Trung Đào
Writer
Bạn có hay xem phim hay học online với tốc độ gấp đôi không? Dạo gần đây có nhiều người lo lắng vì nghe nói xem video kiểu này có thể gây hại cho não.
Khi có quá nhiều nội dung nhưng lại thiếu thời gian, bật tốc độ nhanh nghe có vẻ tiện. Tuy vậy, thói quen này có thể khiến não bị quá tải mà bạn không nhận ra. Với người trẻ và cả thanh thiếu niên, não vẫn đang phát triển nên việc tăng tốc liên tục dễ ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ, tư duy phản biện và cả cảm xúc xã hội. Lâu dần, não quen xử lý thông tin rời rạc, dẫn đến khó tập trung sâu hoặc ghi nhớ lâu.
Một số nghiên cứu cho thấy khi tiếp nhận thông tin quá nhanh, hoạt động của vùng vỏ não trước trán giảm đi. Đây là vùng xử lý logic và ra quyết định. Khi vùng này mệt, não lại dựa vào phản ứng nhanh của hạch nền, tạo thành thói quen hiểu nông và dễ quên. Người xem video gấp đôi lâu ngày thường bị mất tập trung nhiều hơn khi quay lại tốc độ bình thường.
Thí nghiệm còn ghi nhận rằng các độ tuổi phản ứng khác nhau với tốc độ nhanh. Người lớn tuổi nhớ tốt nhất khi xem với tốc độ hơi chậm, ví dụ 0,75x. Khi lên 1,5x, người trẻ vẫn ổn nhưng người lớn tuổi bắt đầu giảm hiệu suất. Tới tốc độ 2,5x thì cả người trẻ lẫn người lớn tuổi đều giảm khả năng ghi nhớ và hiểu nội dung. Nói cách khác, dù là não trẻ, vẫn có giới hạn, và khi vượt quá giới hạn này thì não sẽ tự “ngắt cầu dao”.
Tin vui là những ảnh hưởng này có thể hồi phục. Chỉ cần giảm bớt tần suất xem tốc độ cao và cho não nghỉ hợp lý. Thiền, luyện tập tập trung và giảm nhịp thông tin sẽ giúp não lấy lại nhịp xử lý bình thường.
Cách giúp não phục hồi khá đơn giản. Trước hết, hãy chọn tốc độ phù hợp với từng loại nội dung. Bài học hay kiến thức mới nên giữ tốc độ gốc hoặc tăng nhẹ như 1,25x. Phim giải trí hoặc nội dung bạn đã biết có thể xem nhanh hơn. Thứ hai, cho não nghỉ theo từng chặng, kiểu Pomodoro: xem khoảng 25 đến 30 phút rồi nghỉ 5 phút để đầu óc “giảm tốc”. Khi gặp nội dung phức tạp, có thể tạm dừng để não kịp xử lý. Và cuối cùng, hãy tập luyện khả năng tập trung sâu mỗi ngày, ví dụ đọc sách giấy, nghe nhạc cổ điển hoặc thiền chánh niệm trong 15 đến 30 phút. Đây giống như bài tập yoga cho não.
Tăng tốc video là công cụ hữu ích, nhưng não không phải CPU có thể ép xung mãi. Đôi khi, cho nó chạy chậm lại một chút sẽ làm bạn tiếp thu tốt hơn và giữ đầu óc sáng hơn trong thời gian dài.
Nguồn: Bệnh viện Trung Sơn trực thuộc Đại học Phục Đán (Trung Quốc)
Khi có quá nhiều nội dung nhưng lại thiếu thời gian, bật tốc độ nhanh nghe có vẻ tiện. Tuy vậy, thói quen này có thể khiến não bị quá tải mà bạn không nhận ra. Với người trẻ và cả thanh thiếu niên, não vẫn đang phát triển nên việc tăng tốc liên tục dễ ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ, tư duy phản biện và cả cảm xúc xã hội. Lâu dần, não quen xử lý thông tin rời rạc, dẫn đến khó tập trung sâu hoặc ghi nhớ lâu.
Một số nghiên cứu cho thấy khi tiếp nhận thông tin quá nhanh, hoạt động của vùng vỏ não trước trán giảm đi. Đây là vùng xử lý logic và ra quyết định. Khi vùng này mệt, não lại dựa vào phản ứng nhanh của hạch nền, tạo thành thói quen hiểu nông và dễ quên. Người xem video gấp đôi lâu ngày thường bị mất tập trung nhiều hơn khi quay lại tốc độ bình thường.
Thí nghiệm còn ghi nhận rằng các độ tuổi phản ứng khác nhau với tốc độ nhanh. Người lớn tuổi nhớ tốt nhất khi xem với tốc độ hơi chậm, ví dụ 0,75x. Khi lên 1,5x, người trẻ vẫn ổn nhưng người lớn tuổi bắt đầu giảm hiệu suất. Tới tốc độ 2,5x thì cả người trẻ lẫn người lớn tuổi đều giảm khả năng ghi nhớ và hiểu nội dung. Nói cách khác, dù là não trẻ, vẫn có giới hạn, và khi vượt quá giới hạn này thì não sẽ tự “ngắt cầu dao”.
Tin vui là những ảnh hưởng này có thể hồi phục. Chỉ cần giảm bớt tần suất xem tốc độ cao và cho não nghỉ hợp lý. Thiền, luyện tập tập trung và giảm nhịp thông tin sẽ giúp não lấy lại nhịp xử lý bình thường.
Cách giúp não phục hồi khá đơn giản. Trước hết, hãy chọn tốc độ phù hợp với từng loại nội dung. Bài học hay kiến thức mới nên giữ tốc độ gốc hoặc tăng nhẹ như 1,25x. Phim giải trí hoặc nội dung bạn đã biết có thể xem nhanh hơn. Thứ hai, cho não nghỉ theo từng chặng, kiểu Pomodoro: xem khoảng 25 đến 30 phút rồi nghỉ 5 phút để đầu óc “giảm tốc”. Khi gặp nội dung phức tạp, có thể tạm dừng để não kịp xử lý. Và cuối cùng, hãy tập luyện khả năng tập trung sâu mỗi ngày, ví dụ đọc sách giấy, nghe nhạc cổ điển hoặc thiền chánh niệm trong 15 đến 30 phút. Đây giống như bài tập yoga cho não.
Tăng tốc video là công cụ hữu ích, nhưng não không phải CPU có thể ép xung mãi. Đôi khi, cho nó chạy chậm lại một chút sẽ làm bạn tiếp thu tốt hơn và giữ đầu óc sáng hơn trong thời gian dài.
Nguồn: Bệnh viện Trung Sơn trực thuộc Đại học Phục Đán (Trung Quốc)
