Vi khuẩn amip ăn não Naegleria fowleri đã trở thành từ khóa được quan tâm nhiều nhất vào tuần trước, sau khi nó là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của một cậu bé Nevada. Theo một nhà nghiên cứu, làn sóng lây lan amip sẽ sớm diễn ra, nguyên nhân được phỏng đoán là do tình trạng biến đổi khí hậu.
Sơ đồ quá trình xâm nhập vào ăn não người của amip
Vào thứ 4, Khu Y tế Nam Nevada đã xác nhận cái chết của một thiếu niên dưới 18 tuổi, cậu bé bị nghi đã tiếp xúc với loại vi khuẩn này khi đến thăm Khu giải trí Quốc gia Hồ Mead.
N. fowleri là sinh vật đơn bào có thể gây ra bệnh viêm não-màng não do amip chủ yếu (PAM), khi bị nhiễm, não người bệnh bị tổn thương nghiêm trọng và có tỷ lệ tử vong hơn 97%, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).
Jimmy Whitworth, giáo sư từ Trường Vệ sinh & Y học Nhiệt đới London, cho biết: “Amip có thể sống trong phù sa ở đáy những vùng nước này, và tuyệt đối không tồn tại trong nước biển hay các bể bơi bảo dưỡng tốt”.
Mặc dù có hàng triệu trường hợp phơi nhiễm hàng năm trên khắp nước Mỹ, nhưng trường hợp thực sự nhiễm N. fowleri là cực kỳ hiếm. “Rất hiếm khi amip có thể gây ra bệnh nhiễm trùng cực kỳ nghiêm trọng cho con người, khi chúng thành công xâm nhập trực tiếp vào não thông qua đường mũi, và sau đó ăn các tế bào não”, Whitworth nói.
Những triệu chứng ban đầu của PAM trải rộng ở nhiều bộ phận cơ thể, bộc phát trong khoảng 1 đến 12 ngày sau nhiễm, bao gồm cứng cổ, lú lẫn, thiếu chú ý đến môi trường xung quanh, mất thăng bằng, co giật và ảo giác. Sau khi xuất hiện các triệu chứng, bệnh tiến triển nhanh chóng.
“Thường mất vài ngày - phổ biến là 5 ngày - sau tiếp xúc để xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn như đau đầu, sốt và thay đổi trạng thái tinh thần. Thời gian đến cửa tử của bệnh nhân rất nhanh”, giáo sư nói.
Trong giai đoạn từ năm 1962 đến năm 2021, 154 trường hợp PAM đã được ghi nhận ở Mỹ, và chỉ có 4 người may mắn sống sót.
"Naegleria chỉ hoạt động trong môi trường nước ấm, trên 30 độ C. Ở Mỹ, quốc gia chỉ có 3 ca được chẩn đoán mỗi năm, lần đầu tiên ghi nhận báo cáo xu hướng trên di chuyển về vùng phía bắc như Nebraska và Minnesota”, Whitworth cho biết. “Ở châu Âu, amip đã được ghi nhận ở Ý và Tây Ban Nha, và xa hơn về phía bắc ở các suối nước nóng. Nó có thể bị báo cáo thiếu hoặc không được công nhận ở các khu vực khác trên thế giới, vì vậy chúng ta chưa thể có bức tranh tổng thể liệu chúng có đang lây lan toàn cầu hay không”.
Amip thường sống trong các vùng nước ngọt ấm
Jennifer Cope, nhân viên y tế tại Chi nhánh Phòng chống Dịch bệnh Đường nước của CDC, trước đây đã nói rằng các khu vực nhiễm bệnh đang thay đổi.
"Vào năm 2010, ca nhiễm Naegleria đầu tiên được báo cáo từ Minnesota, xa hơn 600 dặm về phía bắc. Chúng tôi nhận thấy bằng số liệu rằng hướng phát triển của amip đang chuyển dịch về phía bắc, chủ yếu trong các khu vực công viên nước tại Mỹ. Biến đổi khí hậu có thể là một trong những yếu tố gây ra sự thay đổi độc hại này, nhưng chúng ta chưa biết rõ mức độ ảnh hưởng của nó như thế nào”, Jennifer Cope, nhân viên y tế tại Chi nhánh Phòng chống Dịch bệnh Đường nước của CDC, trước đây đã nói rằng các khu vực xảy ra nhiễm trùng ở Mỹ đang thay đổi.
Cái chết của cậu bé ở Nevada là trường hợp tử vong đầu tiên được xác nhận do N. fowleri gây ra có khả năng liên quan đến Khu giải trí Quốc gia Hồ Mead ở phía bắc.
Mực nước của hồ Mead - hồ chứa nước lớn nhất toàn quốc - nay đã giảm xuống thấp kỷ lục trong bối cảnh siêu hạn hán ảnh hưởng đến các vùng đầm lầy rộng lớn ở miền tây Mỹ.
Dù nguy cơ để amip trở thành thảm họa chung khó xảy ra, nhưng CDC vẫn khuyên mọi người nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây khi đi vào vùng nước ngọt ấm:
- Kẹp mũi hoặc để đầu trên mực nước khi trong cơ thể có nước ngọt ấm
- Tránh để ngập đầu trong suối nước nóng hay các hồ nước nóng chưa qua xử lý khác
- Tránh đào hoặc khuấy lớp cặn lắng trong các sông hồ cạn nước
>>>Hormone được sản xuất sau khi đạt cực khoái có thể là thuốc điều trị đau tim
Nguồn: Newsweek
Vào thứ 4, Khu Y tế Nam Nevada đã xác nhận cái chết của một thiếu niên dưới 18 tuổi, cậu bé bị nghi đã tiếp xúc với loại vi khuẩn này khi đến thăm Khu giải trí Quốc gia Hồ Mead.
N. fowleri là sinh vật đơn bào có thể gây ra bệnh viêm não-màng não do amip chủ yếu (PAM), khi bị nhiễm, não người bệnh bị tổn thương nghiêm trọng và có tỷ lệ tử vong hơn 97%, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).
Quá trình xâm nhập
Amip được tìm thấy trong các vùng nước ngọt ấm, chẳng hạn như hồ, sông, ao, kênh, rạch và thậm chí cả các hồ bơi nước nóng bảo dưỡng kém.Jimmy Whitworth, giáo sư từ Trường Vệ sinh & Y học Nhiệt đới London, cho biết: “Amip có thể sống trong phù sa ở đáy những vùng nước này, và tuyệt đối không tồn tại trong nước biển hay các bể bơi bảo dưỡng tốt”.
Mặc dù có hàng triệu trường hợp phơi nhiễm hàng năm trên khắp nước Mỹ, nhưng trường hợp thực sự nhiễm N. fowleri là cực kỳ hiếm. “Rất hiếm khi amip có thể gây ra bệnh nhiễm trùng cực kỳ nghiêm trọng cho con người, khi chúng thành công xâm nhập trực tiếp vào não thông qua đường mũi, và sau đó ăn các tế bào não”, Whitworth nói.
“Thường mất vài ngày - phổ biến là 5 ngày - sau tiếp xúc để xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn như đau đầu, sốt và thay đổi trạng thái tinh thần. Thời gian đến cửa tử của bệnh nhân rất nhanh”, giáo sư nói.
Trong giai đoạn từ năm 1962 đến năm 2021, 154 trường hợp PAM đã được ghi nhận ở Mỹ, và chỉ có 4 người may mắn sống sót.
Chuyển dịch về phía bắc
Hầu hết các ca nhiễm trùng thường xảy ra ở các bang miền nam, chẳng hạn như Florida và Texas. Tuy nhiên, một số bằng chứng xuất hiện cho thấy phạm vi sống của amip đang dịch chuyển dần về phía bắc, có thể vì biến đổi khí hậu đã góp phần làm nhiệt độ nước ấm hơn trong các vùng nước ngọt và mức nước thấp hơn ở một vài vùng."Naegleria chỉ hoạt động trong môi trường nước ấm, trên 30 độ C. Ở Mỹ, quốc gia chỉ có 3 ca được chẩn đoán mỗi năm, lần đầu tiên ghi nhận báo cáo xu hướng trên di chuyển về vùng phía bắc như Nebraska và Minnesota”, Whitworth cho biết. “Ở châu Âu, amip đã được ghi nhận ở Ý và Tây Ban Nha, và xa hơn về phía bắc ở các suối nước nóng. Nó có thể bị báo cáo thiếu hoặc không được công nhận ở các khu vực khác trên thế giới, vì vậy chúng ta chưa thể có bức tranh tổng thể liệu chúng có đang lây lan toàn cầu hay không”.
Jennifer Cope, nhân viên y tế tại Chi nhánh Phòng chống Dịch bệnh Đường nước của CDC, trước đây đã nói rằng các khu vực nhiễm bệnh đang thay đổi.
"Vào năm 2010, ca nhiễm Naegleria đầu tiên được báo cáo từ Minnesota, xa hơn 600 dặm về phía bắc. Chúng tôi nhận thấy bằng số liệu rằng hướng phát triển của amip đang chuyển dịch về phía bắc, chủ yếu trong các khu vực công viên nước tại Mỹ. Biến đổi khí hậu có thể là một trong những yếu tố gây ra sự thay đổi độc hại này, nhưng chúng ta chưa biết rõ mức độ ảnh hưởng của nó như thế nào”, Jennifer Cope, nhân viên y tế tại Chi nhánh Phòng chống Dịch bệnh Đường nước của CDC, trước đây đã nói rằng các khu vực xảy ra nhiễm trùng ở Mỹ đang thay đổi.
Cái chết của cậu bé ở Nevada là trường hợp tử vong đầu tiên được xác nhận do N. fowleri gây ra có khả năng liên quan đến Khu giải trí Quốc gia Hồ Mead ở phía bắc.
Mực nước của hồ Mead - hồ chứa nước lớn nhất toàn quốc - nay đã giảm xuống thấp kỷ lục trong bối cảnh siêu hạn hán ảnh hưởng đến các vùng đầm lầy rộng lớn ở miền tây Mỹ.
Dù nguy cơ để amip trở thành thảm họa chung khó xảy ra, nhưng CDC vẫn khuyên mọi người nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây khi đi vào vùng nước ngọt ấm:
- Kẹp mũi hoặc để đầu trên mực nước khi trong cơ thể có nước ngọt ấm
- Tránh để ngập đầu trong suối nước nóng hay các hồ nước nóng chưa qua xử lý khác
- Tránh đào hoặc khuấy lớp cặn lắng trong các sông hồ cạn nước
>>>Hormone được sản xuất sau khi đạt cực khoái có thể là thuốc điều trị đau tim
Nguồn: Newsweek
