Bui Nhat Minh
Intern Writer
Vào cuối năm 2003, CIA đã khiến công chúng bất ngờ khi lần đầu tiết lộ nhiều thiết bị gián điệp chưa từng được công bố trước đó tại bảo tàng của cơ quan này gần Washington. Trong số các “đạo cụ” kỳ lạ đó có một thiết bị nghe lén ngụy trang thành… phân hổ, một con cá rô bốt dùng để lấy mẫu nước gần các cơ sở hạt nhân bí mật, và nổi bật nhất là một con chuồn chuồn nhỏ trông như thật – nhưng lại là một điệp viên cơ học.
Con “bọ” này mang tên insectothopter – một cỗ máy bay siêu nhỏ mô phỏng côn trùng, được phát triển vào đầu thập niên 1970. Dù có kích thước chỉ bằng một con chuồn chuồn thật, nó đại diện cho một bước nhảy vọt lớn trong nỗ lực tạo ra robot sinh học – vào thời điểm mà bộ vi xử lý máy tính vẫn còn cực kỳ thô sơ.
Ý tưởng táo bạo này được phát triển bởi Văn phòng Nghiên cứu và Phát triển của CIA, dưới sự chỉ đạo của kỹ sư Charles Adkins. Mục tiêu là chế tạo một thiết bị bay siêu nhỏ có thể lặng lẽ tiếp cận các mục tiêu giám sát từ khoảng cách 200 mét – mang theo một lượng nhỏ hạt phản xạ laser để thu lại âm thanh từ rung động kính cửa sổ (một kỹ thuật nghe lén từng được CIA sử dụng hiệu quả).
Khác với những thất bại trước đây như việc gắn micro vào... mèo, lần này CIA quyết định lấy cảm hứng từ thế giới côn trùng. Sau nhiều thử nghiệm, họ chọn chuồn chuồn vì khả năng bay ổn định và lượn tốt trong không khí.
Chiếc insectothopter này sử dụng một hệ thống dao động khí nén đặc biệt thay vì động cơ truyền thống, giúp đôi cánh nhân tạo có thể vỗ đến 1.800 lần mỗi phút. Nó nhẹ chưa đến 1 gam, nhưng có thể bay khoảng 60 giây – đủ để tiếp cận mục tiêu.
Tuy nhiên, thiết bị này có một điểm yếu chí mạng: nó phụ thuộc hoàn toàn vào một chùm laser để điều khiển hướng bay. Điều này khiến insectothopter khó hoạt động ngoài thực địa, đặc biệt khi có gió hoặc môi trường thay đổi. Dù hoạt động hoàn hảo trong điều kiện phòng thí nghiệm, nó không thể bay ổn định ngoài trời – và dự án bị ngừng lại vào năm 1974, sau khi tiêu tốn khoảng 140.000 USD (tương đương 2 triệu USD hiện nay).
Dù chưa từng được triển khai thực tế, chiếc chuồn chuồn gián điệp này vẫn là nền móng cho các thiết kế robot sinh học sau này. Những dự án hiện đại như máy bay siêu nhỏ Delfly Micro hay chuồn chuồn cyborg do Phòng thí nghiệm Draper phát triển đều kế thừa giấc mơ đưa công nghệ mô phỏng sinh học vào hoạt động trinh sát.
John Greenwald – người yêu cầu giải mật tài liệu về dự án này – từng nói: “Chúng ta nói nhiều về drone hiện nay, nhưng hãy tưởng tượng – đây là một drone cỡ con bọ, từ những năm 1970!” (popularmechanics)
Con “bọ” này mang tên insectothopter – một cỗ máy bay siêu nhỏ mô phỏng côn trùng, được phát triển vào đầu thập niên 1970. Dù có kích thước chỉ bằng một con chuồn chuồn thật, nó đại diện cho một bước nhảy vọt lớn trong nỗ lực tạo ra robot sinh học – vào thời điểm mà bộ vi xử lý máy tính vẫn còn cực kỳ thô sơ.
Khi robot mang hình hài côn trùng
Ý tưởng táo bạo này được phát triển bởi Văn phòng Nghiên cứu và Phát triển của CIA, dưới sự chỉ đạo của kỹ sư Charles Adkins. Mục tiêu là chế tạo một thiết bị bay siêu nhỏ có thể lặng lẽ tiếp cận các mục tiêu giám sát từ khoảng cách 200 mét – mang theo một lượng nhỏ hạt phản xạ laser để thu lại âm thanh từ rung động kính cửa sổ (một kỹ thuật nghe lén từng được CIA sử dụng hiệu quả).
Khác với những thất bại trước đây như việc gắn micro vào... mèo, lần này CIA quyết định lấy cảm hứng từ thế giới côn trùng. Sau nhiều thử nghiệm, họ chọn chuồn chuồn vì khả năng bay ổn định và lượn tốt trong không khí.
Chiếc insectothopter này sử dụng một hệ thống dao động khí nén đặc biệt thay vì động cơ truyền thống, giúp đôi cánh nhân tạo có thể vỗ đến 1.800 lần mỗi phút. Nó nhẹ chưa đến 1 gam, nhưng có thể bay khoảng 60 giây – đủ để tiếp cận mục tiêu.
Kết thúc sớm nhưng mở ra tương lai
Tuy nhiên, thiết bị này có một điểm yếu chí mạng: nó phụ thuộc hoàn toàn vào một chùm laser để điều khiển hướng bay. Điều này khiến insectothopter khó hoạt động ngoài thực địa, đặc biệt khi có gió hoặc môi trường thay đổi. Dù hoạt động hoàn hảo trong điều kiện phòng thí nghiệm, nó không thể bay ổn định ngoài trời – và dự án bị ngừng lại vào năm 1974, sau khi tiêu tốn khoảng 140.000 USD (tương đương 2 triệu USD hiện nay).
Dù chưa từng được triển khai thực tế, chiếc chuồn chuồn gián điệp này vẫn là nền móng cho các thiết kế robot sinh học sau này. Những dự án hiện đại như máy bay siêu nhỏ Delfly Micro hay chuồn chuồn cyborg do Phòng thí nghiệm Draper phát triển đều kế thừa giấc mơ đưa công nghệ mô phỏng sinh học vào hoạt động trinh sát.
John Greenwald – người yêu cầu giải mật tài liệu về dự án này – từng nói: “Chúng ta nói nhiều về drone hiện nay, nhưng hãy tưởng tượng – đây là một drone cỡ con bọ, từ những năm 1970!” (popularmechanics)
