thuha19051234
Pearl
Một nhóm các nhà khảo cổ học đã có những lập luận rằng các công cụ đá 30.000 năm tuổi được tìm thấy trong một hang động Mexico không thực sự là do con người tạo ra.
Trước đó, một bài báo nghiên cứu vào năm 2020 gây xôn xao khi tuyên bố rằng loài người đã xuất hiện ở Bắc Mỹ cách đây ít nhất 30.000 năm, nhưng các nhà khảo cổ học đang có nhiều bằng chứng bác bỏ tuyên bố này.
Bài báo này được nhà khảo cổ học Ciprian Ardelean đến từ Đại học Autónoma de Zacatecas ở Mexico xuất bản, cũng là bằng chứng khá thuyết phục để phủ nhận giả thuyết Clovis-first - cho rằng những người đầu tiên đến châu Mỹ là khoảng 13.000 năm trước, ngay sau khi kỷ băng hà cuối cùng đến kết thúc.
Bài báo này thực sự đã gây xôn xao dư luận, ngoại trừ những bằng chứng vật lý đã bị hiểu sai hoàn toàn - theo các tác giả của nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học PaleoAmerica. Nhà khảo cổ học Ben Potter từ Trung tâm Nghiên cứu Bắc Cực tại Đại học Liaocheng, Trung Quốc là đồng tác giả của nghiên cứu mới này cũng lập luận rằng các vật phẩm được mô tả trong nghiên cứu Ardelean không thực sự là công cụ bằng đá mà đó chỉ là những sản phẩm đá tự nhiên trong hang động.
Theo nghiên cứu của Ardelean, các đồ tạo tác rõ ràng được làm từ đá vôi và được ghép thành một kiểu đá không rõ nguồn gốc, và cũng khẳng định không có dấu tích của xương người hay DNA của con người trong các hang động Mexico. Những đồ vật này được phân loại thành lõi, dao cạo, lưỡi dao và mảnh đá, cùng các loại công cụ khác. Tuy nhiên ở địa điểm mà các nhà nghiên cứu này nhìn thấy quá trình chế tạo của con người thì Potter và nhóm của ông chỉ nhìn thấy các quá trình tự nhiên, không hề có sự can thiệp của con người.
James Chatters, tác giả đầu tiên của cuốn nghiên cứu mới cùng với một nhà khảo cổ học từ Khoa học Cổ sinh Ứng dụng ở Bothell, Washington đã giải thích trong một email gửi cho tạp chí rằng "Khi một viên đá chạm vào một viên đá cũng có thể tạo ra các sản phẩm trông giống nhau bất kể lực tác động như thế nào."
Chatters cho biết những hành vi có sự tham gia của con người thường có xu hướng tạo ra những công cụ có kích thước tương tự nhau, nhưng không có đồ vật nào được trưng bày trong nghiên cứu Ardelean thể hiện những đặc điểm đó. Khi nhóm của Ardelean nhìn thấy sự hao mòn trên các cạnh công cụ như một sự tác động của con người thì nhóm nghiên cứu của Chatter lại phát hiện đó chỉ là hệ quả của các điều kiện tự nhiên.
Các nghiên cứu của Ardelean và cộng sự đã bị phản biện lại trên một bài báo được xuất bản trên PaleoAmerica. Nhóm nghiên cứu này cũng đã giải thích về những bằng chứng mà họ tìm thấy ban đầu, nghĩa là họ đã bác bỏ tuyên bố cho rằng các công cụ đá chỉ là sản phẩm của một quá trình tự nhiên. "Tôi đã liên hệ với Ardelean với các câu hỏi cụ thể, nhưng anh ấy từ chối cơ hội bình luận", Chatters nói và nhận được câu trả lời từ Ardelean "Tất cả những gì tôi có thể nói đều được viết ở đó" - ý muốn nói đến bài phản hồi trên báo chí của của nhóm nghiên cứu.
Một điều quan trọng ở đây là Chatters và các đồng nghiệp của ông đã không trực tiếp kiểm tra các vật dụng được thu thập trong hang Chiquihuite mà chỉ dựa vào bằng chứng được cung cấp trong bài báo gốc và tài liệu hỗ trợ của các nhà khoa học trong nghiên cứu của họ.
Potter cũng đề cập đến những hiện vật điển hình cho thấy sự xuất hiện của con người, chẳng hạn như lò lười, xác động vật bị giết thịt, và cho rằng không có bất kỳ sự thay đổi về mặt văn hóa trong cách họ tạo ra các công cụ trong hơn 10.000 năm trước, điều này không đúng với các nền văn hóa hiện đại của con người hiện nay.
Một điểm chính khác trong bài phê bình của Potter là những người săn bắn hái lượm có xu hướng sử dụng tất cả các loại đá khi chế tạo công cụ của họ, ở địa phương và ngoài địa phương, với chất lượng khác nhau. Ông cho biết những bằng chứng đáng ra phải có thì lại không thấy xuất hiện, điều này khá bất thường, đặc biệt là đối với một địa điểm đã bị chiếm đóng hàng thiên niên kỷ. Còn Chatters cũng đã từng nói "khi có nhiều loại đá trong một khu vực, như ở thung lũng Zacatecas, nơi xuất hiện hang Chiquihuite, thì chắc chắn dấu tích để lại cũng sẽ phản ánh sự đa dạng trong khu vực sinh sống này"
Anna Marie Prentiss, một nhà nhân chủng học tại Đại học Montana, cũng là đồng tác giả của bài phê bình, cho biết nhóm nghiên cứu Ardelean đã sử dụng một “ngôn ngữ diễn giải” để mô tả ý nghĩa văn hóa cho các vật thể tìm thấy trong hang động, nhưng lại không tính đến các lựa chọn thay thế. Bằng cách đó mà nhóm nghiên cứu tránh đối mặt với khả năng những vật thể này có thể được hình thành thông qua các quá trình địa chất.
Cô cũng nói thêm rằng "Ngôn ngữ tạo ra sự khác biệt lớn và chúng tôi hy vọng bài phê bình của chúng tôi dẫn đến việc xem xét các vấn đề như vậy một cách nghiêm túc hơn ở các nghiên cứu trong tương lai."
Trong những phản hồi của mình, nhóm Ardelean cho biết “Chatters và các cộng sự, đã hiểu sai bằng chứng của chúng tôi” và "họ không thể nhận ra các vật phẩm bằng đá do con người tạo ra trong các hình minh họa, cũng như các mô tả ngắn gọn mà chúng tôi cung cấp trong bài báo của mình về một tổ hợp có những đặc điểm sẽ không thể xảy ra theo cách tự nhiên theo trường hợp mà các nhà phê bình chúng tôi đã cáo buộc" Nhóm cũng lưu ý thêm rằng "nghiên cứu này chỉ là bước đầu và những dữ liệu bổ sung sẽ hỗ trợ cho các tuyên bố của chúng tôi"
Chúng ta cùng mong đợi những kết quả của đợt nghiên cứu tiếp theo này. Có thể con người đã di cư vào châu Mỹ sớm hơn nhiều so với những tuyên bố của giả thuyết Clovis-first cũ, nhưng các nhà khảo cổ học vẫn đang tìm kiếm bằng chứng khác có thể đánh bại giả thuyết này.
Trước đó, một bài báo nghiên cứu vào năm 2020 gây xôn xao khi tuyên bố rằng loài người đã xuất hiện ở Bắc Mỹ cách đây ít nhất 30.000 năm, nhưng các nhà khảo cổ học đang có nhiều bằng chứng bác bỏ tuyên bố này.
Những tranh cãi về thời điểm xuất hiện con người ở Bắc Mỹ
Những ước tính phổ biến cho rằng, con người đã đến khu vực Bắc Mỹ lần đầu từ 15.000 đến 20.000 năm trước. Sau đó, một bài báo trên tạp chí Nature xuất bản vào tháng 7 năm 2020 đã phủ nhận điều này, bằng cách đưa ra bằng chứng là các loại công cụ bằng đá có niên đại 30.000 năm tuổi được tìm thấy tại Hang động Chiquihuite ở Zacatecas, Mexico. Phát hiện này được coi là bằng chứng để xác nhận thêm rằng con người đến châu Mỹ sớm hơn thời điểm được ước tín. Họ đã di chuyển theo một tuyến đường ven biển Thái Bình Dương để đến đây, thời điểm đó các tảng băng lục địa khổng lồ vẫn còn tồn tại một cách vững chắc.Bài báo này được nhà khảo cổ học Ciprian Ardelean đến từ Đại học Autónoma de Zacatecas ở Mexico xuất bản, cũng là bằng chứng khá thuyết phục để phủ nhận giả thuyết Clovis-first - cho rằng những người đầu tiên đến châu Mỹ là khoảng 13.000 năm trước, ngay sau khi kỷ băng hà cuối cùng đến kết thúc.
Bài báo này thực sự đã gây xôn xao dư luận, ngoại trừ những bằng chứng vật lý đã bị hiểu sai hoàn toàn - theo các tác giả của nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học PaleoAmerica. Nhà khảo cổ học Ben Potter từ Trung tâm Nghiên cứu Bắc Cực tại Đại học Liaocheng, Trung Quốc là đồng tác giả của nghiên cứu mới này cũng lập luận rằng các vật phẩm được mô tả trong nghiên cứu Ardelean không thực sự là công cụ bằng đá mà đó chỉ là những sản phẩm đá tự nhiên trong hang động.
Kết quả nghiên cứu của Ardelean và cộng sự chưa đủ thuyết phục
Ardelean và các đồng nghiệp của ông đã phân tích gần 2.000 hiện vật bằng đá được tìm thấy bên trong hang Chiquihuite. Những vật thể bằng đá cổ nhất đã được phát hiện trong một lớp có niên đại từ 31.000 đến 33.000 năm tuổi, cùng với bằng chứng về thời gian tồn tại của chúng trong hang động có niên đại khoảng 26.500 năm trước.Theo nghiên cứu của Ardelean, các đồ tạo tác rõ ràng được làm từ đá vôi và được ghép thành một kiểu đá không rõ nguồn gốc, và cũng khẳng định không có dấu tích của xương người hay DNA của con người trong các hang động Mexico. Những đồ vật này được phân loại thành lõi, dao cạo, lưỡi dao và mảnh đá, cùng các loại công cụ khác. Tuy nhiên ở địa điểm mà các nhà nghiên cứu này nhìn thấy quá trình chế tạo của con người thì Potter và nhóm của ông chỉ nhìn thấy các quá trình tự nhiên, không hề có sự can thiệp của con người.
James Chatters, tác giả đầu tiên của cuốn nghiên cứu mới cùng với một nhà khảo cổ học từ Khoa học Cổ sinh Ứng dụng ở Bothell, Washington đã giải thích trong một email gửi cho tạp chí rằng "Khi một viên đá chạm vào một viên đá cũng có thể tạo ra các sản phẩm trông giống nhau bất kể lực tác động như thế nào."
Chatters cho biết những hành vi có sự tham gia của con người thường có xu hướng tạo ra những công cụ có kích thước tương tự nhau, nhưng không có đồ vật nào được trưng bày trong nghiên cứu Ardelean thể hiện những đặc điểm đó. Khi nhóm của Ardelean nhìn thấy sự hao mòn trên các cạnh công cụ như một sự tác động của con người thì nhóm nghiên cứu của Chatter lại phát hiện đó chỉ là hệ quả của các điều kiện tự nhiên.
Các nghiên cứu của Ardelean và cộng sự đã bị phản biện lại trên một bài báo được xuất bản trên PaleoAmerica. Nhóm nghiên cứu này cũng đã giải thích về những bằng chứng mà họ tìm thấy ban đầu, nghĩa là họ đã bác bỏ tuyên bố cho rằng các công cụ đá chỉ là sản phẩm của một quá trình tự nhiên. "Tôi đã liên hệ với Ardelean với các câu hỏi cụ thể, nhưng anh ấy từ chối cơ hội bình luận", Chatters nói và nhận được câu trả lời từ Ardelean "Tất cả những gì tôi có thể nói đều được viết ở đó" - ý muốn nói đến bài phản hồi trên báo chí của của nhóm nghiên cứu.
Một điều quan trọng ở đây là Chatters và các đồng nghiệp của ông đã không trực tiếp kiểm tra các vật dụng được thu thập trong hang Chiquihuite mà chỉ dựa vào bằng chứng được cung cấp trong bài báo gốc và tài liệu hỗ trợ của các nhà khoa học trong nghiên cứu của họ.
Làm thế nào mà hai nhóm chuyên gia lại có thể đưa ra những kết luận khác nhau rõ rệt như vậy khi xem xét cùng một thứ
Potter trả lời rằng "Đó là một vấn đề rất phổ biến trong khảo cổ học, nhiều quá trình thường đem lại các kết quả giống nhau hoặc tương tự nhau". Ông lấy ví dụ về việc một tảng đá va chạm vào một tảng đá khác có thể tạo ra một sản phẩm giống như một công cụ được chế tạo bởi con người, quan trọng hoàn cảnh của việc phát hiện ra điều đó.Potter cũng đề cập đến những hiện vật điển hình cho thấy sự xuất hiện của con người, chẳng hạn như lò lười, xác động vật bị giết thịt, và cho rằng không có bất kỳ sự thay đổi về mặt văn hóa trong cách họ tạo ra các công cụ trong hơn 10.000 năm trước, điều này không đúng với các nền văn hóa hiện đại của con người hiện nay.
Một điểm chính khác trong bài phê bình của Potter là những người săn bắn hái lượm có xu hướng sử dụng tất cả các loại đá khi chế tạo công cụ của họ, ở địa phương và ngoài địa phương, với chất lượng khác nhau. Ông cho biết những bằng chứng đáng ra phải có thì lại không thấy xuất hiện, điều này khá bất thường, đặc biệt là đối với một địa điểm đã bị chiếm đóng hàng thiên niên kỷ. Còn Chatters cũng đã từng nói "khi có nhiều loại đá trong một khu vực, như ở thung lũng Zacatecas, nơi xuất hiện hang Chiquihuite, thì chắc chắn dấu tích để lại cũng sẽ phản ánh sự đa dạng trong khu vực sinh sống này"
Những tranh cãi vẫn chưa có hồi kết
Các nhà khoa học tin rằng không có khả năng quần thể này lại không để lại bằng chứng di truyền. Potter nói: “Khả năng quần thể người tồn tại trong nhiều nghìn năm, thậm chí trùng lặp với giả thuyết Clovis trong khu vực hơn 1.000 năm, nhưng sau đó không để lại dấu vết di truyền là rất nhỏ"Anna Marie Prentiss, một nhà nhân chủng học tại Đại học Montana, cũng là đồng tác giả của bài phê bình, cho biết nhóm nghiên cứu Ardelean đã sử dụng một “ngôn ngữ diễn giải” để mô tả ý nghĩa văn hóa cho các vật thể tìm thấy trong hang động, nhưng lại không tính đến các lựa chọn thay thế. Bằng cách đó mà nhóm nghiên cứu tránh đối mặt với khả năng những vật thể này có thể được hình thành thông qua các quá trình địa chất.
Cô cũng nói thêm rằng "Ngôn ngữ tạo ra sự khác biệt lớn và chúng tôi hy vọng bài phê bình của chúng tôi dẫn đến việc xem xét các vấn đề như vậy một cách nghiêm túc hơn ở các nghiên cứu trong tương lai."
Trong những phản hồi của mình, nhóm Ardelean cho biết “Chatters và các cộng sự, đã hiểu sai bằng chứng của chúng tôi” và "họ không thể nhận ra các vật phẩm bằng đá do con người tạo ra trong các hình minh họa, cũng như các mô tả ngắn gọn mà chúng tôi cung cấp trong bài báo của mình về một tổ hợp có những đặc điểm sẽ không thể xảy ra theo cách tự nhiên theo trường hợp mà các nhà phê bình chúng tôi đã cáo buộc" Nhóm cũng lưu ý thêm rằng "nghiên cứu này chỉ là bước đầu và những dữ liệu bổ sung sẽ hỗ trợ cho các tuyên bố của chúng tôi"
Chờ đợi những bằng chứng rõ ràng hơn
Rõ ràng các nghiên cứu đều chia thành 1 trong 2 luồng ý kiến: đồng ý hoặc không đồng ý với những lập luận nói trên, nhưng tin tốt cho chúng ta là có những bằng chứng rõ ràng hơn xuất hiện. Báo cáo năm 2020 là kết quả của các mùa khai quật 2016-2017, tuy nhiên nhóm nghiên cứu đã thực hiện nhiều công việc hơn tại các hang động vào năm 2019. Một nghiên cứu tiếp theo bị trì hoàn bởi đại dịch covid-19 nhưng được hứa hẹn là "sẽ cung cấp các đánh giá sâu hơn về địa điểm và sẽ cho phép khẳng định chắc chắn hơn về sự có mặt của con người trong các hiện vật tìm thấy”, Ardelean đã phản hồi lại.Chúng ta cùng mong đợi những kết quả của đợt nghiên cứu tiếp theo này. Có thể con người đã di cư vào châu Mỹ sớm hơn nhiều so với những tuyên bố của giả thuyết Clovis-first cũ, nhưng các nhà khảo cổ học vẫn đang tìm kiếm bằng chứng khác có thể đánh bại giả thuyết này.
