Theo New York Times ngày 2/10, Nga có thể đang chuẩn bị phóng thử tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik, hoặc có thể đã tiến hành một cuộc thử nghiệm gần đây.
Hoạt động xung quanh bãi phóng tên lửa cho thấy Nga đang chuẩn bị cho vụ thử. Nguồn: "The New York Times"
Theo báo cáo, hoạt động của máy bay và phương tiện tại và gần một căn cứ gần Vòng Bắc Cực phù hợp với sự chuẩn bị được thực hiện trước vụ thử tên lửa.
Hình ảnh vệ tinh chụp sáng 20/9 cho thấy nhiều phương tiện ở gần bệ phóng tại căn cứ, trong đó có một phương tiện vận tải có vẻ phù hợp với kích thước của tên lửa. Một hầm trú ẩn bảo vệ tên lửa và các đội thử nghiệm chuẩn bị phóng khỏi thời tiết khắc nghiệt đã được di chuyển khoảng 50 feet. Đến chiều, các phương tiện đã rời đi và các boong-ke di chuyển về vị trí ban đầu. Ngày 28/9, bệ phóng hoạt động trở lại, xe vận tải lại xuất hiện và hầm trú ẩn lại di chuyển.
Theo phân tích hình ảnh vệ tinh của Na Uy, vào đầu tháng 8/2023, hai máy bay Nga được thiết kế để thu thập dữ liệu phóng tên lửa đã đậu tại căn cứ không quân Rogachevo, cách bãi phóng khoảng 100 dặm về phía nam. Máy bay thuộc sở hữu của Rosatom. Máy bay vẫn ở căn cứ cho đến ngày 26/9. Tờ New York Times lưu ý rằng các máy bay cùng loại đã ở gần đó trong cuộc thử nghiệm tên lửa này năm 2018.
Đầu tháng 8, hai máy bay Nga dùng thu thập dữ liệu phóng tên lửa đã đậu gần bãi phóng.
Ngoài ra, Nga hôm 31/8 đưa ra thông báo hàng không về "khu vực nguy hiểm tạm thời", khuyến cáo phi công tránh các khu vực ven biển Barents, cách bãi phóng Panko Pankovo một đoạn ngắn khoảng 12 dặm. Kể từ đó, thông báo đã được gia hạn nhiều lần và tính đến Chủ nhật (ngày 1/10), thời hạn dự kiến
ban đầu đã được kéo dài đến ngày 6/10. Tờ New York Times đề cập rằng Nga đã đưa ra thông báo tương tự trước cuộc thử nghiệm năm 2019.
Không chỉ vậy, trong 2 tuần qua, Mỹ còn điều máy bay trinh sát bay gần căn cứ, trang Capitol Hill cho rằng việc gia tăng các hoạt động trong khu vực cho thấy mối quan ngại của Mỹ.
Darryl Kimball, giám đốc điều hành Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, cho biết: "Vũ khí này rất nguy hiểm trong giai đoạn thử nghiệm và phát triển".
Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NTI), một "NGO" được tài trợ bởi ông trùm truyền thông Ted Turner, do cựu Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Moniz và cựu Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Nunn lãnh đạo, và bao gồm các thành viên của Đảng Dân chủ Hoa Kỳ. Một báo cáo từ tổ chức này cho thấy rằng Nga trước đó đã tiến hành 13 cuộc thử nghiệm được biết đến từ năm 2017 đến năm 2019, tất cả đều không thành công.
"Không rõ liệu tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân có được thử nghiệm lại kể từ năm 2019 hay không", Kimball tin rằng ngay cả khi vụ phóng thành công, tên lửa này vẫn còn vài năm nữa mới "triển khai hoạt động".
Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu trước đó tiết lộ tên lửa này dự kiến được đưa vào sử dụng vào năm 2025.
Burevestnik là tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân được quân đội Nga quyết định phát triển vào tháng 12/2001. Tên mã NATO của tên lửa này là SSC-X-9 "Skyfall", được thiết kế đặc biệt để tránh hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Tên lửa này bắt đầu được phát triển vào năm 2003 và bước vào "đường đua nhanh" phát triển, chế tạo và thử nghiệm kể từ năm 2018. Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên công bố loại vũ khí này trong bài phát biểu trước Quốc hội Liên bang vào tháng 3/2018. Thân tên lửa sử dụng công nghệ và vật liệu tàng hình tiên tiến nhất, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tải trọng đầu đạn tối đa 205 kg.
Burevestnik dài khoảng 12 mét trước khi cất cánh và có thể được bắn từ bệ phóng nghiêng trên mặt đất. Thân tên lửa của nó dài khoảng 9 mét khi bay hành trình. Tên lửa có lò phản ứng hạt nhân nhỏ, khi khai hỏa và cất cánh, động cơ của tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn, động cơ chính là động cơ phản lực chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Truyền thông Nga cho rằng khoảng cách bay siêu dài của Burevestnikcó thể vượt qua Thái Bình Dương, vòng qua Nam Mỹ và tấn công Hoa Kỳ từ hướng Vịnh Mexico. Tuyến tấn công này khiến quân đội Mỹ gặp khó khăn trong việc phòng thủ, bởi Mỹ không thể triển khai vũ khí chống tên lửa ở mọi biên giới vì lý do chi phí. Vì vậy, chỉ cần Mỹ có sơ hở ở biên giới, Burevestnik có thể “vượt qua” và thực hiện đòn tấn công hạt nhân.
Hiện chưa rõ liệu tên lửa đã được thử nghiệm hay chưa, các bộ phận của nó đã được thử nghiệm chưa, hoặc liệu nó có được thử nghiệm trong tương lai gần hay không, Nhà Trắng từ chối bình luận.
Theo báo cáo, hoạt động của máy bay và phương tiện tại và gần một căn cứ gần Vòng Bắc Cực phù hợp với sự chuẩn bị được thực hiện trước vụ thử tên lửa.
Hình ảnh vệ tinh chụp sáng 20/9 cho thấy nhiều phương tiện ở gần bệ phóng tại căn cứ, trong đó có một phương tiện vận tải có vẻ phù hợp với kích thước của tên lửa. Một hầm trú ẩn bảo vệ tên lửa và các đội thử nghiệm chuẩn bị phóng khỏi thời tiết khắc nghiệt đã được di chuyển khoảng 50 feet. Đến chiều, các phương tiện đã rời đi và các boong-ke di chuyển về vị trí ban đầu. Ngày 28/9, bệ phóng hoạt động trở lại, xe vận tải lại xuất hiện và hầm trú ẩn lại di chuyển.
Ngoài ra, Nga hôm 31/8 đưa ra thông báo hàng không về "khu vực nguy hiểm tạm thời", khuyến cáo phi công tránh các khu vực ven biển Barents, cách bãi phóng Panko Pankovo một đoạn ngắn khoảng 12 dặm. Kể từ đó, thông báo đã được gia hạn nhiều lần và tính đến Chủ nhật (ngày 1/10), thời hạn dự kiến
ban đầu đã được kéo dài đến ngày 6/10. Tờ New York Times đề cập rằng Nga đã đưa ra thông báo tương tự trước cuộc thử nghiệm năm 2019.
Không chỉ vậy, trong 2 tuần qua, Mỹ còn điều máy bay trinh sát bay gần căn cứ, trang Capitol Hill cho rằng việc gia tăng các hoạt động trong khu vực cho thấy mối quan ngại của Mỹ.
Darryl Kimball, giám đốc điều hành Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, cho biết: "Vũ khí này rất nguy hiểm trong giai đoạn thử nghiệm và phát triển".
Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NTI), một "NGO" được tài trợ bởi ông trùm truyền thông Ted Turner, do cựu Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Moniz và cựu Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Nunn lãnh đạo, và bao gồm các thành viên của Đảng Dân chủ Hoa Kỳ. Một báo cáo từ tổ chức này cho thấy rằng Nga trước đó đã tiến hành 13 cuộc thử nghiệm được biết đến từ năm 2017 đến năm 2019, tất cả đều không thành công.
"Không rõ liệu tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân có được thử nghiệm lại kể từ năm 2019 hay không", Kimball tin rằng ngay cả khi vụ phóng thành công, tên lửa này vẫn còn vài năm nữa mới "triển khai hoạt động".
Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu trước đó tiết lộ tên lửa này dự kiến được đưa vào sử dụng vào năm 2025.
Tên lửa này bắt đầu được phát triển vào năm 2003 và bước vào "đường đua nhanh" phát triển, chế tạo và thử nghiệm kể từ năm 2018. Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên công bố loại vũ khí này trong bài phát biểu trước Quốc hội Liên bang vào tháng 3/2018. Thân tên lửa sử dụng công nghệ và vật liệu tàng hình tiên tiến nhất, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tải trọng đầu đạn tối đa 205 kg.
Burevestnik dài khoảng 12 mét trước khi cất cánh và có thể được bắn từ bệ phóng nghiêng trên mặt đất. Thân tên lửa của nó dài khoảng 9 mét khi bay hành trình. Tên lửa có lò phản ứng hạt nhân nhỏ, khi khai hỏa và cất cánh, động cơ của tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn, động cơ chính là động cơ phản lực chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Truyền thông Nga cho rằng khoảng cách bay siêu dài của Burevestnikcó thể vượt qua Thái Bình Dương, vòng qua Nam Mỹ và tấn công Hoa Kỳ từ hướng Vịnh Mexico. Tuyến tấn công này khiến quân đội Mỹ gặp khó khăn trong việc phòng thủ, bởi Mỹ không thể triển khai vũ khí chống tên lửa ở mọi biên giới vì lý do chi phí. Vì vậy, chỉ cần Mỹ có sơ hở ở biên giới, Burevestnik có thể “vượt qua” và thực hiện đòn tấn công hạt nhân.
Hiện chưa rõ liệu tên lửa đã được thử nghiệm hay chưa, các bộ phận của nó đã được thử nghiệm chưa, hoặc liệu nó có được thử nghiệm trong tương lai gần hay không, Nhà Trắng từ chối bình luận.
