Vũ Nguyễn
Writer
Ngày 17/5, Diễn đàn công nghệ thường niên Sohu 2025 do Sohu tổ chức đã chính thức khai mạc tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Sự kiện quy tụ nhiều học giả, nhà khoa học và doanh nhân công nghệ, cùng nhau thảo luận sâu sắc về trí tuệ và tương lai của khoa học công nghệ.
Diễn đàn năm nay được tổ chức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, mang đến một “bữa tiệc trí tuệ” kéo dài suốt cả ngày. Trong phiên chiều, một buổi tọa đàm bàn tròn diễn ra dưới sự chủ trì của giáo sư Lưu Gia – Trưởng khoa Tâm lý học và Khoa học nhận thức, giảng viên tại Trường Trí tuệ nhân tạo, Đại học Thanh Hoa – đã đi sâu vào chủ đề trí thông minh: con người và máy móc có thể hòa hợp như thế nào?
Khách mời từ trái sang phải là Trương Triệu Dương, Trương Nhã Khâm và Phó Thịnh.
Tham gia thảo luận là ba chuyên gia đến từ các lĩnh vực khác nhau: Trương Triệu Dương – nhà sáng lập, chủ tịch hội đồng quản trị kiêm CEO của Sohu, đồng thời là tiến sĩ vật lý; Trương Nhã Khâm – giáo sư chủ tịch tại Đại học Thanh Hoa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghiệp Thông minh (AIR), viện sĩ nước ngoài của Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc; và Phó Thịnh – chủ tịch kiêm CEO của Cheetah Mobile, đồng thời là chủ tịch công ty robot Orion Star. Họ đã cùng nhau bước vào một cuộc đối thoại sôi nổi và đầy suy ngẫm về AI.
Trí tuệ nhân tạo có thể hiểu thế giới như con người?
Trương Triệu Dương cho rằng, trong vật lý học, nhiều khái niệm tự giải thích và mang tính nhất quán nội tại. Trong lĩnh vực AI cũng vậy, bộ não con người bị giới hạn trong cách xử lý thông tin, không thể nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện trong cùng một thời điểm. Trong khi đó, AI có thể tiếp cận vấn đề theo hướng riêng của nó, từ đó xây dựng một hệ thống lý giải mới dựa trên sự nhất quán nội bộ.
Tuy nhiên, ông đặt câu hỏi: con người có trực giác – vậy AI có thể có trực giác không? Nếu không thể có trực giác, liệu nó có thể thực sự thông minh như con người? Con người luôn có những ý tưởng vượt ngoài khuôn khổ và không ngừng sáng tạo. Điều đó đặt ra vấn đề: liệu AI và robot có trở thành mối đe dọa cho con người trong tương lai?
AI – công cụ hỗ trợ hay mối nguy tiềm ẩn?
Trương Nhã Khâm thì nhìn nhận theo góc độ tiến hóa. Ông cho rằng, trước khi con người phát minh ra động cơ hơi nước năm 1865, sự phát triển của loài người tuân theo tiến trình tự nhiên và khá ổn định. Nhưng từ thời điểm có động cơ hơi nước, trí thông minh của con người bắt đầu gắn kết với trí tuệ máy móc, tạo ra bước nhảy phi tuyến tính. Giờ đây, trong kỷ nguyên AI, chúng ta chứng kiến một bước tiến vượt bậc về trí tuệ. Vì vậy, theo ông, khi bàn về tương lai phát triển của nhân loại, chúng ta không thể tách rời trí tuệ con người khỏi trí tuệ nhân tạo – giống như trong cuộc cách mạng công nghiệp, khi máy móc giúp sức lao động con người tăng theo cấp số nhân.
“Tôi tin rằng con người vẫn là chủ thể trong quá trình phát triển. AI và robot chỉ là công cụ hỗ trợ, là tác nhân phụ, và nên phục vụ con người,” ông nói.
Phó Thịnh: AI có trực giác, nhưng không có trái tim
Với góc nhìn thực tế hơn, Phó Thịnh cho rằng AI thực ra đã có “trực giác” – ít nhất là theo định nghĩa mà con người đang dùng. Ông dẫn chứng bằng trận đấu giữa AlphaGo và kỳ thủ cờ vây Lee Sedol, nơi AI đã đi một nước cờ bất ngờ, thể hiện kiểu phản xạ mà con người thường gọi là trực giác.
“AI giống như một bộ khuếch đại IQ. Trí tuệ và ý thức là hai thứ hoàn toàn khác nhau. AI chỉ là một chiếc máy tính cực kỳ mạnh. Về mặt logic, nó thông minh hơn con người – nó có chỉ số IQ cao hơn, nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta sử dụng nó như một công cụ,” ông nói.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng, dù AI có thể biểu hiện giống như có trực giác, nó vẫn không có “trái tim”. Nó không tò mò, không ước mơ, và không tự nghĩ ra việc phát minh ra một định luật mới. Nó chỉ làm theo nhiệm vụ được giao. Trong một thời gian dài nữa, robot và AI sẽ vẫn chỉ là những công cụ khuếch đại trí tuệ – không hơn.
“Dù vậy, điều này không có nghĩa là AI không thể trở thành mối đe dọa. Nếu kẻ xấu kiểm soát nó, hoặc nếu mệnh lệnh dành cho nó không rõ ràng, hay luật lệ quản lý không chặt chẽ, thì hậu quả sẽ rất khó lường,” Phó Thịnh phân tích.
Diễn đàn năm nay được tổ chức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, mang đến một “bữa tiệc trí tuệ” kéo dài suốt cả ngày. Trong phiên chiều, một buổi tọa đàm bàn tròn diễn ra dưới sự chủ trì của giáo sư Lưu Gia – Trưởng khoa Tâm lý học và Khoa học nhận thức, giảng viên tại Trường Trí tuệ nhân tạo, Đại học Thanh Hoa – đã đi sâu vào chủ đề trí thông minh: con người và máy móc có thể hòa hợp như thế nào?
Khách mời từ trái sang phải là Trương Triệu Dương, Trương Nhã Khâm và Phó Thịnh.
Tham gia thảo luận là ba chuyên gia đến từ các lĩnh vực khác nhau: Trương Triệu Dương – nhà sáng lập, chủ tịch hội đồng quản trị kiêm CEO của Sohu, đồng thời là tiến sĩ vật lý; Trương Nhã Khâm – giáo sư chủ tịch tại Đại học Thanh Hoa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghiệp Thông minh (AIR), viện sĩ nước ngoài của Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc; và Phó Thịnh – chủ tịch kiêm CEO của Cheetah Mobile, đồng thời là chủ tịch công ty robot Orion Star. Họ đã cùng nhau bước vào một cuộc đối thoại sôi nổi và đầy suy ngẫm về AI.
Trí tuệ nhân tạo có thể hiểu thế giới như con người?
Trương Triệu Dương cho rằng, trong vật lý học, nhiều khái niệm tự giải thích và mang tính nhất quán nội tại. Trong lĩnh vực AI cũng vậy, bộ não con người bị giới hạn trong cách xử lý thông tin, không thể nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện trong cùng một thời điểm. Trong khi đó, AI có thể tiếp cận vấn đề theo hướng riêng của nó, từ đó xây dựng một hệ thống lý giải mới dựa trên sự nhất quán nội bộ.
Tuy nhiên, ông đặt câu hỏi: con người có trực giác – vậy AI có thể có trực giác không? Nếu không thể có trực giác, liệu nó có thể thực sự thông minh như con người? Con người luôn có những ý tưởng vượt ngoài khuôn khổ và không ngừng sáng tạo. Điều đó đặt ra vấn đề: liệu AI và robot có trở thành mối đe dọa cho con người trong tương lai?
AI – công cụ hỗ trợ hay mối nguy tiềm ẩn?
Trương Nhã Khâm thì nhìn nhận theo góc độ tiến hóa. Ông cho rằng, trước khi con người phát minh ra động cơ hơi nước năm 1865, sự phát triển của loài người tuân theo tiến trình tự nhiên và khá ổn định. Nhưng từ thời điểm có động cơ hơi nước, trí thông minh của con người bắt đầu gắn kết với trí tuệ máy móc, tạo ra bước nhảy phi tuyến tính. Giờ đây, trong kỷ nguyên AI, chúng ta chứng kiến một bước tiến vượt bậc về trí tuệ. Vì vậy, theo ông, khi bàn về tương lai phát triển của nhân loại, chúng ta không thể tách rời trí tuệ con người khỏi trí tuệ nhân tạo – giống như trong cuộc cách mạng công nghiệp, khi máy móc giúp sức lao động con người tăng theo cấp số nhân.
“Tôi tin rằng con người vẫn là chủ thể trong quá trình phát triển. AI và robot chỉ là công cụ hỗ trợ, là tác nhân phụ, và nên phục vụ con người,” ông nói.
Phó Thịnh: AI có trực giác, nhưng không có trái tim
Với góc nhìn thực tế hơn, Phó Thịnh cho rằng AI thực ra đã có “trực giác” – ít nhất là theo định nghĩa mà con người đang dùng. Ông dẫn chứng bằng trận đấu giữa AlphaGo và kỳ thủ cờ vây Lee Sedol, nơi AI đã đi một nước cờ bất ngờ, thể hiện kiểu phản xạ mà con người thường gọi là trực giác.
“AI giống như một bộ khuếch đại IQ. Trí tuệ và ý thức là hai thứ hoàn toàn khác nhau. AI chỉ là một chiếc máy tính cực kỳ mạnh. Về mặt logic, nó thông minh hơn con người – nó có chỉ số IQ cao hơn, nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta sử dụng nó như một công cụ,” ông nói.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng, dù AI có thể biểu hiện giống như có trực giác, nó vẫn không có “trái tim”. Nó không tò mò, không ước mơ, và không tự nghĩ ra việc phát minh ra một định luật mới. Nó chỉ làm theo nhiệm vụ được giao. Trong một thời gian dài nữa, robot và AI sẽ vẫn chỉ là những công cụ khuếch đại trí tuệ – không hơn.
“Dù vậy, điều này không có nghĩa là AI không thể trở thành mối đe dọa. Nếu kẻ xấu kiểm soát nó, hoặc nếu mệnh lệnh dành cho nó không rõ ràng, hay luật lệ quản lý không chặt chẽ, thì hậu quả sẽ rất khó lường,” Phó Thịnh phân tích.
