"Siêu vi khuẩn lậu" ngày càng gia tăng, cẩn trọng khi quan hệ tình dục

Bệnh lậu từng là bệnh lây truyền qua đường tình dục có các triệu chứng tương đối nhẹ và dễ điều trị. Nhưng hiện nó đang trở thành một siêu vi khuẩn, với những tác động lớn đến sức khỏe cộng đồng.
Vào tháng 2 đầu năm nay, các quan chức y tế công cộng ở Anh báo cáo rằng 3 người ở đó gần đây đã mắc bệnh lậu, vốn một bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khá phổ biến. Tuy nhiên, ở những trường hợp mắc mới này, đáng chú ý là chúng được gây ra bởi một dòng vi khuẩn có sức đề kháng cao và được gọi là "siêu vi khuẩn lậu", được coi là một trong những mối nguy hiểm phổ biến đầu tiên của kỷ nguyên hậu kháng sinh vốn đã được duy trì rất tốt.

"Siêu vi khuẩn lậu" là hậu quả của tình trạng kháng thuốc

Bệnh lậu do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra, chỉ là một bệnh mới trong số số các bệnh đã được thuần hóa trước đây nhưng lại phát triển để trở nên nguy hiểm hơn. Các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc, thường được gọi là siêu vi khuẩn, đã trực tiếp gây ra cái chết của 1,27 triệu người trên toàn thế giới vào năm 2019 — một con số cao hơn so với số ca tử vong do bệnh lao, HIV và sốt rét (được xem là ba "kẻ giết người" truyền nhiễm lớn nhất gây ra trong năm đó), chúng có thể góp phần vào 5 triệu tổng số tử vong, theo một báo cáo gần đây được công bố. Một nghiên cứu năm 2018 ước tính rằng siêu vi khuẩn đã gây tử vong cho 160.000 người Mỹ vào năm 2010.
Những bệnh nhiễm trùng kháng thuốc này thường tìm đến chúng ta trong những thời điểm dễ bị tổn thương nhất. Các bệnh viện có xu hướng là nơi sinh sản của siêu vi khuẩn hơn cả, vì sự có mặt của những người có sức khỏe kém và thuốc kháng sinh được sử dụng rộng rãi ở những nơi này, làm tăng cường sức đề kháng. Đó cũng là lý do tại sao những nỗ lực hiện tại để ngăn chặn siêu vi khuẩn thường tập trung vào các bệnh viện hay các cơ sở chăm sóc sức khỏe khác.

Siêu vi khuẩn lậu ngày càng gia tăng, cẩn trọng khi quan hệ tình dục
Tuy nhiên, bệnh lậu có một chút khác biệt. Nó phổ biến hơn và trở nên kháng thuốc với hầu hết mọi loại thuốc đã được sử dụng để chống lại nó trong nhiều năm. Còn đối với những người khỏe mạnh khác, bệnh lậu có thể trở thành một trong những siêu vi khuẩn đầu tiên mà họ phải đề phòng.
Điều đó cũng nói lên rằng, câu chuyện về siêu vi khuẩn lậu phản ánh câu chuyện về tình trạng kháng thuốc kháng sinh nói chung. David Hyun, giám đốc dự án kháng thuốc kháng sinh của The Pew Charity Trusts, nói rằng "Ngay khi chúng ta bắt đầu sử dụng thuốc kháng sinh, điều đó làm tăng nguy cơ tiến hóa của vi khuẩn và vi khuẩn học cách tránh tác dụng của thuốc kháng sinh. Nếu nhìn vào lịch sử của bệnh lậu và kháng thuốc, nó thực sự bắt đầu từ những năm 1930. Loại thuốc đầu tiên họ dùng là thuốc sulfa, gần như ngay lập tức các bác sĩ bắt đầu nhận thấy điều trị thất bại. Nó ngày càng trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. "
Trong những năm gần đây, cuộc chạy đua vũ trang của chúng ta với bệnh lậu đã trở nên tồi tệ hơn. Chỉ có hai loại kháng sinh được khuyến cáo rộng rãi để điều trị tiêu chuẩn: azithromycin, dạng viên uống và ceftriaxone dạng tiêm. Tuy nhiên, thực tế là cách đây hơn một thập kỷ vào giữa những năm 2010, một số khu vực đã chứng kiến một tỷ lệ lớn các chủng kháng azithromycin, điều này dẫn đến khuyến nghị ở nhiều quốc gia nên áp dụng chiến lược kết hợp cả hai loại thuốc cùng lúc. Tiếp sau đó, vào năm 2018, một điều mà nhiều chuyên gia lo ngại đã xảy ra: Một người đàn ông ở Anh phát hiện bị nhiễm một chủng vi khuẩn có khả năng chống lại sự kết hợp này. Ngay sau đó hai trường hợp tương tự đã được báo cáo ở Úc.
Những trường hợp nhiễm bệnh bắt nguồn từ Đông Nam Á, dẫn đề một số suy đoán rằng các ca lây nhiễm có liên quan đến ngành du lịch tình dục trong khu vực. Tuy nhiên, theo một cuộc điều tra về các trường hợp của các quan chức EU, không có bất kỳ bằng chứng rõ ràng nào về điều đó, chỉ một trong ba bệnh nhân cho biết họ bị lây nhiễm từ việc mua ***. Nhưng nhiều quốc gia đang phát triển ít có khả năng theo dõi vi trùng kháng thuốc kháng sinh nói chung. Điều đó mở ra khả năng chúng ta sẽ không thấy sự gia tăng các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc này.

Điều trị bệnh lậu đang ngày càng trở nên khó khăn hơn

Một báo cáo năm 2021 của các nhà khoa học tại Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy tỷ lệ kháng azithromycin và ceftriaxone ngày càng tăng ở 73 quốc gia từ năm 2017 đến năm 2018. CDC ước tính rằng một nửa số ca nhiễm bệnh vào năm 2020 đã kháng với ít nhất một loại kháng sinh, thường là azithromycin. Do đó CDC và các tổ chức khác ngừng việc khuyến cáo bệnh nhân mắc bệnh lậu không biến chứng dùng azithromycin, lựa chọn duy nhất còn lại ceftriaxone với liều lượng cao hơn trước đây.
Hiện tại ở Mỹ, tình trạng kháng ceftriaxone vẫn ở mức thấp cho đến nay, nhưng điều đó không có gì đảm bảo rằng nó sẽ ở mức thấp lâu dài, và loại thuốc này đã trở thành sự lựa chọn duy nhất. Vào tháng 12 năm 2020, trong thời điểm cùng tháng mà CDC đã thay đổi hướng dẫn của mình. Các bác sĩ đã báo cáo trường hợp đầu tiên được biết đến ở nước này về một chủng vi khuẩn lậu mang một đột biến nổi tiếng và nó hoàn toàn mới so với loại thuốc này.

Siêu vi khuẩn lậu ngày càng gia tăng, cẩn trọng khi quan hệ tình dục
Bệnh lậu thường ít được chú ý, dữ liệu cho thấy rằng khoảng 1 nửa trường hợp mắc bệnh không có triệu chứng, nhưng đối với một số người nó lại là một trải nghiệm khủng khiếp với những triệu chứng nghiêm trọng như dịch tiết màu mủ trắng từ bộ phận sinh dịc, tiểu đau rát, hay hiện tượng rong kinh đối với phụ nữ. Vi khuẩn còn có thể lây qua đường miệng và hậu môn nếu quan hệ tình dục bằng miệng và hậu môn. Tuy nhiên, giờ đây, sự nguy hiểm nhất của nó là việc điều trị.
Ở nam giới nhưng đặc biệt hơn là phụ nữ, nó có thể gây ra viêm nhiễm và tổn thương vĩnh viễn cho hệ thống sinh sản, nặng nhất là vô sinh. Hy hữu hơn, nó có thể đi vào máu và lây lan đến các vị trí khác trong cơ thể, gây ra các biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong như viêm khớp, viêm nội tâm mạc và viêm màng não. Bệnh lâu cũng truyền từ mẹ sang con trong khi sinh, nhiễm trùng và có thể ảnh hưởng đến cả mắt của trẻ, gây mù hoặc thậm chí làm trẻ tử vong. Nó cũng làm tăng nguy cơ nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, đặc biệt là HIV.
Tất cả những rủi ro này sẽ tăng lên nhiều lần khi bệnh lậu ngày càng trở nên khó chữa trị hơn khiến cuộc sống của những người không may mắc phải căn bệnh tồi tệ này trở nên khó khăn hơn. Khoảng 2 thập kỷ trước, chỉ một viên thuộc đơn giản có thể làm sạch nhiễm trùng. Khoảng 1 thập kỷ trở lại nay, sử dụng thuốc kháng sinh đã gây ra những tác dụng phụ nặng hơn mà vẫn không có tác dụng đặc biệt là đối với các bệnh nhiễm trùng ở cổ họng hoặc trực tràng. Và biết đâu một ngày nào đó, chúng ta có thể sẽ không còn khả năng điều trị bệnh một cách đáng tin cậy nữa.

Liệu có khả năng nào để phòng ngừa bệnh lậu hiệu quả hơn?

Mỗi lần điều trị thất bại sẽ tạo điều kiện cho nhiễm trùng kéo dài và tăng nguy cơ lân lan sang những người khác. Teodora Wi, một chuyên gia của WHO chuyên về các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tuyên bố rằng hơn 300.000 người trên thế giới có thể tử vong hàng năm nếu bệnh lậu kháng thuốc trở nên phổ biến. NGay cả khi những con số này chỉ là ước tính thì một thế giới không có thuốc kháng sinh đáng tin cậy cho bệnh lậu có nghĩa là nhiều người sẽ mất cơ hội có con đẻ và nhiều trẻ sinh ra hàng năm sẽ bị mất thị lực.
Cũng có một số hy vọng rằng những tình huống xấu nhất này sẽ không xảy ra. Theo báo cáo y tế gần đây nhất, có 4 loại kháng sinh tiềm năng sắp được phê duyệt có thể được sử dụng làm phương pháp điều trị bệnh lậu mới. Tuy nhiên, đáng chú ý là chỉ có hai trong số 4 loại kháng sinh mới tiềm năng trong quá trình sản xuất đến từ một nhóm thuốc mới. Đó là điều khác biệt quan trọng, bởi vì vi khuẩn sẽ dễ dàng phát triển khả năng đề kháng với các loại thuốc mới giống với những loại đã được sử dụng.

Siêu vi khuẩn lậu ngày càng gia tăng, cẩn trọng khi quan hệ tình dục
Một loại vắc xin hiệu quả cho bệnh lậu cũng sẽ cung cấp khả năng bảo vệ lâu dài hơn để chống lại căn bệnh này, đồng thời hạn chế cơ hội phát triển của vi khuẩn. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta không phát triển khả năng miễn dịch lâu bền đối với bệnh lậu một cách tự nhiên, nên tạo vắc xin cho bệnh lậu thực sự là thách thức. Những ít nhất khoa học vẫn đang nghiên cứu và các thử nghiệm Giai đoạn II được cho là đã vượt qua rào cản này. Vào năm ngoái, một nhóm nghiên cứu đến Đại học Oxford (đã phát triển vắc-xin covid-19) đã công bố nghiên cứu về ứng viên của chính họ về vắc xin bệnh lậu. Gần đây nhất, một phát hiện cho thấy thanh thiếu niên và thanh niên được chủng ngừa vi khuẩn não mô cầu nhóm huyết thanh B - một anh em họ của bệnh lậu - cũng có một số biện pháp bảo vệ chống lại sự lây nhiễm bệnh lậu.
Tuy nhiên, khả năng bảo vệ được cung cấp bởi vắc-xin viêm não mô cầu B là khá khiêm tốn và không rõ nó có thể kéo dài bao lâu. Hiện tại, vắc xin này thậm chí không được khuyến cáo thường xuyên cho tất cả các đối tượng mà chỉ dành cho thanh thiếu niên và thanh niên, những người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm màng não nghiêm trọng. Vì thế mà khả năng bảo vệ bổ sung của nó đối với bệnh lậu vẫn là một câu hỏi.
Ngoài các loại thuốc và vắc xin mới, một chiến lược lâu dài hiệu quả nhất mà chúng ta có để chống lại siêu vi khuẩn lậu là ngăn chặn hoàn toàn các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Tuy nhiên xu hướng này đến nay có vẻ đang bị chệch hướng. Vào tháng 4, CDC thông báo rằng các ca bệnh lậu (và giang mai) một lần nữa đạt mức cao kỷ lục mới ở Mỹ vào năm 2020, với hơn 670.000 ca, đây là năm thứ bảy liên tiếp có số ca tăng cao ở nước này. Còn trên toàn thế giới, tỷ lệ hàng năm của các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục đã giảm kể từ những năm 1990, nhưng một lần nữa con số này lại tăng kỷ lục vào năm 2019.

Từ "Siêu vi khuẩn lậu" đến bài học lớn về chăm sóc sức khỏe cộng đồng?

Có một sự kỳ thị gắn liền với bất kỳ người mắc bệnh qua đường tình dục nào, bao gồm cả bệnh lậu. Nhưng những mầm sống này đã tồn tại cùng với nhân loại trong ít nhất hàng nghìn năm. Giống như các bệnh truyền nhiễm khác, nó đã lợi dụng bản chất con người chúng ta để lây lan, và chúng đã “học tập” ở chúng ta hết lần này đến lần khác để đánh bại chính chúng ta. Quá trình tiến hóa và kháng thuốc kháng sinh là không thể tránh khỏi, nhưng may mắn cho chúng ta điều tồi tệ nhất vẫn chưa xảy ra.
Mặc dù thời điểm hơn 1 thập kỷ trước, tỷ lệ mắc bệnh lậu ở Mỹ đã đạt mức thấp nhất mọi thời đại. Nhưng chúng ta đã không giữ được vị thế đó và thể hiện sự thất bại về sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới, từ việc việc cung cấp khả năng tiếp cận dễ dàng hơn với bao cao su, dạy và thuyết phục mọi người quan hệ tình dục an toàn và giúp mọi người đi kiểm tra thường xuyên. Hệ thống chăm sóc sức khỏe của chúng ta đã bị "xói mòn" trong một thời gian dài. Giống như nhiều thứ khác, cuộc khủng hoảng này chỉ trở nên tồi tệ hơn trong đại dịch covid-19.

Siêu vi khuẩn lậu ngày càng gia tăng, cẩn trọng khi quan hệ tình dục
Kháng thuốc kháng sinh là một vấn đề chạm đến nhiều góc cạnh khác nhau của y học, bao gồm cả đại dịch covid. Từ trong đại dịch, chúng ta đã thấy về phản ứng đã kéo dài nguồn lực và dung lượng băng thông của tất cả các cơ sở chăm sóc sức khỏe. Vì thế, không chỉ các bệnh nhiễm trùng liên quan đến chăm sóc sức khỏe mà cả những bệnh kháng thuốc cũng gia tăng.
Ngay từ đầu con người đã biết được rằng thuốc kháng sinh không phải là phép màu bất khả chiến bại. Thực tế là nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã cảnh báo về sự kháng thuốc và kêu gọi thay đổi cách chúng ta sử dụng và phát triển những nguồn tài nguyên quý giá này. Nhưng thuốc kháng sinh vẫn tiếp tục được sử dụng khi không cần thiết, cả trong thế giới y tế và nông nghiệp, và việc cung cấp các loại thuốc mới đã chậm lại.
Rất nhiều con người cũng như các tổ chức đang có những nỗ lực lật ngược tình thế chống lại những siêu vi khuẩn. Còn những người khác đã kêu gọi các lựa chọn cấp tiến hơn , như để các chính phủ cùng nhau phát triển thuốc kháng sinh, nhưng nếu điều gì phải xảy ra thì sớm hay muộn nó cũng đến.
Siêu vi khuẩn lậu đang trở thành siêu vi khuẩn đầu tiên lây nhiễm cho bạn hoặc ai đó mà bạn biết, nhưng trừ khi mọi thứ thay đổi, nó chắc chắn sẽ không phải là siêu vi trùng cuối cùng mà loài người phải đối mặt.


>>> 11 điểm cực khoái của phụ nữ.
Nguồn Gizmodo
 


Đăng nhập một lần thảo luận tẹt ga
Thành viên mới đăng
Top