Những điểm chính:
Đề xuất đánh thuế thu nhập từ thừa kế: Công bằng và thông lệ quốc tế
Tại hội thảo về thuế thu nhập cá nhân do Báo Lao động tổ chức ngày 14/3/2025, PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân), cho rằng Việt Nam nên xem xét áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với tài sản thừa kế có giá trị lớn.
Ông Nghị lập luận rằng, phần lớn các quốc gia trên thế giới đều áp dụng loại thuế này, nhằm đảm bảo công bằng xã hội và tránh thất thu ngân sách. Ông đề xuất mức thuế suất 15-20%, tương tự như mức áp dụng ở một số quốc gia phát triển.
Ông Nghị cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần có ngưỡng giá trị để miễn thuế hoặc áp dụng thuế suất thấp đối với các tài sản thừa kế có giá trị nhỏ, để không ảnh hưởng đến các hộ gia đình không thuộc nhóm thu nhập cao.
Theo Báo cáo Thịnh vượng của Knight Frank (Anh) năm 2024, dân số siêu giàu tại Việt Nam (những người có tài sản ròng từ 30 triệu USD trở lên) dự kiến sẽ tăng khoảng 30% vào năm 2028, lọt top 5 tăng nhanh nhất tại châu Á - Thái Bình Dương. Do đó, việc quản lý và điều tiết tài sản của nhóm này là cần thiết.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế - Trọng tài viên, Trung tâm Trọng tài Quốc tế VIAC, cũng đồng tình với đề xuất này, và cho rằng nên mở rộng đánh thuế thu nhập từ quà tặng, thừa kế thêm các khoản thu nhập khác, bao gồm cả tiền mặt và các tài sản có giá trị.
Phản biện: Chưa cần thiết đánh thuế thừa kế ở Việt Nam
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Ngọc Tú (Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) lại cho rằng việc đánh thuế thu nhập đối với tài sản thừa kế, cho tặng ở thời điểm hiện tại là chưa cần thiết.
Ông Tú lập luận rằng, các nước phát triển áp dụng thuế thừa kế vì họ có chế độ an sinh xã hội tốt, người dân được chính phủ hỗ trợ nhiều mặt. Người trưởng thành ở các nước này có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào gia đình. Do đó, khi được cho, tặng, thừa kế tài sản, họ phải nộp thuế thu nhập.
Trong khi đó, Việt Nam xuất phát từ nền kinh tế nông nghiệp, việc cho, tặng, thừa kế tài sản đã trở thành một nét văn hóa truyền thống. Nhiều thế hệ ông bà, cha mẹ thường chăm lo cho con cháu sớm ổn định cuộc sống, và không bao giờ bán tài sản, đất đai của tổ tiên để lại.
Ông Tú cũng cho rằng, việc cho, tặng, thừa kế tài sản ở Việt Nam thực chất chỉ là sự chuyển dịch tài sản giữa các thành viên trong gia đình, chưa phát sinh mua bán, chuyển nhượng trên thị trường.
"Vì vậy, hệ thống pháp luật nên tôn trọng đặc trưng văn hóa dân tộc về vấn đề sở hữu, thừa kế tài sản, chưa cần thiết đánh thuế thu nhập vào thời điểm này," ông Tú nói.
Thực trạng và lộ trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân
Hiện tại, Việt Nam đang miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ thừa kế, chuyển nhượng bất động sản giữa những người trong gia đình (vợ chồng, cha mẹ, con cái). Việt Nam cũng chưa có Luật Thuế tài sản.
Thuế thu nhập cá nhân hiện là nguồn thu cao thứ ba trong hệ thống thuế, sau VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp. Năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu vượt 2 triệu tỷ đồng, trong đó thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước đó, và chiếm hơn 9,3% tổng thu ngân sách.
Bộ Tài chính cho biết, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị, bao gồm cả tài sản và tiền mặt. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại Luật Thuế thu nhập cá nhân để phù hợp với thực tế.
Dự kiến, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) vào kỳ họp cuối năm 2025, và thông qua tại kỳ họp vào tháng 5/2026.
Việc đánh thuế thu nhập từ thừa kế, đặc biệt là đối với tài sản lớn, đang là một vấn đề gây tranh luận tại Việt Nam. Các chuyên gia có những ý kiến khác nhau, dựa trên các lập luận về công bằng xã hội, thông lệ quốc tế, đặc trưng văn hóa và nguồn thu ngân sách. Quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Quốc hội, sau khi xem xét kỹ lưỡng các yếu tố liên quan.
- PGS.TS Phan Hữu Nghị đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân 15-20% đối với tài sản thừa kế lớn.
- Đề xuất này nhằm đảm bảo công bằng, tránh thất thu ngân sách và phù hợp với thông lệ quốc tế.
- TS. Nguyễn Ngọc Tú cho rằng chưa cần thiết đánh thuế thừa kế ở thời điểm hiện tại, do đặc trưng văn hóa và chế độ an sinh xã hội của Việt Nam.
- Hiện tại, Việt Nam đang miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ thừa kế, chuyển nhượng bất động sản giữa người thân trong gia đình.
- Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) dự kiến sẽ được trình Quốc hội vào cuối năm 2025 và thông qua vào tháng 5/2026.
Đề xuất đánh thuế thu nhập từ thừa kế: Công bằng và thông lệ quốc tế
Tại hội thảo về thuế thu nhập cá nhân do Báo Lao động tổ chức ngày 14/3/2025, PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân), cho rằng Việt Nam nên xem xét áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với tài sản thừa kế có giá trị lớn.
Ông Nghị lập luận rằng, phần lớn các quốc gia trên thế giới đều áp dụng loại thuế này, nhằm đảm bảo công bằng xã hội và tránh thất thu ngân sách. Ông đề xuất mức thuế suất 15-20%, tương tự như mức áp dụng ở một số quốc gia phát triển.
Ông Nghị cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần có ngưỡng giá trị để miễn thuế hoặc áp dụng thuế suất thấp đối với các tài sản thừa kế có giá trị nhỏ, để không ảnh hưởng đến các hộ gia đình không thuộc nhóm thu nhập cao.
Theo Báo cáo Thịnh vượng của Knight Frank (Anh) năm 2024, dân số siêu giàu tại Việt Nam (những người có tài sản ròng từ 30 triệu USD trở lên) dự kiến sẽ tăng khoảng 30% vào năm 2028, lọt top 5 tăng nhanh nhất tại châu Á - Thái Bình Dương. Do đó, việc quản lý và điều tiết tài sản của nhóm này là cần thiết.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế - Trọng tài viên, Trung tâm Trọng tài Quốc tế VIAC, cũng đồng tình với đề xuất này, và cho rằng nên mở rộng đánh thuế thu nhập từ quà tặng, thừa kế thêm các khoản thu nhập khác, bao gồm cả tiền mặt và các tài sản có giá trị.
Phản biện: Chưa cần thiết đánh thuế thừa kế ở Việt Nam
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Ngọc Tú (Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) lại cho rằng việc đánh thuế thu nhập đối với tài sản thừa kế, cho tặng ở thời điểm hiện tại là chưa cần thiết.
Ông Tú lập luận rằng, các nước phát triển áp dụng thuế thừa kế vì họ có chế độ an sinh xã hội tốt, người dân được chính phủ hỗ trợ nhiều mặt. Người trưởng thành ở các nước này có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào gia đình. Do đó, khi được cho, tặng, thừa kế tài sản, họ phải nộp thuế thu nhập.
Trong khi đó, Việt Nam xuất phát từ nền kinh tế nông nghiệp, việc cho, tặng, thừa kế tài sản đã trở thành một nét văn hóa truyền thống. Nhiều thế hệ ông bà, cha mẹ thường chăm lo cho con cháu sớm ổn định cuộc sống, và không bao giờ bán tài sản, đất đai của tổ tiên để lại.
Ông Tú cũng cho rằng, việc cho, tặng, thừa kế tài sản ở Việt Nam thực chất chỉ là sự chuyển dịch tài sản giữa các thành viên trong gia đình, chưa phát sinh mua bán, chuyển nhượng trên thị trường.
"Vì vậy, hệ thống pháp luật nên tôn trọng đặc trưng văn hóa dân tộc về vấn đề sở hữu, thừa kế tài sản, chưa cần thiết đánh thuế thu nhập vào thời điểm này," ông Tú nói.
Thực trạng và lộ trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân
Hiện tại, Việt Nam đang miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ thừa kế, chuyển nhượng bất động sản giữa những người trong gia đình (vợ chồng, cha mẹ, con cái). Việt Nam cũng chưa có Luật Thuế tài sản.
Thuế thu nhập cá nhân hiện là nguồn thu cao thứ ba trong hệ thống thuế, sau VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp. Năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu vượt 2 triệu tỷ đồng, trong đó thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước đó, và chiếm hơn 9,3% tổng thu ngân sách.
Bộ Tài chính cho biết, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đánh thuế thừa kế, quà tặng theo giá trị, bao gồm cả tài sản và tiền mặt. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định về thu nhập từ thừa kế, quà tặng tại Luật Thuế thu nhập cá nhân để phù hợp với thực tế.
Dự kiến, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) vào kỳ họp cuối năm 2025, và thông qua tại kỳ họp vào tháng 5/2026.
Việc đánh thuế thu nhập từ thừa kế, đặc biệt là đối với tài sản lớn, đang là một vấn đề gây tranh luận tại Việt Nam. Các chuyên gia có những ý kiến khác nhau, dựa trên các lập luận về công bằng xã hội, thông lệ quốc tế, đặc trưng văn hóa và nguồn thu ngân sách. Quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Quốc hội, sau khi xem xét kỹ lưỡng các yếu tố liên quan.
