thuha19051234
Pearl
Mất hoặc thay đổi vị giác là một triệu chứng phổ biến sau khi khỏi Covid, nhưng cũng có thể là tác dụng phụ của một số bệnh và thuốc, bao gồm Paxlovid, loại thuốc kháng vi-rus mới để điều trị nhiễm COVID.
Mặc dù triệu chứng này chỉ xảy ra ở khoảng dưới 6% người được cho uống Paxlovid, nhưng một số báo cáo rằng mùi vị "kinh khủng" xuất hiện ngay sau khi họ bắt đầu dùng thuốc. Những người cảm nhận nó mô tả rằng họ cảm thấy có vị đắng, kim loại hoặc chua trong miệng. Nhưng chính xác thì đây là chứng bệnh gì và điều gì đang xảy ra trong cơ thể bạn khi gặp những triệu chứng này.
Có khoảng 10.000 chồi vị giác trong miệng của chúng ta và mỗi chỗi vị giác lại chứa tới 150 thụ thể vị giác. Các thụ thể vị giác này của chúng ta giúp phát hiện thức ăn là mặn, ngọt, đắng, chua hay vị umami. Các chồi vị giác truyền thông tin đến não về những gì chúng ta đang ăn thông qua một số con đường thần kinh.
Thông tin về vị giác đầu tiên được chuyển đến thân não, sau đó sẽ được gửi đến khắp não qua các con đường được kết nối, đến vỏ não obitan ở phía trước não. Khu vực này kết nối với các khu vực cảm giác và hệ thống limbic giúp mã hóa trí nhớ và cảm xúc.
1. Nhiễm trùng hoặc bị bệnh
Các thay đổi về mùi vị đã được báo cáo sau khi nhiễm cúm, viêm mũi dị ứng, tiểu đường, bệnh tim và các bệnh khác. Còn hiện nay, một trong những nguyên nhân thường gặp nhất của chứng rối loạn vị giác chính là COVID, mất vị giác là một trong những triệu chứng đầu tiên mà nhiều người gặp phải. Những nghiên cứu gần đây cho thấy chứng rối loạn vị giác xảy ra nhiều hơn với các biến thể mới hơn . Nó cũng được báo cáo là một triệu chứng kéo dài của COVID.
Các nhà khoa học cũng không biết chính xác tại sao COVID hoặc các bệnh nhiễm trùng khác lại gây ra chứng rối loạn tiêu hóa. Một số giả thuyết gần đây tập trung vào cách virus SARS-CoV-2 gây ra COVID kích hoạt phản ứng viêm bằng cách liên kết với các thụ thể trong miệng. Điều này có thể gây ra những thay đổi trong các con đường phân tử và tế bào có thể làm thay đổi mùi vị. Và vì có mối liên hệ chặt chẽ giữa vị giác và khứu giác, nên những tổn thương do virus gây ra đối với niêm mạc mũi có thể đủ để gây ra rối loạn vị giác.
Virus này cũng có thể gây nên những tổn thương trực tiếp hơn đến vị giác, các dây thần kinh liên quan đến vị giác hoặc các khu vực não chịu trách nhiệm xử lý cảm giác vị giác.
2. Tổn thương trong dây thần kinh điều khiển vị giác
Virus SARS-CoV-2 cũng có thể dẫn đến tổn thương các dây thần kinh và não bộ liên quan đến nhận thức vị giác. Điều này có thể là do các tổn thương trong dây thần kinh hoặc mô não, hoặc có thể do mất lớp phủ myelin béo giúp cách ly các đường truyền tín hiệu vị giác. Một số trường hợp hiếm hoi, những khối u trong não cũng dẫn đến rối loạn vị giác.
3. Thuốc kháng virus
Chứng rối loạn vị giác cũng là một tác dụng phụ đã biết của một số loại thuốc, bao gồm thuốc kháng sinh và thuốc điều trị bệnh Parkinson, động kinh và HIV. Điều này có thể xảy ra bởi một số lý do, chẳng hạn, bản thân đặc điểm của thuốc có vị đắng sẽ đọng lại trong vị giác của chúng ta. Thuốc cũng có thể kích hoạt các thụ thể vị giác cụ thể phát hiện ra vị đắng, chua hoặc mùi vị kim loại, nhưng theo cách mà chúng ta không thường gặp với thức ăn của mình.
Loại thuốc kháng virus mới có tên Paxlovid có hiệu quả gần như 90% trong việc giảm số ca nhập viện và tử vong do COVID. Tuy nhiên, rối loạn vị giác là một tác dụng phụ khá nổi bật của Paxlovid. Mặc dù nó xảy ra với ít hơn 6% số người điều trị, nhưng chứng rối loạn sinh lý đã được đặt biệt danh là "Paxlovid Mouth".
Paxlovid thực chất là tổng hợp của hai loại thuốc: nirmatrelvir và ritonavir. Nirmatrelvir là thuốc kháng virus chính để chống lại COVID, và Ritonavir được tiêm cùng lúc để ngăn nirmatrelvir bị phân hủy quá nhanh, do đó nó có thể duy trì hoạt động trong cơ thể lâu hơn. ritonavir có vị đắng và gây rối loạn tiêu hóa khi dùng một mình hoặc kết hợp với các thuốc khác. Mặc dù cơ chế chưa được nghiên cứu, Ritonavir có thể là yếu tố cơ bản đằng sau chứng "Paxlovid Mouth".
Mặc dù sẽ làm bạn khó chịu ít nhiều nhưng chứng rối loạn vị giác là một sự đánh đổi được coi là đáng giá để giảm mức độ nghiêm trọng của COVID.
Mặc dù triệu chứng này chỉ xảy ra ở khoảng dưới 6% người được cho uống Paxlovid, nhưng một số báo cáo rằng mùi vị "kinh khủng" xuất hiện ngay sau khi họ bắt đầu dùng thuốc. Những người cảm nhận nó mô tả rằng họ cảm thấy có vị đắng, kim loại hoặc chua trong miệng. Nhưng chính xác thì đây là chứng bệnh gì và điều gì đang xảy ra trong cơ thể bạn khi gặp những triệu chứng này.
Điều gì xảy ra trong não khi chúng ta nếm thử thức ăn?
Bên cạnh niềm vui và sự thú vị khi chúng ta được nếm thử những món ăn ngon thì các giác quan của chúng ta cũng phục vụ những mục đích khác. Vị giác giúp chúng ta quyết định những gì để ăn, đảm bảo chúng ta nhận được đủ chất dinh dưỡng và năng lượng. Nó cũng giúp chúng ta chuyển hóa các loại thực phẩm mà chúng ta đã ăn. Vị giác còn góp phần vào việc giúp chúng ta an toàn khi không tiêu thụ những thứ nguy hiểm cho sức khỏe, chẳng hạn như chất độc hoặc thực phẩm đã hư hỏng.Có khoảng 10.000 chồi vị giác trong miệng của chúng ta và mỗi chỗi vị giác lại chứa tới 150 thụ thể vị giác. Các thụ thể vị giác này của chúng ta giúp phát hiện thức ăn là mặn, ngọt, đắng, chua hay vị umami. Các chồi vị giác truyền thông tin đến não về những gì chúng ta đang ăn thông qua một số con đường thần kinh.
Thông tin về vị giác đầu tiên được chuyển đến thân não, sau đó sẽ được gửi đến khắp não qua các con đường được kết nối, đến vỏ não obitan ở phía trước não. Khu vực này kết nối với các khu vực cảm giác và hệ thống limbic giúp mã hóa trí nhớ và cảm xúc.
Ba nguyên nhân của chứng rối loạn vị giác
Ngoài những tổn thương trực tiếp ở lưỡi và miệng, rối loạn vị giác có thể còn do một số yếu tố khác như nhiễm trùng hoặc bệnh tật, thuốc men hoặc tổn thương hệ thần kinh trung ương.1. Nhiễm trùng hoặc bị bệnh
Các thay đổi về mùi vị đã được báo cáo sau khi nhiễm cúm, viêm mũi dị ứng, tiểu đường, bệnh tim và các bệnh khác. Còn hiện nay, một trong những nguyên nhân thường gặp nhất của chứng rối loạn vị giác chính là COVID, mất vị giác là một trong những triệu chứng đầu tiên mà nhiều người gặp phải. Những nghiên cứu gần đây cho thấy chứng rối loạn vị giác xảy ra nhiều hơn với các biến thể mới hơn . Nó cũng được báo cáo là một triệu chứng kéo dài của COVID.
Các nhà khoa học cũng không biết chính xác tại sao COVID hoặc các bệnh nhiễm trùng khác lại gây ra chứng rối loạn tiêu hóa. Một số giả thuyết gần đây tập trung vào cách virus SARS-CoV-2 gây ra COVID kích hoạt phản ứng viêm bằng cách liên kết với các thụ thể trong miệng. Điều này có thể gây ra những thay đổi trong các con đường phân tử và tế bào có thể làm thay đổi mùi vị. Và vì có mối liên hệ chặt chẽ giữa vị giác và khứu giác, nên những tổn thương do virus gây ra đối với niêm mạc mũi có thể đủ để gây ra rối loạn vị giác.
Virus này cũng có thể gây nên những tổn thương trực tiếp hơn đến vị giác, các dây thần kinh liên quan đến vị giác hoặc các khu vực não chịu trách nhiệm xử lý cảm giác vị giác.
2. Tổn thương trong dây thần kinh điều khiển vị giác
Virus SARS-CoV-2 cũng có thể dẫn đến tổn thương các dây thần kinh và não bộ liên quan đến nhận thức vị giác. Điều này có thể là do các tổn thương trong dây thần kinh hoặc mô não, hoặc có thể do mất lớp phủ myelin béo giúp cách ly các đường truyền tín hiệu vị giác. Một số trường hợp hiếm hoi, những khối u trong não cũng dẫn đến rối loạn vị giác.
Chứng rối loạn vị giác cũng là một tác dụng phụ đã biết của một số loại thuốc, bao gồm thuốc kháng sinh và thuốc điều trị bệnh Parkinson, động kinh và HIV. Điều này có thể xảy ra bởi một số lý do, chẳng hạn, bản thân đặc điểm của thuốc có vị đắng sẽ đọng lại trong vị giác của chúng ta. Thuốc cũng có thể kích hoạt các thụ thể vị giác cụ thể phát hiện ra vị đắng, chua hoặc mùi vị kim loại, nhưng theo cách mà chúng ta không thường gặp với thức ăn của mình.
Loại thuốc kháng virus mới có tên Paxlovid có hiệu quả gần như 90% trong việc giảm số ca nhập viện và tử vong do COVID. Tuy nhiên, rối loạn vị giác là một tác dụng phụ khá nổi bật của Paxlovid. Mặc dù nó xảy ra với ít hơn 6% số người điều trị, nhưng chứng rối loạn sinh lý đã được đặt biệt danh là "Paxlovid Mouth".
Paxlovid thực chất là tổng hợp của hai loại thuốc: nirmatrelvir và ritonavir. Nirmatrelvir là thuốc kháng virus chính để chống lại COVID, và Ritonavir được tiêm cùng lúc để ngăn nirmatrelvir bị phân hủy quá nhanh, do đó nó có thể duy trì hoạt động trong cơ thể lâu hơn. ritonavir có vị đắng và gây rối loạn tiêu hóa khi dùng một mình hoặc kết hợp với các thuốc khác. Mặc dù cơ chế chưa được nghiên cứu, Ritonavir có thể là yếu tố cơ bản đằng sau chứng "Paxlovid Mouth".
Rối loạn vị giác là sự đánh đổi để giảm nguy cơ nghiêm trọng của Covid
Mặc dù có thể gây khó chịu, nhưng chứng rối loạn vị giác thường chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và sẽ cải thiện sau khi dùng thuốc xong hoặc tình trạng nhiễm trùng được điều trị xong. Những người bị thay đổi vị giác kéo dài nên đi khám để xác định nguyên nhân cơ bản. Các loại viên ngậm, kẹo bạc hà và nước muối súc miệng có thể sử dụng để điều trị ngắn hạn, giúp chứng rối loạn vị giác dễ kiểm soát hơn.Mặc dù sẽ làm bạn khó chịu ít nhiều nhưng chứng rối loạn vị giác là một sự đánh đổi được coi là đáng giá để giảm mức độ nghiêm trọng của COVID.
