên "quy trình sản xuất, tuổi thọ và mật độ năng lượng của chúng đều có thể được cải thiện", Zhang Shan, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Đại học Công nghệ Chalmers ở Gothenburg cho biết. "Tác động của chúng đối với khí hậu có thể thấp hơn so với pin lithium-ion trong tương lai".
Nạp nhiên liệu cho xe bốn bánh
Hai trong số những chiếc ô tô điện đầu tiên chạy bằng pin natri đã rời khỏi dây chuyền lắp ráp vào tháng 12 năm 2023. Cho đến nay, tất cả các mẫu xe có sẵn đều là "xe siêu nhỏ", được phân loại chính thức là A00 tại Trung Quốc.
Nhưng doanh số bán hàng của chúng chỉ chiếm một con số nhỏ trong số hàng chục triệu xe điện được bán vào năm 2024 tại Trung Quốc, Xing Lei, một nhà phân tích độc lập về ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc cho biết (một báo cáo cho thấy chỉ có 204 chiếc được bán vào năm 2024).
Một nhược điểm lớn của pin natri-ion là mật độ năng lượng thấp: một nghiên cứu năm 2020 cho thấy mật độ năng lượng thấp hơn ít nhất 30% so với pin lithium. Zhang cho biết điều này có nghĩa là những chiếc ô tô sử dụng loại pin này thường không thể đi được quãng đường xa chỉ với một lần sạc. "Và phạm vi hoạt động là yếu tố quyết định lớn đối với mọi người khi họ mua xe điện".
Pin natri-ion vẫn chưa đạt được sản xuất hàng loạt và hiện "không thể cạnh tranh với pin lithium-ion về giá cả hoặc hiệu suất" trong xe bốn bánh, khiến việc sử dụng trên diện rộng trong hai hoặc ba năm tới trở nên khó khăn, theo Chen Shan, một nhà phân tích về thị trường pin tại công ty tư vấn Rystad Energy của Na Uy có trụ sở tại Thượng Hải.
Việc sử dụng xe máy điện chạy bằng pin natri trên khắp Trung Quốc diễn ra chậm rãi nhưng rất đáng khích lệ. Một phát ngôn viên của Yadea - công ty đã bán được hơn 13 triệu xe máy điện trên toàn cầu vào năm 2024 - đã nói với BBC rằng doanh số bán xe hai bánh chạy pin natri của công ty đã đạt gần 1.000 chiếc trong ba tháng đầu năm 2025. Công ty có ý định xây dựng khoảng 1.000 trụ sạc nhanh được thiết kế riêng cho pin natri-ion trong năm nay tại Hàng Châu, cho phép người đi làm tìm thấy một trạm sạc sau mỗi 2km (1,2 dặm), Zhou cho biết tại chương trình trò chuyện.
Yadea không đơn độc trong nỗ lực thúc đẩy natri của mình. Một nhà sản xuất xe máy điện khác của Trung Quốc, Tailg, đã bán các mẫu xe chạy bằng natri từ năm 2023. FinDreams, bộ phận sản xuất pin của hãng xe điện lớn BYD, đang xây dựng một nhà máy ở Từ Châu, miền đông Trung Quốc để sản xuất pin natri hợp tác với Tập đoàn Huaihai, một nhà sản xuất xe hai và ba bánh, theo truyền thông địa phương.
Mặc dù pin axit chì sẽ tiếp tục thống trị ngành công nghiệp này, nhưng thị phần của pin ion natri được dự đoán sẽ tăng nhanh trong 5 năm tới. Theo phân tích của Viện nghiên cứu Starting Point có trụ sở tại Thâm Quyến, đơn vị đánh giá ngành công nghiệp pin của Trung Quốc, đến năm 2030, 15% xe máy điện của Trung Quốc sẽ được cung cấp năng lượng bằng loại pin này, so với 0,04% vào năm 2023.
Xanh hóa lưới điện
Trên thực tế, một thị trường lớn hơn cho pin natri-ion có thể là các trạm lưu trữ năng lượng, nơi hấp thụ năng lượng được tạo ra tại một thời điểm để có thể sử dụng sau này.
Các trạm lưu trữ năng lượng được coi là sân chơi chính cho công nghệ ion natri mới nổi.
Khi chúng được lắp đặt tại các vị trí cố định, những bất lợi khi sử dụng pin natri-ion trong xe sẽ biến mất. Combs cho biết: "Bạn chỉ cần xây dựng một nhà máy lưu trữ năng lượng lớn hơn một chút. Nó không di chuyển đến bất kỳ đâu. Trọng lượng [của pin] không thành vấn đề".
Lưu trữ năng lượng dự kiến sẽ là một thị trường khổng lồ và phát triển nhanh chóng khi các quốc gia trên toàn cầu hướng đến mục tiêu khí hậu của mình. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), công suất lưu trữ năng lượng trên lưới điện của thế giới sẽ cần tăng gần 35 lần trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2030 nếu muốn đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
"Đây sẽ là một thị trường thực sự quan trọng trong tương lai, đặc biệt là khi năng lượng tái tạo ngày càng hiện diện nhiều hơn trên lưới điện. Bạn sẽ cần nhiều hệ thống lưu trữ hơn để cân bằng sự thay đổi trong quá trình sản xuất điện", Ilaria Mazzocco, thành viên cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Washington DC, cho biết.
Bà lưu ý rằng việc sử dụng pin natri-ion trong các trạm lưu trữ năng lượng cũng có nghĩa là các cơ sở này không phải cạnh tranh với các công ty ô tô về pin.
Trung Quốc, quốc gia đã chứng kiến sự tăng trưởng chóng mặt của các nhà máy điện gió và điện mặt trời, dẫn đầu thế giới về việc sử dụng lưu trữ năng lượng để hỗ trợ năng lượng tái tạo. Vào tháng 5 năm 2024, nước này đã khởi động trạm lưu trữ năng lượng đầu tiên sử dụng pin natri-ion. Nằm ở phía nam Trung Quốc, nhà máy này có thể chứa 10 megawatt giờ điện cùng một lúc, tương đương với nhu cầu điện hàng ngày của 1.500 hộ gia đình, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Đây là giai đoạn đầu tiên của một trạm lưu trữ năng lượng natri-ion có quy mô gấp 10 lần.
Dự án Quảng Tây nhanh chóng được tiếp nối bởi một địa điểm lưu trữ năng lượng ion natri khác ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc. Trên thực tế, theo hãng tin Trung Quốc Beijixing, đơn vị theo dõi ngành điện, khoảng một phần năm công suất của tất cả các dự án lưu trữ năng lượng do các công ty nhà nước Trung Quốc lên kế hoạch vào năm ngoái đã sử dụng công nghệ natri.
Nhưng theo Zheng Jiayue, một cố vấn tại công ty nghiên cứu và tư vấn Wood Mackenzie chuyên về chuỗi cung ứng lưu trữ năng lượng, để pin ion natri thành công trong sản xuất hàng loạt, câu hỏi chính là liệu các công ty có thể sản xuất chúng rẻ hơn pin lithium-ion hay không.
Hiện tại, giá đơn vị của pin ion natri để lưu trữ năng lượng cao hơn khoảng 60% so với pin lithium-ion, nhưng khoảng cách này dự kiến sẽ thu hẹp, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc đưa tin, trích dẫn phân tích của Liên minh lưu trữ năng lượng Trung Quốc, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Bắc Kinh.
Trung Quốc dẫn đầu cuộc đua
Một số doanh nhân và nhà nghiên cứu tin rằng natri là con đường tắt để các quốc gia khác giảm sự phụ thuộc vào pin của họ vào Trung Quốc.
Nhưng chính các công ty Trung Quốc mới là những người dẫn đầu sản xuất toàn cầu nếu công nghệ này thâm nhập vào thị trường đại chúng. Các nhà sản xuất pin lớn của Trung Quốc đã đưa công nghệ này vào chiến lược của họ để duy trì khả năng cạnh tranh trong dài hạn, Combs cho biết, nghĩa là pin natri-ion không còn là cách để vượt qua thế mạnh của họ nữa.
Zheng cho biết "điểm khác biệt lớn nhất" giữa các công ty ở Trung Quốc và các quốc gia khác là công ty trước đây có thể đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm vào sản xuất hàng loạt nhanh hơn nhiều.
Logan cho biết, do có những điểm tương đồng giữa hai loại pin nên cơ sở hạ tầng sản xuất hiện có dành cho pin lithium-ion có thể được điều chỉnh để sản xuất pin natri-ion, giúp giảm thời gian và chi phí thương mại hóa tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, bà nói thêm rằng "những hiệu ứng tương tự không nhất thiết phải đúng với các loại hóa chất pin khác".
Một ví dụ là pin toàn thể rắn, không sử dụng chất điện phân lỏng để vận chuyển ion, nguyên lý thúc đẩy thế hệ pin hiện tại, Mo Ke, người sáng lập kiêm nhà phân tích chính của công ty nghiên cứu pin có trụ sở tại Bắc Kinh, RealLi Research, cho biết. Do đó, công ty sẽ ít phụ thuộc hơn vào chuỗi công nghiệp hiện tại, Mo cho biết.
Một loạt các nhà máy lớn chuyên sản xuất pin natri-ion hiện đang được xây dựng tại Trung Quốc, một số đã đi vào hoạt động. Theo tổ chức nghiên cứu Gaogong Industrial Research của Trung Quốc, vào năm 2024, các nhà sản xuất Trung Quốc đã công bố kế hoạch xây dựng 27 nhà máy pin natri-ion với tổng công suất là 180 GWh, bao gồm cả nhà máy 30GWh sắp tới của BYD tại Từ Châu.
Zheng cho biết công suất pin natri-ion toàn cầu theo kế hoạch sẽ vượt quá 500 GWh vào năm 2033 và Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm hơn 90% trong số đó, trích dẫn phân tích của Wood Mackenzie.
Bên ngoài Trung Quốc, Natron Energy ở Hoa Kỳ và Faradion ở Anh là những công ty đi đầu. Nhưng Zheng cho biết thông thường các công ty nước ngoài mất nhiều thời gian hơn để xây dựng dây chuyền sản xuất và sẽ khó để năng lực của họ cạnh tranh với Trung Quốc.
Chỉ tính riêng năm 2023, các công ty Trung Quốc đã chi hơn 55 tỷ nhân dân tệ (7,6 tỷ USD) cho hoạt động nghiên cứu và phát triển pin natri-ion, theo Alicia García Herrero, một nhà kinh tế và là thành viên cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Bruegel có trụ sở tại Brussels. Bà cho biết con số này cao hơn 4,5 tỷ của tất cả các công ty khởi nghiệp về pin của Hoa Kỳ huy động được tính đến năm 2023 cho các giải pháp không phải pin lithium.
Theo Combs, động cơ của các công ty Trung Quốc rất đơn giản: "Đừng để mất thị phần, và các thị trường tương lai sẽ được mở rộng". Zhou cho biết trong chương trình trò chuyện rằng Yadea hiện đang mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á, Mỹ Latinh và Châu Phi, nơi xe máy điện cũng rất phổ biến.
Theo Zhou, mục tiêu của Yadea rất rõ ràng: sản xuất hàng loạt pin natri-ion và cải thiện cơ sở hạ tầng sạc xe tay ga, "để hàng trăm triệu người có thể tận hưởng phương tiện giao thông xanh".
