ThanhDat
Intern Writer
Cấu trúc đặc biệt giúp chuồn chuồn trở thành sát thủ bầu trời
Chuồn chuồn là loài côn trùng quen thuộc, nhưng ít ai biết chúng là một trong những sinh vật săn mồi hiệu quả nhất trên Trái Đất. Tỷ lệ thành công khi săn mồi của chuồn chuồn lên tới 95%, trong khi sư tử chỉ đạt khoảng 30%.
Lý do nằm ở khả năng phản ứng cực nhanh. Khi một con muỗi bay với tốc độ 1,5 mét/giây, chuồn chuồn có thể tính toán đường bay và tấn công ở tốc độ 10 mét/giây. Đầu chuồn chuồn gần như được bao phủ hoàn toàn bởi mắt kép, mỗi mắt gồm 28.000 đơn vị nhỏ, cho góc nhìn 360 độ. Nhờ đó, chúng không cần quay đầu để phát hiện con mồi phía sau. Bộ não chuồn chuồn cũng rất mạnh, xử lý hình ảnh 100 lần mỗi giây — nhanh gấp gần 10 lần so với con người.
Khác với phần lớn côn trùng chỉ có một đôi cánh, chuồn chuồn sở hữu hai đôi cánh hoạt động độc lập, giúp chúng bay lùi, lơ lửng như trực thăng và xoay 180 độ giữa không trung. Theo một nghiên cứu năm 2023, cánh chuồn chuồn đập 30–50 lần mỗi giây, tạo ra lực nâng gấp ba lần trọng lượng cơ thể nhờ sự thay đổi góc bay chính xác.
Hành trình tiến hóa và nguy cơ tuyệt chủng
Chuồn chuồn xuất hiện cách đây khoảng 320 triệu năm vào kỷ Than Đá. Khi đó, chúng có sải cánh lên tới 70 cm, được xem là "chúa tể bầu trời". Theo thời gian, kích thước của chuồn chuồn thu nhỏ do hàm lượng oxy giảm và môi trường biến đổi, nhưng khả năng bay của chúng ngày càng vượt trội. Loài này cũng thích nghi với cuộc sống hai giai đoạn: ấu trùng dưới nước và trưởng thành trên không, có thể săn mồi hiệu quả ở cả hai môi trường.
Nhiều người từng thắc mắc liệu trực thăng có được thiết kế dựa theo chuồn chuồn hay không. Thực tế, kỹ sư người Pháp Paul Kearny thế kỷ 19 đã lấy cảm hứng từ chuyển động bay của chúng. Tuy nhiên, chính các nghiên cứu khí động học mới giúp phát triển trực thăng. Chuồn chuồn tạo lực nâng bằng tần số cánh cao, còn trực thăng sử dụng cánh quạt để tạo chênh lệch áp suất. Năm 2022, Mỹ phát triển máy bay không người lái mô phỏng cánh chuồn chuồn với thiết kế tổ ong, giúp giảm trọng lượng 40% và tăng hiệu suất bay 30%.
Dù được xem là sinh vật hoàn hảo, chuồn chuồn vẫn đang bị đe dọa bởi biến đổi khí hậu và việc lạm dụng thuốc trừ sâu. Các nhà khoa học cảnh báo quần thể chuồn chuồn đang suy giảm và kêu gọi hành động để bảo vệ loài côn trùng độc đáo này. (Sohu)
