Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Cần thiết cho việc truyền dữ liệu và thông tin liên lạc giữa các châu lục, các tuyến cáp ngầm dưới biển dễ bị phá hoại và là sân khấu cho sự cạnh tranh quyền lực toàn cầu.
Theo tờ SCMP, tuần trước, tám thượng nghị sĩ Mỹ đã thúc giục Tổng thống Joe Biden ra lệnh xem xét lại an ninh mạng lưới cáp thông tin ngầm toàn cầu, với lý do "mối đe dọa phá hoại" từ Nga và Trung Quốc.
Đây chỉ là biểu hiện mới nhất về mối lo ngại của Mỹ với hoạt động gián điệp tiềm tàng của Trung Quốc trong việc xử lý lưu lượng mạng, một cáo buộc mà Bắc Kinh đã nhiều lần bác bỏ.
Thường chạy dọc theo đáy biển của thế giới, cáp ngầm là xương sống của mạng Internet toàn cầu cho các hoạt động liên lạc hàng ngày.
Khoảng 95% dân số Hoa Kỳ và gần 75% dân số Trung Quốc sử dụng dữ liệu được truyền qua cáp ngầm và con số này đang ngày càng tăng.
Khi các cường quốc toàn cầu cạnh tranh để giành quyền tối cao về công nghệ và kinh tế, cáp ngầm ngày càng trở thành tâm điểm của cuộc cạnh tranh.
Dưới đây là năm điều cần biết về mạng lưới thông tin ngầm và ý nghĩa của nó đối với mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc.
Cáp ngầm là cáp quang được đặt dưới đáy biển kết nối với các trạm trên đất liền. Chúng truyền tải tới 99% lưu lượng internet giữa các châu lục và rất quan trọng đối với việc truyền dữ liệu từ email cá nhân, mua sắm trực tuyến đến nghiên cứu khoa học.
Các giao dịch tài chính trên các nền tảng như mạng lưới ngân hàng cũng như công nghệ tài chính và chuỗi khối cũng phụ thuộc vào lưu lượng dữ liệu qua cáp ngầm.
Cáp ngầm đầu tiên được đặt vào năm 1850 giữa Pháp và Anh. Tính đến tháng 9/2024, có 532 hệ thống cáp ngầm đang hoạt động, với 77 hệ thống khác đang được lên kế hoạch xây dựng, theo công ty nghiên cứu viễn thông Telegeography.
Dữ liệu hiện là động lực của nền kinh tế kỹ thuật số và bảo mật dữ liệu đã trở nên quan trọng không chỉ đối với an ninh kinh tế mà còn đối với an ninh quốc gia của các chính phủ trên toàn thế giới.
Mặc dù cáp ngầm được chôn dưới biển ở độ sâu tới 8.000 mét để chống lại thiệt hại tiềm tàng do tàu đánh cá gây ra nhưng cơ sở hạ tầng dữ liệu này không phải lúc nào cũng an toàn.
Năm 1914, khi Anh tham gia Thế chiến thứ nhất, họ đã cắt cáp điện báo của Đức dưới biển, buộc người Đức phải chuyển sang liên lạc vô tuyến dễ bị chặn hơn.
Trong Chiến tranh Lạnh, Hải quân Mỹ đã khai thác các cáp liên lạc dưới biển của Liên Xô tại Biển Okhotsk gần Nhật Bản, nghe lén các thông tin liên lạc quân sự nhạy cảm giữa các căn cứ hải quân của Liên Xô.
Ngày nay, cáp ngầm là một thành phần quan trọng của an ninh truyền thông, đặc biệt là đối với các quốc gia ven biển.
"Cần có đủ cáp ngầm để đảm bảo kết nối bền vững với các mạng lưới toàn cầu và cuối cùng là nền kinh tế kỹ thuật số", Lane Burdette, một nhà phân tích nghiên cứu của Telegeography cho biết.
Chúng cũng là "một thành phần chiến lược quan trọng trong việc duy trì an ninh quốc gia", Liu Dian, một nhà nghiên cứu tại Viện Trung Quốc của Đại học Fudan, cho biết.
"Đối với một quốc gia, việc kiểm soát các tuyến cáp ngầm quan trọng có nghĩa là quốc gia đó có thể tác động và thậm chí kiểm soát luồng dữ liệu đến một số quốc gia hoặc khu vực nhất định", Liu viết trên tờ Current Affairs Report (Báo cáo thời sự), một tạp chí do ban tuyên truyền trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc xuất bản.
Các công ty tư nhân xây dựng, vận hành và bảo trì các tuyến cáp ngầm.
Ngành sản xuất và lắp đặt cáp toàn cầu trước đây do các công ty phương Tây thống trị, bao gồm SubCom ở Mỹ, NEC ở Nhật Bản và Alcatel Submarine Networks của Pháp.
Tuy nhiên, vào năm 2008, Huawei Technologies đã thành lập Huawei Marine, một liên doanh cáp ngầm với công ty Global Marine Systems của Anh cung cấp các dịch vụ như thiết kế, lắp đặt và tích hợp hệ thống. Công ty nhanh chóng phát triển thành công ty xây dựng cáp ngầm phát triển nhanh nhất thế giới.
Khi các cuộc cạnh tranh địa chính trị gia tăng, Bắc Kinh đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát công nghệ quan trọng và đầu tư vào công nghệ cáp ngầm đã trở thành ưu tiên hàng đầu khi nước này mong muốn trở thành một cường quốc hàng hải.
Năm 2021, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã công bố kế hoạch 5 năm, trong đó nhấn mạnh đến việc hỗ trợ "đóng tàu quốc gia" cho các tàu sửa chữa cáp ngầm. Năm ngoái, Trung Quốc đã hạ thủy hai tàu lắp cáp ngầm lớn do nước này tự sản xuất là Long Yin 9 và Qi Fan 19, mỗi tàu có thể chở 10.000 tấn cáp.
Căng thẳng về cơ sở hạ tầng dưới nước đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông vào tháng 5 năm 2019, khi Huawei Marine, cùng với Huawei Technologies và 67 công ty khác được thêm vào "danh sách thực thể" của Mỹ hạn chế quyền truy cập vào một số sản phẩm và công nghệ nhất định.
Vài tháng sau, Huawei quyết định bán cổ phần của mình tại Huawei Marine cho Hengtong Group, nhà sản xuất cáp quang và điện lớn nhất Trung Quốc, và công ty này sau đó được đổi tên thành HMN Tech.
Vào tháng 4 năm 2020, sau sự phản đối của Bộ Tư pháp Mỹ, Google và Facebook đã rút lại kế hoạch xây dựng mạng cáp quang Thái Bình Dương để kết nối Los Angeles và Hồng Kông bằng cáp băng thông rộng internet dài 13.000 km mà các quan chức Mỹ cho biết có thể làm lộ dữ liệu của người Mỹ cho Bắc Kinh.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã khởi động Sáng kiến Mạng lưới Sạch, nhằm cấm các loại cáp mới kết nối trực tiếp Mỹ với Hồng Kông và Trung Quốc.
Năm ngoái, Hạ viện Mỹ đã thông qua Đạo luật Kiểm soát Cáp ngầm, nhằm cấm các công ty Trung Quốc tiếp cận các hàng hóa và công nghệ liên quan đến cáp ngầm tại Hoa Kỳ. Dự luật này vẫn cần được Thượng viện chấp thuận trước khi được tổng thống ký thông qua.
Mỹ cũng đã tăng cường phối hợp với các đồng minh để ngăn chặn Trung Quốc trở thành một thế lực lớn trong các tuyến cáp ngầm, bao gồm hợp tác với các đối tác Nhật Bản, Úc và Ấn Độ trong cuộc đối thoại an ninh Quad để đầu tư vào các tuyến cáp ngầm ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Bắc Kinh đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc gián điệp, mà họ cho là "được tạo ra từ hư không", và cáo buộc Mỹ sử dụng các hạn chế đầu tư "sân nhỏ, hàng rào cao" của mình để ngăn chặn sự phát triển của Trung Quốc.
Các quan chức Kenya trong lễ khánh thành tuyến cáp ngầm Peace tại Mombasa vào ngày 29 tháng 3 năm 2022.
Trung Quốc đã tăng cường đầu tư vào các tuyến cáp ngầm ở Nam Bán cầu, bao gồm cả Nam Mỹ và Châu Phi. Một dự án nổi bật là mạng cáp ngầm Peace dài 15.000 km kết nối Pakistan, Singapore, Síp, Ai Cập, Pháp và Malta đã hoạt động từ tháng 8.
Các hành động của Mỹ dường như đang có hiệu quả.
Theo Burdette, nhà phân tích của TeleGeography, từ năm 2010 đến năm 2023, HMN Tech đã cung cấp ước tính 10% trong tổng số km cáp mới được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, đối với các tuyến cáp được lên kế hoạch cho năm nay đến năm 2026, tỷ lệ đó giảm xuống còn 4%.
“Có vẻ như áp lực của Mỹ và đồng minh chống lại việc sử dụng HMN Tech cho các tuyến cáp ngầm mới có thể đang có tác động”, bà nói.
Kể từ khi mạng cáp Pacific Light Cable Network bị Ủy ban truyền thông liên bang Mỹ từ chối cấp giấy phép hạ thủy vào năm 2020, không có tuyến cáp mới nào được đưa vào sử dụng kết nối trực tiếp Mỹ với Trung Quốc.
Tuy nhiên, khả năng tách rời thực sự là không cao. Hai quốc gia vẫn được kết nối kỹ thuật số, vì dữ liệu từ một bên đi qua nhiều tuyến cáp ngầm trước khi đến được bờ bên kia của Thái Bình Dương.
Theo tờ SCMP, tuần trước, tám thượng nghị sĩ Mỹ đã thúc giục Tổng thống Joe Biden ra lệnh xem xét lại an ninh mạng lưới cáp thông tin ngầm toàn cầu, với lý do "mối đe dọa phá hoại" từ Nga và Trung Quốc.
Đây chỉ là biểu hiện mới nhất về mối lo ngại của Mỹ với hoạt động gián điệp tiềm tàng của Trung Quốc trong việc xử lý lưu lượng mạng, một cáo buộc mà Bắc Kinh đã nhiều lần bác bỏ.
Thường chạy dọc theo đáy biển của thế giới, cáp ngầm là xương sống của mạng Internet toàn cầu cho các hoạt động liên lạc hàng ngày.
Khoảng 95% dân số Hoa Kỳ và gần 75% dân số Trung Quốc sử dụng dữ liệu được truyền qua cáp ngầm và con số này đang ngày càng tăng.
Khi các cường quốc toàn cầu cạnh tranh để giành quyền tối cao về công nghệ và kinh tế, cáp ngầm ngày càng trở thành tâm điểm của cuộc cạnh tranh.
Dưới đây là năm điều cần biết về mạng lưới thông tin ngầm và ý nghĩa của nó đối với mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc.
Cáp ngầm là cáp quang được đặt dưới đáy biển kết nối với các trạm trên đất liền. Chúng truyền tải tới 99% lưu lượng internet giữa các châu lục và rất quan trọng đối với việc truyền dữ liệu từ email cá nhân, mua sắm trực tuyến đến nghiên cứu khoa học.
Các giao dịch tài chính trên các nền tảng như mạng lưới ngân hàng cũng như công nghệ tài chính và chuỗi khối cũng phụ thuộc vào lưu lượng dữ liệu qua cáp ngầm.
Cáp ngầm đầu tiên được đặt vào năm 1850 giữa Pháp và Anh. Tính đến tháng 9/2024, có 532 hệ thống cáp ngầm đang hoạt động, với 77 hệ thống khác đang được lên kế hoạch xây dựng, theo công ty nghiên cứu viễn thông Telegeography.
Dữ liệu hiện là động lực của nền kinh tế kỹ thuật số và bảo mật dữ liệu đã trở nên quan trọng không chỉ đối với an ninh kinh tế mà còn đối với an ninh quốc gia của các chính phủ trên toàn thế giới.
Mặc dù cáp ngầm được chôn dưới biển ở độ sâu tới 8.000 mét để chống lại thiệt hại tiềm tàng do tàu đánh cá gây ra nhưng cơ sở hạ tầng dữ liệu này không phải lúc nào cũng an toàn.
Năm 1914, khi Anh tham gia Thế chiến thứ nhất, họ đã cắt cáp điện báo của Đức dưới biển, buộc người Đức phải chuyển sang liên lạc vô tuyến dễ bị chặn hơn.
Trong Chiến tranh Lạnh, Hải quân Mỹ đã khai thác các cáp liên lạc dưới biển của Liên Xô tại Biển Okhotsk gần Nhật Bản, nghe lén các thông tin liên lạc quân sự nhạy cảm giữa các căn cứ hải quân của Liên Xô.
Ngày nay, cáp ngầm là một thành phần quan trọng của an ninh truyền thông, đặc biệt là đối với các quốc gia ven biển.
"Cần có đủ cáp ngầm để đảm bảo kết nối bền vững với các mạng lưới toàn cầu và cuối cùng là nền kinh tế kỹ thuật số", Lane Burdette, một nhà phân tích nghiên cứu của Telegeography cho biết.
Chúng cũng là "một thành phần chiến lược quan trọng trong việc duy trì an ninh quốc gia", Liu Dian, một nhà nghiên cứu tại Viện Trung Quốc của Đại học Fudan, cho biết.
"Đối với một quốc gia, việc kiểm soát các tuyến cáp ngầm quan trọng có nghĩa là quốc gia đó có thể tác động và thậm chí kiểm soát luồng dữ liệu đến một số quốc gia hoặc khu vực nhất định", Liu viết trên tờ Current Affairs Report (Báo cáo thời sự), một tạp chí do ban tuyên truyền trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc xuất bản.
Các công ty tư nhân xây dựng, vận hành và bảo trì các tuyến cáp ngầm.
Ngành sản xuất và lắp đặt cáp toàn cầu trước đây do các công ty phương Tây thống trị, bao gồm SubCom ở Mỹ, NEC ở Nhật Bản và Alcatel Submarine Networks của Pháp.
Tuy nhiên, vào năm 2008, Huawei Technologies đã thành lập Huawei Marine, một liên doanh cáp ngầm với công ty Global Marine Systems của Anh cung cấp các dịch vụ như thiết kế, lắp đặt và tích hợp hệ thống. Công ty nhanh chóng phát triển thành công ty xây dựng cáp ngầm phát triển nhanh nhất thế giới.
Khi các cuộc cạnh tranh địa chính trị gia tăng, Bắc Kinh đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát công nghệ quan trọng và đầu tư vào công nghệ cáp ngầm đã trở thành ưu tiên hàng đầu khi nước này mong muốn trở thành một cường quốc hàng hải.
Năm 2021, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã công bố kế hoạch 5 năm, trong đó nhấn mạnh đến việc hỗ trợ "đóng tàu quốc gia" cho các tàu sửa chữa cáp ngầm. Năm ngoái, Trung Quốc đã hạ thủy hai tàu lắp cáp ngầm lớn do nước này tự sản xuất là Long Yin 9 và Qi Fan 19, mỗi tàu có thể chở 10.000 tấn cáp.
Căng thẳng về cơ sở hạ tầng dưới nước đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông vào tháng 5 năm 2019, khi Huawei Marine, cùng với Huawei Technologies và 67 công ty khác được thêm vào "danh sách thực thể" của Mỹ hạn chế quyền truy cập vào một số sản phẩm và công nghệ nhất định.
Vài tháng sau, Huawei quyết định bán cổ phần của mình tại Huawei Marine cho Hengtong Group, nhà sản xuất cáp quang và điện lớn nhất Trung Quốc, và công ty này sau đó được đổi tên thành HMN Tech.
Vào tháng 4 năm 2020, sau sự phản đối của Bộ Tư pháp Mỹ, Google và Facebook đã rút lại kế hoạch xây dựng mạng cáp quang Thái Bình Dương để kết nối Los Angeles và Hồng Kông bằng cáp băng thông rộng internet dài 13.000 km mà các quan chức Mỹ cho biết có thể làm lộ dữ liệu của người Mỹ cho Bắc Kinh.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã khởi động Sáng kiến Mạng lưới Sạch, nhằm cấm các loại cáp mới kết nối trực tiếp Mỹ với Hồng Kông và Trung Quốc.
Năm ngoái, Hạ viện Mỹ đã thông qua Đạo luật Kiểm soát Cáp ngầm, nhằm cấm các công ty Trung Quốc tiếp cận các hàng hóa và công nghệ liên quan đến cáp ngầm tại Hoa Kỳ. Dự luật này vẫn cần được Thượng viện chấp thuận trước khi được tổng thống ký thông qua.
Mỹ cũng đã tăng cường phối hợp với các đồng minh để ngăn chặn Trung Quốc trở thành một thế lực lớn trong các tuyến cáp ngầm, bao gồm hợp tác với các đối tác Nhật Bản, Úc và Ấn Độ trong cuộc đối thoại an ninh Quad để đầu tư vào các tuyến cáp ngầm ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Bắc Kinh đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc gián điệp, mà họ cho là "được tạo ra từ hư không", và cáo buộc Mỹ sử dụng các hạn chế đầu tư "sân nhỏ, hàng rào cao" của mình để ngăn chặn sự phát triển của Trung Quốc.
Các quan chức Kenya trong lễ khánh thành tuyến cáp ngầm Peace tại Mombasa vào ngày 29 tháng 3 năm 2022.
Trung Quốc đã tăng cường đầu tư vào các tuyến cáp ngầm ở Nam Bán cầu, bao gồm cả Nam Mỹ và Châu Phi. Một dự án nổi bật là mạng cáp ngầm Peace dài 15.000 km kết nối Pakistan, Singapore, Síp, Ai Cập, Pháp và Malta đã hoạt động từ tháng 8.
Các hành động của Mỹ dường như đang có hiệu quả.
Theo Burdette, nhà phân tích của TeleGeography, từ năm 2010 đến năm 2023, HMN Tech đã cung cấp ước tính 10% trong tổng số km cáp mới được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, đối với các tuyến cáp được lên kế hoạch cho năm nay đến năm 2026, tỷ lệ đó giảm xuống còn 4%.
“Có vẻ như áp lực của Mỹ và đồng minh chống lại việc sử dụng HMN Tech cho các tuyến cáp ngầm mới có thể đang có tác động”, bà nói.
Kể từ khi mạng cáp Pacific Light Cable Network bị Ủy ban truyền thông liên bang Mỹ từ chối cấp giấy phép hạ thủy vào năm 2020, không có tuyến cáp mới nào được đưa vào sử dụng kết nối trực tiếp Mỹ với Trung Quốc.
Tuy nhiên, khả năng tách rời thực sự là không cao. Hai quốc gia vẫn được kết nối kỹ thuật số, vì dữ liệu từ một bên đi qua nhiều tuyến cáp ngầm trước khi đến được bờ bên kia của Thái Bình Dương.
